علل وقوع سوانح ترافیکی

صنعت حمل و نقل آنلاین: در بحث تصادفات و ترافیک در آموزش­های کلاسیک و آکادمیک همیشه سه عنصر انسان، راه و وسیله نقلیه ذکر می­شد. برای بهبود وضعیت ترافیک نیز اضلاع مثلث ترافیک را آموزش، اجرای قوانین و مقررات و بالاخره مهندسی ترافیک قید می­کردند. در صورتی­که الان می­دانیم علاوه بر سه عامل ذکر شده، باید دنبال عوامل نوظهور دیگری بگردیم. در بحث آموزش، اجرای مقررات و مهندسی ترافیک نیز این مثلت به قدری ناموزون و ناهماهنگ است که برای حفظ توازن اضلاع آن طرحی نو باید درانداخت.

تصادفات داخل شهری به دلیل جرح و خسارات کمتر، عمدتا قابل توجه عموم نیست. گرچه بعضا تصادفات منجر به فوت نیز اتفاق می­افتد. لیکن آنچه در تصادفات، فاجعه­آمیز و قابل بحث و پیشگیری ا­ست تصادفات بین شهری و جاده­ای کشور بالاخص وسایل نقلیه عمومی جمعی برای حمل مسافر است.

عمده کارشناسان در حوزه سوانح ترافیکی به تقسیم­بندی­های اصلی که در اول یادداشت آوردم معتقد هستند و به این قالب وفادار مانده ­اند و بیش از40 دهه است که به همین سبک و سیاق به کارشناسان تصادفات و امور فنی وسایل نقلیه موتوری زمینی آموزش داده می­شود. اینک باید بپذیریم که پرداختن صرف به مباحث و سرفصل­های مذکور نیاز امروز تصادفات و ترافیک را در حوزه پلیس راه «High way Policeةigh way Policeامروز تصادفات و ترافیک را در حوزه پلیس راه «» برآورده نمی­کند. ورود IT در حوزه ترافیک، به کاربران و کنترل­کنندگان آنها کمک شایانی می­کند. دوربین­های نظارتی و کنترلی و یا ثبت تخلفات از حضور مقتدرانه و فیزیکی پلیس در جاده­ها کاسته و به صورت مستمر و ممتد نسبت به رصد و کنترل سرعت وسایل نقلیه و پایش و ثبت آنها اقدام می­کند.

ظاهر قضیه (کنترل هوشمند) در کنترل تشدید و پیشگیری تصادفات مفید به نظر می­رسد، گرچه فلسفه کنترل مکانیزه نیز همین هدف بوده است. لیکن زمانی که کنترل تخلف به صورت تجارت و انتفاعی دیده شود صرفا جنبه کاسبکارانه آن مورد توجه قرار می­گیرد. ­به طور مثال در جایی که الزامی به کاهش سرعت مقرر احساس نمی­شود، با نصب دوربین ثبت سرعت موضعی یا با عدم نصب تابلوهای لازم، صرفا بخواهیم تخلفات راننده را به واسطه ثبت شماره پلاک آن در سامانه اجراییات اقدام کنیم، هیچگونه بازدارندگی نسبت به تخلفات و پیشگیری از تصادفات انجام نداده­ایم.

شاهد مثال دیگر خودروهای پلیس هستند که با نصب دوربین پلاک خوان بر سقف آنها، به ثبت تخلفات ساکن مانند توقف دوبله در معابر شهری اقدام می­کنند. این نوع اقدام صرفا جنبه تجاری و کسب درآمد پیدا کرده و چنین معنی پیدا می­کند که شما به راحتی وسیله نقلیه خود را در وسط خیابان پارک کن، فقط مبلغ جریمه را وقتی اضطرار پیش آمد پرداخت کن و یا اگر شما ده­ها سال بعد قصد نقل و انتقال و فروش خودرو را نداری هیچ دغدغه­ای به دل راه نده، چون اهرم و عاملی برای مجازات فرد خاطی پیش­بینی نشده است.

گرچه می­دانیم صدور یک قبض جریمه توسط یک نفر عامل پلیس می­تواند به امنیت ترافیکی یک خیابان منجر شود. شاید کار به جایی رسیده است که مامورین ما اراده و توان برخورد با متخلفان متظاهر را ندارند! و به اعمال قانون مکانیزه و غیرحضوری اکتفاء می­کنند.

در بخش تولید خودرو در پنجاه سال گذشته نیز توفیقی نداشتیم. میزان آلایندگی خودروها و رعایت نکردن استانداردهای لازم هم چنان گریبانگیر ماست. اخیرا هم که پلیس قصد داشت مانع ارایه خدمات به محصولات پرمصرف از لحاظ سوخت باشد و یا حداقل شرکت­های تولیدکننده خودروی داخل برای تولید خودروی بی­کیفیت جدید ملزم به اسقاط خودروهای فرسوده باشد، عملا با صدور نامه دستورات دولتی این طرح عقیم شده و این زنجیره معیوب همچنان ادامه دارد.

از طرف دیگر متاسفانه پلیس ترافیک از حوزه مسوولیت اصلی خود خارج شده و به جای خدمت­رسانی در حوزه فنی، امکانات و زمین خود را به هتل­سازی،‌ مجتمع­سازی و ایجاد مراکز خدماتی دون­ شأن پلیس مانند کارواش و تعویض روغن و آپاراتی در مجموعه وسیع شهرک آزمایش اختصاص داده و مردم و مراجعین برای دریافت جزیی­ترین خدمات باید ده­ها کیلومتر از شهر خارج شده تا با واسطه، به خدمات عادی و ترافیکی دسترسی پیدا کنند. در صورتی که در همین مجموعه (شهرک آزمایش) می­شود به هزاران نفر در روز خدمات و آموزش داد که رکن دوم ترافیک هر شهر است. از مثال و شرح مختصری که گذشت این نتیجه حاصل    می­شود که در یک سیستم ترافیکی سالم، هم اجزای آن باید سرجای خود قرار بگیرند و هم اگر تک­تک این اجزا به درستی وظایف و مسوولیت خود را انجام ندهند نتیجه آن می­شود که هم اکنون شاهد هستیم.

صرف نظر از کاستی­های زیادی که ذکر آن از حوصله این نوشتار خارج است، اقدام مؤثر و پیشگیرانه پلیس برای کنترل تخلفات وسايل نقلیه عمومی برون شهری مخصوصا اتوبوس­ها قابل توجه است. به نحوی که قبل از شروع هر سفر برون شهری و جاده­ای وسایل نقلیه فوق به صورت سیستمی توسط کارشناسان ارشد تصادفات کنترل شده و با ملاحظه سوابق آنها در جهت رفع عیوب فنی وسایل نقلیه و ثبت نواقص آن به صورت مکانیزه با دقت اقدام ­کنند. اگر راننده و یا وسیله­ نقلیه مناسب حمل مسافر نبود، از خروج آنها از پایانه­ها جلوگیری به عمل آورند و بدین ترتیب در مبداء نسبت به ساماندهی و پیشگیری از حوادث و سوانح ترافیکی اقدام نمایند. این نوع کنترل وسیله محور بوده و تاکید بر سلامت وسیله نقلیه دارد. حال اگر علاوه بر سابقه وسیله نقلیه، سوابق راننده و وضعیت آن نیز به طور مستمر مورد بررسی قرار گیرد، دو رکن از ارکان مهم وقوع تصادف کنترل می­شود. عامل و وجه سوم وقوع تصادفات شامل معابر و جاده­های مواصلاتی است که این نیز متولی دیگری دارد بنام «وزارت راه و شهرسازی» که امید داریم در این بخش نیز با رفع نقایص جاده­ها خصوصا مناطق حادثه­خیزی که شناسایی شده، اقدامات مؤثری انجام گیرد تا قدری از تعداد کشته­های جاده­ها کاسته شود.

حدود    کلی  1400 = 20 × 70

                                                                                                                                8334760 ـ0912