دموراژ وارز دومشکل اصلی شرکت های کشتیرانی

صنعت حمل و نقل آنلاین: شرکت آتشپا بیش از دو دهه است که در زمینه حمل و نقل و لجستیک فعالیت دارد و طی این سال­ها توانسته پروژه­های مهمی را بویژه در زمینه­ی حمل کالاهای اساسی و حساس به انجام برساند. شرکت آتشپا طی سال گذشته بیش از بیست هزار TEU انواع کالا را از کشورهای اروپایی و خاور دور به کشور وارد کرده و در حمل خودرو نیز شرکتی پیشرو بوده است. برای آشنایی با فعالیت­های شرکت آتشپا و تحلیل مسایل روز حمل و نقل گفتگویی با کاپیتان بیژن صانعی مدیرعامل و مهندس سروش صحرادی مدیر فروش شرکت آتشپا انجام گرفته که می­خوانید.

این شرکت آتشپا از چه زمانی شروع به کار کرد و در چه حوزه­هایی فعالیت دارد؟

مهندس صانعی: در سال 1342 با فارغ ­التحصیل از دانشگاه دریایی ایتالیا در نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران استخدام شدم و طی ده سال در کشورهای اروپایی دوره­های مختلف را در این حوزه گذراندم. در آن دوران دانشگاه دریایی در کشور وجود نداشت و دانشجویان برای تحصیل رشته­های دریایی به کشورهای خارجی اعزام می­شدند. در قبل از انقلاب حدود 90 درصد کادر تجاری دریایی کشور را نیروهای خارجی تشکیل می­دادند که با شروع انقلاب همگی ایران را ترک کردند. به همین دلیل با همکاری تنی چند از دوستان مأمور تأسیس دانشگاه دریایی در کشور شدیم که با   تلاش­های فراوان اولین دانشگاه دریایی کشور را در نوشهر و سپس در چابهار تأسیس کردیم. متعاقب آن حدود یک هزار نیرو را برای آموزش به کشورهای هند و پاکستان اعزام کردیم و کم­کم ناوگان تجاری دریایی کشور شکل گرفت. بنده نیز از نیروی دریایی به شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران منتقل شدم و پس از بازنشستگی شرکت آتشپا را در سال 73 تأسیس کردم. از آن هنگام تاکنون در حوزه حمل و نقل و لجستیک فعالیت داریم و طی این سال ها    پروژه­های مهم و حساسی را به انجام رسانده­ایم. از جمله حمل تجهیزات متروی تهران از کشور چین، انتقال محمولات دو کارخانه آلومینیوم یا حمل تجهیزات و ادوات کارخانه­ی سیمان چابهار نمونه­هایی از این پروژه­ها بوده است. شرکت آتشپا علاوه بر اینکه عضو فیاتا است گواهینامه­ی لجستیک را نیز از سازمان بنادر و دریانوردی کشور دریافت کرده و حمل و نقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی را در دستور کار قرار داده است.

اکنون با شرایط موجود و تحریم­های تحمیلی که از سوی آمریکا اعمال شده وضعیت شرکت آتشپا چگونه است؟

مهندس صحرادی: در حال حاضر با توجه به نوسانات قیمت ارز با مشکلات عدیده­ایی روبرو هستیم هر چند اعتقاد دارم در شرایط بحران توانمندی­های مدیریتی آشکار می­شود و حرفه­ایی بودن یک شرکت و کارکنان آن مشخص می­شود. در خصوص حمل کالاها ناچار هستیم محموله­هایی که از مبدا کانادا یا آمریکا است را به یکی از بنادر اسپانیا، ایتالیا یا ترکیه حمل کنیم و سپس به صورت جاده­ایی آن را در مقصد تحویل دهیم. این امر موجب افزایش قیمت حمل می­شود و در زمان حمل نیز تأثیر مستقیم دارد. در حال حاضر محموله­های مختلف از جمله گوشت را از کشورهای CIS به کشور حمل می­کنیم. شرکت آتشپا دارای نمایندگی و دفاتر متعددی در داخل و خارج کشور است و برای جذب بار ارتباطات وسیعی با صادرکنندگان کالا دارد. باید تأکید کنم پتانسیل و توانمندی یک شرکت حمل و نقل فقط داشتن ناوگان نیست بلکه مستلزم ارتباطات و نیازمند تعاملات بین­المللی است، به عنوان نمونه برای صادرات یا واردات کالا می­بایست در برخی مواقع تحریم­ها را دور بزنیم.

طی سال گذشته چه عملکردی را داشته­اید و چه میزان کالا را جابجا کرده­اید؟

مهندس صانعی: با توجه به سابقه و تجربه­ایی که در زمینه­ی حمل کسب کرده­ایم توانسته­ایم پروژه­های حساسی را به انجام برسانیم. وقتی در نقش کارگزار تعهد می­کنیم محموله­ایی را حمل کنیم تمام شرایط را در نظر می­گیریم چرا که برای یک حمل مناسب شرایط آب و هوا، زمان حمل، موقعیت جغرافیایی مبدا و مقصد و نیز بسیاری از پارامترهای دیگر نقش حیاتی دارند که ما با توجه به ارتباطات مطلوبی که داریم همواره در مأموریت­های خود موفق بوده­ایم. طی سال گذشته توانسته­ایم بالغ بر ده هزار TEU محموله را از خاور دور و حدود پنج هزار TEU از ایتالیا، محموله­ی ورق استیل از چین و همچنین انتقال محصول زیتون را از اروپا انجام دهیم. یکی از فعالیت­های این شرکت حمل رورو است. آتشپا اولین شرکت در کشور محسوب می­شود که حمل خودرو را در دستور کار قرار داده است. حمل خودرو بسیار سخت و حساس است و می­بایست با احتیاط کامل و دقیق صورت گیرد تاکنون بیش از یک هزار خودرو را از کشورهای مختلف به کشور حمل کرده­ایم. یکی از موارد مهم در حمل و نقل بین­المللی تسلط بر ترخیص کالاست بویژه در حوزه­ی بین­المللی. شرکت آتشپا به مسایل حقوق بین­الملل و قوانین حمل و نقل کالا تسلط کامل دارد. حتی در آینده­ی نزدیک مقرر شده یک خط بین­المللی از کشور چین به بندر چابهار تأسیس کنیم که در این زمینه مذاکراتی با سرمایه­گذاران کشور افغانستان صورت گرفته تا محمولات مورد نیاز آنها را از کشور چین تا چابهار حمل کنیم و از آنجا از طریق زمینی کالاهای آنها را انتقال دهیم. این خط مستقیم در ماه دو بار از بنادر چین به بندر چابهار تردد خواهد کرد. البته منتظر هستیم که وضعیت تحریم­ها مشخص شود. در این پروژه بالغ بر 300 الی 400 دستگاه محموله­ی کانتینری در ماه حمل خواهد شد.

در حوزه­ی حمل و نقل با چه مشکلاتی روبرو هستید و چه راهکاری برای رفع آن پیشنهاد   می­دهید؟

مهندس صحرادی: یکی از عمده مشکلات ما مربوط به مسایل مالی می­شود زیرا وقتی تعهد     می­کنیم پروژه­ی حملی را بر عهده بگیریم مبلغ قرارداد مشخص و ثابت است اما با تغییر ارز قیمت تمام شده­ی حمل نیز تغییر می­کند. از سوی دیگر وقتی قرارداد حمل و نقل محصولی را در یکی از کشورها منتعقد می­کنیم حداقل سه تا شش ماه به طول می­انجامد تا این محموله­ به کشور برسد ولی مشاهده می­شود طی این مدت تعرفه­ی اداره­ی گمرک یا دارایی تغییر کرده است. در این صورت است که قرارداد ما به مشکل می­خورد. یکی دیگر از مشکلات مهم ما موضوع دموراژ است چرا که به محض رسیدن کشتی با بندر تماس گرفته می­شود و آنها نیز زمان تخلیه را اعلام      می­کنند اما مشاهده می­شود به دلایل مختلف تخلیه محمولات به طول می­کشد و اداره بندر دموراژ را از همان لحظه تماس اعمال می­کند در حالی که کشتی نقشی در تأخیر تخلیه ندارد بلکه اشکال از سیستم آنهاست. به تازگی شاهد بودیم که مسوولان لیست­ شرکت­هایی که به آنها ارز دولتی تعلق می­گیرد را اعلام کردند و در این لیست 31 بندی عنوان شده که فقط رانندگان حمل و نقل شامل دریافت ارز خواهند بود.

بر این اساس طی نامه­ای به رییس جمهور محترم و رییس مجلس تأکید کردیم کشتیرانی خط دفاعی اقتصادی کشور به شمار می­آید و می­بایست توجه ویژه­ایی به آن بشود. با توجه به این موضوع کار گروهی برای حوزه­ی حمل و نقل تشکیل و دستورالعمل جدید ابلاغ شد و مقرر شد براساس مبداء بارگیری میزان ارز مورد نیاز خطوط کشتیرانی تعیین و تخصیص یابد. البته تاکنون هیچ ارزی به شرکت­های حمل و نقل پرداخت نشده است. به هر حال انتظار می­رود از بخش حمل و نقل که عهده­دار واردات کالا به کشور هستند حمایت ویژه­ایی صورت پذیرد.