چگونگی حکومت حمل‌ و ‌نقل ریلی در اقتصاد حمل‌ و ‌نقل کشور

اولین گردهمایی انجمن صنفی شرکت‌های حمل‌و‌نقل ریلی و خدمات وابسته روز سه‌شنبه یکم مردادماه در محل هتل اوین با حضور ۴۰ نفر از مدیران‌عامل شرکت‌های ریلی برگزار شد. برخی مدیران از اصفهان، بندرعباس و شهرهای دیگر نیز به دلیل اهمیت این جلسه شرکت کرده بودند.

وظیفه انجمن تسهیل کارهای شرکت‌هاست

دکتر تقی‌زاده، دبیر انجمن در ابتدای مراسم با خوشامدگویی به مدیران‌عامل حاضر در مراسم، هدف از برگزاری این گردهمایی را آشنایی بیشتر اعضا با یکدیگر و هیئت‌مدیره دانست و گفت: از مدیران‌عامل شرکت‌ها درخواست دارم تا نیازها و مشکلات خود را به انجمن انتقال دهند، چون وظیفه انجمن تسهیل در کارهای شرکت‌هاست. حضور فعال نمایندگان و نظرات و پیشنهادات در کارگروه‌ها بسیار موثر است. اگر شرکت‌ها در ساختار خود افراد توانمند و قوی در زمینه‌های مختلف حقوقی و تخصصی دارند می‌توانند آن‌ها را به انجمن به‌عنوان بازوی کمکی انجمن معرفی کنند. استراتژی انجمن درخصوص ارتقای بخش ریلی در کنار و با کمک دولت و راه‌آهن و شرکت‌های خصوصی است. انجمن و راه‌آهن برای حل مشکلات بخش خصوصی و حاکمیتی در کنار هم هستند نه در مقابل هم.

در حال حاضر روابط بین انجمن و راه‌آهن در فضای تعاملی پیش می‌رود و انجمن با نظرسنجی از اعضای خود در بیشتر مصوبات راه‌آهن مانند حق دسترسی، مشارکت کرده است. در عین‌حال که انجمن تمام تلاش خود را برای استفاده حداکثری از ظرفیت و توان خود به‌کار می‌گیرد تا مشکلات و موانع سر راه را از پیش پای فعالان حوزه ریلی به‌خصوص اعضای خود بردارد، اما در برخی موارد، مانند نظرخواهی آیین‌نامه حق دسترسی، اعضا در این نظرسنجی حضور فعال نداشتند و در نهایت انجمن به راه‌آهن اعلام کرد که با آیین‌نامه موافق است.

از مدیران شرکت‌های خصوصی ریلی خواهشمندم در این نظرسنجی‌ها مشارکت کنند و نظرات و پیشنهادات خود را برای حل مشکلات ارائه دهند تا ما نیز بتوانیم با مذاکراتی که با راه‌آهن داریم راه‌حلی برای آن بیابیم.

نیاز به گفت‌وگو و تعاملات بیشتر اعضا داریم

مهندس لطفی نایب رییس هیأت مدیره انجمن نیز در بیانات کوتاهی با خوشامدگویی به اعضا برای حضور در این مراسم، به شرایط سخت و افزایش مشکلات به دلیل شرایط موجود اشاره کرد و گفت: در این شرایط سخت نیاز به گفت‌وگو و تعاملات بیشتر اعضا دارد و هر چه گفت‌وگوها و جلسات بیشتر باشد به درک شرایط و یافتن راه‌حل‌ها برای رفع مشکلات کمک خواهد کرد. همه آگاه هستند که حمل‌و‌نقل ریلی و راه‌آهن از جمله قدیمی‌ترین صنایع کشور است. در صنعت حمل‌و‌نقل ریلی با توجه به اینکه ساختار محکمی از گذشته داشته، نیاز داریم در خیلی از زمینه‌ها از تجارب گذشتگان و در بسیاری از زمینه‌ها از نوآوری و تکنولوژی روز دنیا استفاده کنیم. هدف انجمن ایجاد کارهای گروهی بیشتر است و از اعضا خواهشمندم تا تعاملات بیشتری با انجمن داشته باشند.

انجمن با صدای رسا مدافع اعضا باشد

مهندس محسن سعیدبخش مدیرعامل شرکت توکاریل، درخصوص برگزاری این جلسه با اشاره به گفته دکتر تقی‌زاده گفت: این نکته که انجمن نباید در تقابل با راه‌آهن باشد بسیار صحیح است و هر چه تعاملات با راه‌آهن بیشتر باشد، شرکت‌ها نفع بیشتری خواهند برد.

مدیرعامل شرکت توکاریل خواستار تغییر رویکرد انجمن با استفاده از پتانسیل‌های افراد بسیار قوی و با تجربه عضو هیئت‌مدیره در انجمن شد و پیگیری‌های بیشتر انجمن در قبال موارد صنفی در مواجهه با راه‌آهن را نیز درخواست کرد.

او گفت: اگر انجمن بتواند با صدای رسا مدافع اعضا باشد مطمئن باشید که شرکت‌ها نیز در انجمن حضور فعال خواهند داشت.

رتبه‌بندی قطارهای مسافری از اقدامات کارگروه مسافری بود

مهندس صبری عضو هیئت‌مدیره انجمن، گزارش مختصری از اقدامات مهم صورت گرفته در کارگروه مسافری انجمن ارائه کرد. او گفت: در انجمن کارگروه مسافری تشکیل و اقدامات خوبی از سوی کارگروه انجام شده است. به عنوان مثال مسئله رتبه‌بندی قطارهای مسافری که سال‌ها در راه‌آهن به تعویق انداخته می‌شد، طی ده جلسه 5 ساعته در راه‌آهن که همراه با کارگروه مسافری تشکیل می‌شد، محقق شد. از دلایلی که این امر محقق شد فعالیت و همدلی معاون بخش مسافری راه‌آهن و همچنین فعالیت و پیگیری‌های کارگروه بود. در بخش باری نیز باید به کارگروه‌ها اهمیت داده شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

نیازمند همکاری و همدلی بیشتری میان شرکت‌ها هستیم

دکتر اسدی رییس هیئت‌مدیره شرکت ریل‌کاران ورسک، به کم‌توجهی به راه‌آهن تاکید کرد و گفت: راه‌آهن گنجینه‌ای نهفته در اقتصاد ایران است و از آن غفلت شده، نیاز است میان شرکت‌ها همکاری و همدلی بیشتری باشد، 80درصد اقتصاد حمل‌و‌نقل ایران داخلی است و کانون حمل‌و‌نقل جاده‌ای بسیار فعال است و همیشه به نفع اعضایش از دولت مطالبه‌گر هستند. اعتقاد دارم ما باید در کنار دولت حرکت کنیم. امروز یارانه سوختی که دولت به حمل‌و‌نقل پرداخت می‌کند، بسیار سنگین است و دولت نیاز دارد بخش ریلی را توسعه دهد. با توجه به طرح مراکز لجستیکی که در معاونت حمل‌و‌نقل وزارت راه طراحی شده تا ریل و جاده به هم متصل باشند، می‌توان موجبات توسعه شرکت‌های ریلی با هر ابعادی که دارند را فراهم کرد زیرا شرکت‌های ریلی می‌توانند شرکت‌های جاده‌ای را در دل خود قرار دهند و بر اقتصاد حمل‌ونقل کشور حکومت کنند.

نقش همدلی کارگروه‌ها باید بیشتر شود

مهندس فروزش عضو هیئت‌مدیره انجمن نیز بر اهتمام بیشتر فعالیت در کارگروه‌های باری انجمن تأکید کرد و گفت: حضور شرکت‌ها در این جلسات باید جدی‌تر و پررنگ‌‌تر باشد. نقش همدلی کارگروه‌ها باید بیشتر شود. در انجمن برای کارگروها ساختار تعریف شده است و تقریبا در کارگروه‌های تخصصی موضوعات بسیار مهمی مطرح است اما تلاش در کارگروه‌ها کم است و حتی عدم حضور روسای کارگروه‌ها در انجمن جای تامل دارد.

خواستار سیستم فروش مستقل هستیم

مهندس خان‌احمدی مدیرعامل شرکت سفیرریل از انجمن درخواست حمایت حداکثری در مطالبات خود را داشت و گفت: در دو سال اخیر درآمد ما از سوی راه‌آهن به‌گونه‌ای بوده که سودی دریافت نکرده‌ایم، اعتراضاتی به راه‌آهن داشته‌ایم که بتوانیم سیستم فروش مستقل داشته باشیم. اکنون تمام اسرار ما در بخش بازرگانی و اطلاعات فروش شرکت به‌عنوان یک شرکت حمل‌و‌نقل ریلی مسافری در دست شرکت رجا است و ما نمی‌خواهیم شرکت رجا به این اطلاعات دسترسی داشته باشد. ما حمایت انجمن را در رسیدن به این هدف خواستاریم.

نباید ساخت داخل موجب عدم توسعه‌یافتگی بخش ریلی شود

مهندس سعیدنژاد عضو هیئت‌مدیره انجمن، از اینکه جلسه در فضایی صمیمی‌تر برگزار شده ابراز رضایت‌مندی کرد و همچنین از انجمن، درخواست افزایش پوشش اطلاعات و پژوهش‌های روز دنیا در حمل‌و‌نقل ریلی را خواستار شد و گفت: کشور نیاز مبرم به راه‌آهن سریع‌السیر دارد. سرعت همه قطارها زیر 160 کیلومتر است و فاصله زیادی با تکنولوژی روز دنیا داریم. البته مسیر تهران ـ قم ـ اصفهان در دست اجرا است که امیدواریم سریع‌تر به نتیجه برسد.

از نظر گستردگی حدود 15 استان کشور فاقد اتصال به خط راه‌آهن کشور است و متوسط خط راه‌آهن در هر 100 کیلومترمربع که به‌عنوان یک شاخص تلقی می‌شود موضوع بسیار مهمی است که متاسفانه در این زمینه فاصله زیادی با کشورهای توسعه‌یافته داریم.

به گفته او، سهم حمل‌ونقل ریلی در حوزه مسافر و بار بسیار پایین است و سهم بخش ریلی کشور در هر دو مورد تن ـ کیلومتر و نفر ـ کیلومتر زیر 10درصد است. سهم پایین حمل‌و‌نقل ریلی در بنادر متصل به راه‌آهن زیر ۵درصد است و در شمال کشور بندر امیرآباد را داریم که متصل به راه‌آهن است. علت و انگیزه احداث بندر امیرآباد در این نقطه اتصال به راه‌آهن بوده است تا بار زیادی از راه‌آهن کشور از این مسیر حمل شود.

سعیدنژاد گفت: میزان سهم حمل‌و‌نقل مسافری عمومی کشور در این حوزه کمتر شده و نه‌تنها رشد نکرده، حتی ثابت نمانده بلکه کاهش هم داشته است که این مشکلات باید حل شود. البته این مشکلات دلیل آن نیست که در این حوزه فکر نشده است بلکه در برنامه‌های بلندمدت کشور اولویت افزایش سهم حمل‌و‌نقل ریلی قید شده است و منابعی درخصوص توسعه این بخش اعم از زیرساخت‌ها و ناوگان در نظر گرفته شده است، اما عملکرد نشان می‌دهد آنچه که در قالب برنامه‌ها ارائه شده فاصله بسیاری تا اجرا دارد و باید به این مسئله در سیاست‌های عمومی کشور توجه شود.

سیاست‌های عمومی کشور در زمینه توسعه در بخش‌های مختلف نباید مانع از توسعه حمل‌و‌نقل کشور شود. به‌عنوان مثال، بحث ساخت داخل بسیار شعار درستی است، اما در برخی مواقع مانع رشد ریلی می‌شود. در قسمت‌هایی که تولید داخل در تضاد با توسعه ریلی است باید به توسعه حمل‌ونقل ریلی توجه شود و اگر در تضاد نباشد باید به موضوع تولید داخلی و ساخت داخل توجه شود، اما نباید ساخت داخل موجب عدم توسعه‌یافتگی بخش ریلی شود.

به اعتقاد او مشکل امروز راه‌آهن این است با مشکل متقاضی مناسب برای جذب منابع مواجه است و استفاده از فرصت‌ها و موقعیت‌ها بسیار مهم است که باید بهره‌مند شویم و سیستم چابک داشته باشیم.

هنگامی‌که گفته می‌شود ریل نسبت به جاده مهم‌تر است یعنی باید تمام سیاست‌ها، این اهمیت را نشان دهند و تمام سیاست‌ها به سمت توسعه حمل‌و‌نقل ریلی باشند. اولویت در سیاست باید به اولویت در برنامه‌ها تبدیل شود.

دوره‌ای که در آن هستیم از دوره‌هایی است که روابط میان راه‌آهن و بخش خصوصی و انجمن روابط خوبی است و نقطه مثبتی است و نباید این‌گونه فکر کنیم که میزان دعوا بین انجمن و راه‌آهن از نشانه‌های فعالیت و جدیت انجمن است.

مهندس سعیدنژاد افزود: قدرت انجمن به اعضا بستگی دارد. قدرت و حمایت اعضا و فعالیت، جدیت و مشارک جدی در تبیین مباحث، راه‌حل‌ها و ارائه مطالب بسیار حائز اهمیت است. انجمن صنفی از نظر اتاق بازرگانی، انجمنی فعال و موثر ارزیابی شده که پاداش‌هایی را برای انجمن در نظر گرفته‌اند و باید دست به دست هم دهیم و تعاملات گروهی داشته باشیم و سعی کنیم صدای ما در کنار صدای همکاران‌مان در راه‌آهن بتواند ندای مظلومانه حمل‌و‌نقل ریلی کشور را به اطلاع مسئولان و دست‌اندرکاران برساند و بتوانیم با استفاده از قدرت تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی نهادهای مسئول در کشور این بخش مهم اقتصادی کشور را ارتقا دهیم.