همزمان با نوروز 1398 ، دریافت خبرهای خوش امکان بهره برداری از7 ایستگاه و حدود 15 کیلومتر از خطوط 6و 7 متروی تهران ، از بهترین اتفاقات کشور در حوزه حمل و نقل ریلی شهری بود .این اتفاق مطلوب که علیرغم تشدید تحریم های ظالمانه انجام گرفته است می تواند سهم سفرهای ریلی تهران را حداکثر 2% افزایش دهد .در یک نگاه ،کل سفرهای روزانه شهر تهران درپایان برنامه پنجم توسعه حدود 18 میلیون نفر –سفر پیش بینی شده است که سهم مدهای حمل و نقل در نمودارزیر ارایه شده است چنانکه ملاحظه می شود 18 درصد از سهم سفرها توسط حمل و نقل ریلی (مترو) پیش بینی شده است .
موضوع نگران کننده این است که 82 درصد (مجموع سهم سفرهای سواری شخصی، تاکسی، اتوبوس) سفرهای روزانه شهر تهران توسط شبکه معابر جابجا میگرددکه این موضوع باعث شده در اکثر ساعات شبانه روز، ظرفیت شبکه معابر (بزرگراهها و راههای شریانی) در وضعیت اشباع باشد. با وجود ساخت شبکه مترو (سیستم ریلی زیر زمینی) در شهر تهران اما همچنان اوضاع ترافیک شبکه معابر نه تنها باعث بهبود نشده بلکه شرایط آلودگی شهر هم بدتر شده است. این موضوع نشان میدهد که روند جاری و حتی رو به افزایش ساخت و بهره برداری مترو جوابگوی کامل نیاز شهر تهران نمی باشد.
یک مقایسه نسبی از وضعیت آلودگی هوا در نیمه پاییز در سال 1395 و 1396 که توسط شرکت کنترل کیفیت هوا شهرداری تهران ارایه شده است، نشان میدهد که دو برابر آلوده تر نسبت به سال گذشته است.
براساس آمار و اطلاعات ارایه شده توسط سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، در سال 1395 خطوط مترو باعث شده در حدود 6900 میلیارد ریال صرفه جویی در مصرف سوخت صورت گیرد. قاعدتا این صرفه جویی از افزایش بیشتر آلودگی پیشگیری کرده است وبنابر این از مهمترین راهکار های عملی در داشتن شهری پاک بوده است .علیرغم تجربه این واقعیت عینی ، با تکمیل وتجهیز خطوط متروی تهران تا افق 1404 ظرفیت امکان 7 میلیون سفر ریلی در روز میسر میگردد که متاسفانه این ظرفیت سازی هنوز به نیمه راه هم نرسیده است !سهم حداقلی دولت که میتواند پرداخت مستقیم یارانه ناشی از این صرفه جویی برای تکمیل این شبکه باشد نیز کماکان محقق نشده است .گرچه باز پرداخت برخی از تعهدات شهرداری از این محل توسط دولت از اوایل سال 96 دردستورکارقرارگرفته است، اما تاکنون به عرصه عمل نرسیده است.در کشورهای پیشرفته جهان رویکرد توسعه مبتنی بر حمل‌ونقل عمومی به‌عنوان یکی از تکامل یافته‌ترین دیدگاه‌های توسعه شهری که بر ارتباط متقابل حمل‌ونقل عمومی و توسعه شهری تاکید دارد، مطرح شده است. این رویکرد از ویژگی‌هایی مانند ارتقای کیفیت طراحی محله‌ای، افزایش کاربری‌های مختلط، گسترش تعاملات اجتماعی، کاهش استفاده از اتومبیل و گسترش گزینه‌های جابه‌جایی سازگار با حمل‌ونقل عمومی مانند مترو و اتوبوس، برخوردار است.
براساس آمار ارائه شده توسط شرکت بهره برداری متروی تهران، خطوط مترو شهر تهران در سال 1397 روزانه در حدود 5/2 میلیون مسافر را جابه جا میکندکه سهمی در حدود 13درصد سفرهای درون شهری است. در حالیکه بررسی های فنی و کارشناسی نشان میدهد که با خطوط موجود ، اگر تجهیزات و تسهیلات ایستگاهی و ناوگان افزایش یابد مترو امکان انجام 3.5 میلیون سفر روزانه را دارد. در وضعیت موجود، بهره برداری خطوط مترو تهران با حداکثر امکانات در دسترس انجام می شود و با تقاضای سفر موجود بویژه در ساعات اوج ، مسافران با فشردگی شدید و سطح آسایش پایین جابه جا می شوند. این موضوع از جذابیت سفرهای مترویی در تهران می کاهد و تمایل به استفاده از سفرهای خودرویی را بیشتر میکند . هزینه های خیلی پایین سوخت وپارکینگ خودرو نیز مزید براین علت در کاهش جذابیت سفرهای ریلی شده است .
