صتعت حمل و نقل آنلاین: بانک صنعت و معدن به عنوان تنها بانک توسعهای تخصصی در بخش صنعت، معدن و زیرساخت با بیش از 60 سال سابقه و کار تیمی با تلاش بسیار، تامین مالی طرحهای کوچک و بزرگ صنعتی، معدنی و زیرساختهای کشور را بر عهده دارد. دو واژه اقتصاد مقاومتی و خودباوری در مجموعه عملکرد مدیریتی و کارشناسی این بانک معنا و مفهوم پیدا میکند. بانک صنعت و معدن توانسته است در طول چهار سال گذشته در سه حوزه صنعت، معدن و زیرساخت کارنامه قابل قبولی ارایه دهد. تامین اعتبارات مورد نیاز این سه بخش، در گفتگو با علی اشرف افخمی مدیر عامل بانک به روشنی بیان شده است. در این گفتگو دریافتیم چگونه میتوان با درک الزامات دستیابی به دانش مدیریت، در عرصه بینالمللی کسب و کار، حرف برای گفتن داشت و سهم بایسته خود را از این بازار گرفت. با اجرایی شدن “برجام“، این بانک توانست در مراودات بانکداری بینالمللی و نیز تامین اعتبار صدها طرح ریز و درشت صنعتی، معدنی و زیربنایی کشور گامهای بلندی بردارد و آنها را به بهرهبرداری برساند و زمینهساز اشتغال هزاران نفرشود، هرچند در طول 4 سال گذشته مدیریت این بانک با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده و با درایت از پس آن برآمده است. در زیر با دیدگاههای علی اشرف افخمی آشنا میشویم:
- اگر بخواهید کارنامه نظام بانکی کشور را در چهار سال گذشته در مقایسه با دولت پیشین زیر ذرهبین بگذارید، سایه روشنهای آن را چگونه میبینید؟
در دوره دکتر روحانی در کل نظام بانکی با توجه به تحریم بانکها و دور بودن از استانداردهای بینالمللی اتفاقات مثبتی رخ داد. متاسفانه در دوران دولت نهم و دهم بازار غیر متشکل و موسسات اعتباری غیرمجاز بدون هیچ ضابطهای موجب آشفتگی بازار پولی و مالی کشور شده بودند. در چهار سال گذشته بانک مرکزی با وجود اینکه تحت فشارهای بسیاری بود، با تلاشهای فراوان توانست بازار را به سمت انضباط مالی سوق دهد و موجب ساماندهی غیرمتشکلها در قالب موسسات مجاز و همچنین استقرار استانداردهای روز دنیا در بانکها شود و توازن را از لحاظ سرمایه و دیگر شاخصها برقرار کند. البته در این میان شاهد تلاطمها، مخالفتها و مقاومتهایی نیز بودیم که حتی موجب برخوردهایی غیرمنصفانه از طرف سپردهگذاران موسسات غیرمجاز با بانک مرکزی شد. هم اکنون موسسات غیرمجاز از دور خارج شدهاند و طبق پیشبینیهای انجام شده تا مهر ماه سال جاری هیچ موسسه غیرمجازی مشغول کار نخواهد بود. اگر هم موسسهای در حال فعالیت باشد کاملا تابع بانک مرکزی است تا مردم با آرامش خاطر بیشتری سپردهگذاری کنند و از مزایای مستمر و باثبات آن بهره ببرند. ناگفته نماند که پیش از این توقع بسیار بالایی در رابطه با دریافت سودهای بالا و غیرمتعارف از بانکها، به ویژه از موسسات اعتباری غیرمجاز ایجاد شده بود که طبیعتا قیمت تمام شده پول را بالا میبرد و تورمهای سنگین بالای 44% ایجاد میکرد. هم اکنون تورم تک رقمی شده است. در گذشته سود سپرده بانکها 28% الی 29% بود. اما هم اکنون حدود 15% الی 18% است. در افق دورتر پیشبینی شده که میزان سود بانکها بیش از این کاهش پیدا کند تا وضعیت و شرایط بهتری برای تولید کننده فراهم کند و در نهایت وضعیت اقتصادی کشور نیز رشد و توسعه بیشتر خواهد یافت.
یکی از دلایل پیشرفت کشورهایی همچون ژاپن، مالزی، تایوان، سنگاپور، هنگکنگ و آلمان، بالابودن درآمد از فعالیتهای تولیدی و پایین بودن نرخ سود سپرده در بانکها است. در بسیاری از کشورهای اروپایی و یا در کشوری مانند ژاپن، در قبال پولی که در بانک سپردهگذاری میشود نه تنها سودی تعلق نمیگیرد بلکه پولی هم به عنوان نرخ سود منفی از سپردهگذار دریافت میشود. به همین خاطر وقتی یک فعال اقتصادی از بانک، تسهیلاتی دریافت میکند سود 2 الی 2.5 درصد میپردازد که با نرخ سود بانکهای ما بسیار متفاوت است. این سود بالا و غیرمتعارف در کشور ما، موجب پایین آمدن قدرت رقابت تولیدات ما در صنعت، صادرات و تولید میشود. با دریافت سود بالا از بانکها، نرخ سود تسهیلات نیز بالا میرود. توجه فرمایید که هیچ تولیدکنندهای محصولات خود را پایینتر از قیمت تمام شده به بازار فروش نمی فرستد زیرا صددرصد موجب ورشکستگیاش میشود، در نتیجه بانکها هم به همین گونه رفتار میکنند زیرا بانکها هم یک بنگاه اقتصادی هستند.
این مقدمه را از آن جهت بازگو کردم که آگاه باشید فضای کسب و کار در چهار سال پیش فضایی بسیار دشوار بود. بانکها در تحریم بودند، تورم 44% بود، نرخ سود سپردهها 28% بود، نرخ تسهیلات بالای 30% بود و دکتر روحانی در این وضعیت نابسامان شروع به کار کرد. هم اکنون تورم زیر10% است، نرخ سودها پایین آمده، سپرده 15% و تسهیلات 18% است و همچنین وضع بازار پولی ساماندهی شده که در بلند مدت به نفع کشور خواهد شد و آرام آرام به سمت کاهش نرخ سود پیش خواهد رفت.
– بانک صنعت و معدن تاچه حد در معرض ترکش شرایط پیش آمده قرارگرفت؟
بانک صنعت و معدن یک بانک توسعهای است و سپرده قابل توجهی از مردم دریافت نمیکند. در تمام دنیا نیز بانکهای توسعهای اینگونه رفتار میکنند و اغلب شعبهای ندارند. اگر هم داشته باشند انگشت شمارند. در کشور ما نیز چنین است. بانک صنعت و معدن در کل کشور60 شعبه دارد که از لحاظ حرفهای حتی تعداد 60 شعبه نیز زیاد است زیرا بانکهای توسعهای با سبک کاری متفاوت نیازی به شعبه نداشته و پول خود را از دولتها و یا روشهای دیگر تامین میکنند و در راستای استراتژی توسعهای هر کشور به مصرف میرسانند. ما در حوزه صنعت و معدن به ویژه در حوزه فولاد کارهای بسیار بزرگی انجام دادهایم. 12 طرح فولادی را در این دوره 4 ساله تامین مالی کردهایم. رقم این تامین مالی بالای 2.8 میلیارد دلار بوده است. السیهای آن باز شده و بسیاری از فعالیتها نیز آغاز شد و بخشهایی از آنها نیز به تولید رسیدهاند. به عنوان مثال خط نورد روهینا در دزفول راهاندازی شد و به تولید رسید. خط احیای سپیددشت، شادگان که قسمت به قسمت در حال پیشرفت است. ظرفیت فولاد کشور از طریق فاینانس، حدود 8 میلیون تن افزایش یافت که به کل ظرفیت فولاد کشور اضافه شد و به 25 میلیون تن در سال خواهد رسید. از زمان رضا شاه تا دوره دکتر روحانی ظرفیت تولید سالانه فولاد کشور به 17 میلیون تن رسیده اما در همین 4 سال اخیر حدود50% ظرفیت تولید فولاد فاینانس شده است که در 2 سال آینده تمامی آن به تولید خواهد رسید. نا گفته نماند که بانکهای تخصصی در زمان تحریم کاملا حرفهای عمل کردند تا به این نقطه برسیم.
در حوزه نیروگاه نیز حدود 6 هزار مگاوات تامین مالی کردهایم که شامل 12 نیروگاه 500 مگاواتی میشود. حدود نیمی از آن به بهرهبرداری رسیده و به شبکه نیز وصل شده است. همانند نیروگاه کهنوج- سیرجان به نام کرمانیان، نیروگاه شیرکوه در یزد، نیروگاه بهبهان، نیروگاه آذرخش در گلستان که به نتیجه رسیدهاند و 3 هزار مگاوات دیگر نیز تا پایان سال 98 به بهرهبرداری خواهد رسید، پروژههای جدیدی نیز در راه خواهیم داشت.
از 6 هزار مگاوات برق که فاینانس کردهایم، 3 هزار مگاوات آن به بهرهبرداری رسیده است. اگر این فاینانس انجام نمیشد وضعیت برق در کشور با بحران خاموشی و مشکلات بسیاری مواجه بود. در حوزه حمل و نقل نیز به صورت جدی وارد کار شدهایم. در حال حاضرحمل و نقل در بسیاری از کشورها مدرن شده است، سرعتها بالا رفته و از لحاظ تکنولوژی با محیط زیست بسیار سازگارتر شدهاند و زمان سفرهای شهری و بین شهری و نیز سوانح جادهای آنان بسیار کاهش پیدا کرده است و در نتیجه مردم در جادهها کمترگرفتار میشوند. این شایستگی برای مردم ایران نیز باید وجود داشته باشد تا از این گونه مسایل وقت تلفکن پرخطر به دور باشند. با چنین نگاهی بانک صنعت و معدن در قلمرو حمل و نقل نیز ورود پیدا کرده است. در این ارتباط تامین 1.8 میلیارد دلار از طریق فاینانس برای احداث اولین خط آهن سریع السیر تهران- قم- اصفهان که با سرعت 250 کیلومتر طی2 ساعت، مسیر تهران تا اصفهان را طی خواهد کرد و تا سه سال دیگر به بهرهبرداری میرسد از آن جمله است. همچنین در رابطه با پروژه برقی کردن قطار تهران – مشهد 1.5 میلیارد دلار قرارداد فاینانس آن امضا شده است که تا 4 سال دیگر به بهرهبرداری میرسد. در این پروژه قطار کاملا برقی شده و سرعت آن مانند قطار هانوفر به برلین بالا میرود. به طور کلی باید تاکید کنم که در حوزه زیرساخت های حمل و نقل مانند راه آهن و صنایع هوایی خوب عمل کردهایم. بعد از برجام آنچه در نوسازی ناوگان هوایی کشور (ایران ایر) اتفاق افتاده، تامین مالی آن تماما بر عهده بانک صنعت و معدن با پشتیبانی بانک مرکزی بود. 3 فروند ایرباس و 4 فروند ای تی آر تماما توسط بانک صنعت و معدن تامین مالی شده است. در رابطه با بویینگ، کارهای مورد نیاز انجام شده و در زمان تحویل از لحاظ پرداخت با مشکلی مواجه نخواهیم بود. البته در رابطه با تحویل هواپیما، امریکا کمی سر ناسازگاری دارد.
- آیا در زمینه صنایع دریایی هم ورود پیدا کردهاید؟
در زمینه صنایع دریایی نیز وارد شدهایم. اما صنایع دریایی کمی دشوارتر است و علت آن این است که با وجود زیرساختهای قابل قبول برای کشتیسازی، اما در مدیریت بهرهبرداری ضعیف عمل شده و در اثر این ضعف مدیریت صنایع دریایی ما همواره با مشکلات متعددی روبرو بوده که عملا از رشد آن جلوگیری کرده است. با وجود تمام این مشکلات، یکی دو بخش خصوصی را در این زمینه تامین مالی کردهایم که هم اکنون هم در حال پیشرفت هستند اما نیاز به حوصله بیشتری دارد تا صنایع دریایی نیز بتواند جایگاه خود را پیدا کند. در ساخت واگن نیز کارهای مقدماتی به خوبی پیش میرود اما هنوز عملیاتی نشده است. طبق پیشبینیهای انجام شده در زمینه تولید واگن در کشور در سال 97 میتوانیم به نتایج بهتری برسیم. در توسعه بنادر نیز در بخش تجهیزات کارها به خوبی پیش میرود و با سازمان بنادر و کشتیرانی نیز همکاریهایی داریم از جمله: تامین مالی یک پروژه در چابهار که در حال پرداخت است و خط اعتباری آن را از خارج گرفتهایم.
- با این دیدگاه آیا صنعت خودروسازی ما میتواند در بازار بینالمللی پتانسیل صادراتی داشته باشد؟
بله. این پتانسیل دیده میشود اما نگاه مدیران نه فقط در صنعت خودروسازی بلکه در تمامی صنایع مهم است. اگر نگاه مدیران به سوی حضور در بازار بینالمللی باشد صددرصد میتوانند با این حضور سهم بازار بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال پتروشیمی که بر اساس تکنولوژی جدید احداث شده است، دارای ظرفیت بالا، قیمت تمام شده پایین و کیفیت بالا است و بازار جهانی این موارد را مورد بررسی و توجه قرار میدهد و محصول کشوری که کیفیت بالاتر با قیمت مناسب باشد را خریداری میکند.
اکنون صادرات پتروشیمی و مواد معدنی به خوبی انجام میشود. در حوزه فولاد نیز صادرات خوبی داریم. به عنوان مثال فولاد مبارکه در سال، حدود 500 میلیون دلار صادرات دارد. فولاد مبارکه این پتانسیل بالا را با حضور در بازار جهانی آموزش دیده است که چه کالاهایی را با چه مشخصه، کیفیت و قیمتی بفروشند. فرا گرفتهاند که بازارهای هدف کجا هستند؟ در صنعت خودرو نیز به اینگونه باید باشد. در بازار خودرو آگاهی و دانش کامل رقبا در توسعه و نوآوری و بحثهای محیط زیستی اهمیت بسزایی پیدا کرده است و با این رویکرد باید سهم بیشتری از بازارهای خارجی را به خود اختصاص دهند. اگر واحدهای خودروسازی به موارد ذکر شده در بالا توجه خاص داشته باشند و نکات مهم این صنعت را رعایت کنند صددرصد میتوانند سهمی از بازار جهانی داشته باشند.
- درحوزههای دیگر عملکرد بانک صنعت و معدن را چگونه ارزیابی میکنید؟
در زمینه پتروشیمی نیز فعالیتهای بسیاری کردهایم. پروژه 2 میلیون تنی تولید اتیلن در عسلویه از بزرگترین اتیلنهای منطقه و خاورمیانه است که تولیدات و صادرات دارد. علاوه بر آن به خط غرب کشور نیز اتیلن را تزریق میکند که از 5 واحد از واحدهای اتیلن، سنگین و سبک و خطی، به عنوان ماده اولیه استفاده میکنند. در این میان بانک صنعت و معدن وظیفه تامین مالی پتروشیمی کاویان را بر عهده داشت که به نتیجه نیز رسید. وظیفه تامین مالی 2 واحد از این پلی اتیلنها را بانک صنعت و معدن برعهده گرفت از جمله پتروشیمی لرستان و مهاباد که به تولید رسیدهاند و هر کدام از آنها از جمله پروژههای پتروشیمی است که کاملا تولیدات مشخص و بازار صادراتی دارد. بانک صنعت و معدن در حوزههای دیگر نیز همانند کاشی و سیمان بسیار فعالیت کرده و بیش از 50% صنعت کاشی کشور را تامین مالی کرده است به ویژه در زمینه تامین مالی سیمان که بیشترین افزایش ظرفیت در طی یک دهه گذشته را داشته است.
در حوزه صنایع دارویی هم بسیار خوب عمل کردهایم به ویژه در خصوص تکنولوژیهای جدیدی که در حوزه دارو وارد شده است. در یک سال گذشته 4 واحد دارویی که تامین آن بر عهده بانک صنعت و معدن بود به بهرهبرداری رسیده است. از جمله دو واحد در استان سمنان، یک واحد در استان خراسان و یک واحد در کیش. یک واحد در مشهد نیز در حال راهاندازی است. بانک صنعت و معدن در حوزههای دیگر مانند نساجی و صنایع تبدیلی غذایی ورود خوبی داشته و طی یکسال بیش از 200 پروژه به تولید رسیده است. این بانک در کشور از جمله بانکهایی است که در حوزه زیرساخت از لحاظ حرفهای در تمام زمینهها وضعیت بسیار خوبی دارد.
- آیا بعد از امضای برجام گشایشی در ارتباطات بانکی بهوجود آمده است یا خیر؟
هر کسب و کاری بر چهار پایه استوار است: 1- انصاف 2- احترام 3-اخلاق حرفهای 4 اعتماد. ما با چالشهای بسیاری روبهرو بودهایم و همچنان این چالشها ادامه دارد. اگر کسی نقد میکند، در کنارش باید انصاف نیز داشته باشد. قبل از برجام ما با هیچ بانکی نمیتوانستیم مراوده داشته باشیم و حتی نمیتوانستیم سوئیفت را در روابط بانکی خودمان برقرار کنیم. توانایی گرفتن خط اعتباری را نداشتیم. در نتیجه فقط داخلی کار میکردیم. بهعلاوه برای ارتباط با بانکهای خارجی در زمان تحریم نیاز به یکی دو واسطه داشتیم که منجر به پرداخت هزینههای سنگین 10 الی 15 درصدی میشد و با ضرر بسیاری برای کشور همراه بود.
موسسهای که ده سال از تکنولوژی و استانداردهای بانکداری روز دنیا دور بوده است نمیتواند در مدت زمان یک سال همه مشکلات خود را حل کند و نیاز به زمان بیشتری دارد. دو ماه بعد از برجام، بانک صنعت و معدن از اولین بانکهایی بود که به سوئیفت وصل شد و هنگامیکه میخواست به سوئیفت وصل شود، نسخه (ورژن) 7 سوئیفت آمده بود. در این رابطه با مشکلات بسیاری مواجه بودیم. جابهجایی پول کار حساس و دشواری است و خطا در آن باید صفر باشد. درست مانند کارخانههای داروسازی. امروزه در مقایسه با کارخانههای داروسازی ده سال پیش، صنعت و تکنولوژی داروسازی پیشرفتهای بسیاری کرده است. اگر خود را به فناوریهای روز مجهز نکنند، از بازار حذف میشوند. بانکها هم همینطور هستند. گرچه طی یکسال و نیم گذشته خیلی کار شده است لکن راه طولانی در پیش داریم.
اکنون بانک صنعت و معدن در السی باز کردن در بانکهای خارجی مشکلی ندارد. 77 بانک خارجی که 39 مورد آنها اروپایی هستند با بانک ما کار میکنند و این مساله گویای آن است که بانک صنعت و معدن از تکنولوژی روز دنیا برخوردار شده و آموزشهای لازم را نیز فرا گرفته است. باید بدانیم این تلاشها به سادگی انجام نشده است. برجام فضایی را برای پیشرفت در زمینههای بانکی ایجاد کرد. حدود 6 ماه از برجام گذشته بود که اولین خط اعتباری را از هند به ارزش 400 میلیون دلار دریافت کردیم که بیشتر آن صرف توسعه راه آهن کشور شده است. باید بدانیم خط اعتباری 1.5 میلیارد دلاری که اخیرا در رابطه با خط راه آهن تهران- مشهد امضا شده است، بانک به بانک است و دولت به دولت نیست. این امر گویای آن است که بانک کشور ما مورد تایید بانک آن کشور بوده تا 1.5 میلیارد دلار را در اختیار ما بگذارد. باید بگویم انصاف حکم میکند که بگویند بانک صنعت و معدن این مقدار کار را انجام داده است و غیرمنصفانه علیه برجام صحبت نکنند. بانکهایی که با آمریکا مراوده مالی کمتری دارند با ما کار میکنند اما بانکهای بزرگ به دلایل اقتصادی و مناسبات کاری و حجم فعالیت بالایی که با آمریکا دارند السی ما را جهت کار قبول نمیکنند که امری غیر عادی نیست. بههر حال تحولات بسیار خوبی در حوزه بانکی در مراودات بینالمللی رخ داده و دست ما تا حد زیادی در این حوزه باز شده است.
- قبل از برجام بخش صنعت ما با محدودیتهای بسیاری روبرو بود. آیا بعد از برجام گشایشی در کارها صورت گرفته است؟ آیا بخش خصوصی از ورود به صنعت استقبال کرده است؟
تعداد افرادی که علاقهمند به توسعه و سرمایهگذاری در داخل کشور هستند در اغلب استانهای کشور به بانک مراجعه کردهاند و پروژههای بسیار خوبی داشتهاندکه تامین مالی شدهاند. درخواست و مراجعه به بانک صنعت و معدن دو برابر شده است. در حوزه انرژیهای نوین مانند نیروگاه خورشیدی در همدان و کرمان، سرمایهگذاران آلمانی هستند و پروژهها نیز به تولید رسیدهاند. بانک صنعت و معدن نیز برخی پروژههای این نیروگاههای خورشیدی را در شهرهایی چون یزد و سیستان بلوچستان تامین مالی کرده است که به زودی به بهرهبرداری میرسند.
- اعتباراتی را که بانک صنعت و معدن میپردازد آیا بیشتر به سمت صنعت گرایش دارد یا معدن؟ آیا سمت و سوی دیگری نیز جز صنعت و معدن دارد؟ یا خیر؟
ما در 3 حوزه اصلی کار میکنیم. در صنعت و معدن فعالیتهای گستردهای داشتهایم اگر از لحاظ تعداد بخواهیم آمار بگیریم تعداد کارهایی که در زمینه صنعت انجام شده بیشتر از معدن بوده است. به لحاظ حجم سرمایهگذاری نیز صنعت بر معدن پیشی دارد. معمولا سعی ما بر آن است تا بر اساس برنامههای استراتژیکی که دنبال میکنیم و طبق سیاستهای دولت به حوزهها ورود پیدا کرده و توازن در این بخشها وجود داشته باشد. در رابطه با حوزه سوم تامین مالی، بانک صنعت و معدن به حوزه زیرساختها وارد شده است. در گذشته فعالیت کمتری در این زمینه داشتهایم اما به دلیل اینکه بانک توسعهای هستیم باید در زمینه زیرساختها نیز فعالیت داشته باشیم که خود موجب فعالیت و رشد بهتر صنعت و معدن هم خواهد شد. مانند راه آهن و نیروگاه که عمدتا در خدمت صنعت هستند. مثلا کارخانهای که در استان یزد و کرمان مشغول به فعالیت است اگر بخواهد مواد معدنی را به بندر برساند در رابطه با قیمت تمام شده، طی کردن این راه از مسیر راه آهن قابل مقایسه با جاده نیست و کاهش قیمت خوبی در بازار رقابت برای تولید کننده به همراه دارد. همانطور که گفتم بانک صنعت و معدن در 3 حوزه صنعت، معدن و زیرساخت فعالیت میکند و سیاست ما بر این است که هر کدام از این حوزهها دارای پتانسیل صادراتی بیشتری باشد، از طرف ما حمایت بیشتری شود زیرا ما هر مقدار صادرات بیشتری داشته باشیم ارز آوری بیشتری برای کشور خواهیم داشت، در نتیجه قدرت چانهزنی در بازارهای جهانی بیشتر خواهد شد. اتصال به شبکه جهانی و کسب سهم بازار بیشتر در تولیدات مختلف بسیار مهم است. داشتن دانش مدیریت در فضای بازار بینالملل بسیار مهم و موثر است. درست مثل اینکه وقتی در یک شهرستان مسابقات کشتی برگزار میشود نفر اول شهرستان الزاما موقع شرکت در مسابقات استانی نفر اول استان نخواهد شد و نفر اول استان مطمئنا نفر اول کشور نمیشود زیرا رقیب بسیار است. همین امر در فضای بینالملل نیز صادق است درست مثل اینکه نفر اول کشوری در المپیک شرکت کند، امکان کسب مدال طلا در المپیک دشوارتر میشود زیرا رقبای ما از کشورهای مختلف در حال یادگیری دانش فنی و حرفهای هستند. حضور در کسب و کار در فضای بینالمللی موجب فراگیری دانش کار در این حوزه میشود.
- با این دیدگاه آیا صنعت خودروسازی ما میتواند در بازار بینالمللی پتانسیل صادراتی داشته باشد؟
بله. این پتانسیل دیده میشود اما نگاه مدیران نه فقط در صنعت خودروسازی بلکه در تمامی صنایع مهم است. اگر نگاه مدیران به سوی حضور در بازار بینالمللی باشد صددرصد میتوانند به حضور موفق خود اطمینان داشته باشند.
به عنوان مثال مجتمعهای پتروشیمی که بر اساس تکنولوژی جدید احداث شدهاند، دارای ظرفیت بالا، قیمت تمام شده پایین و کیفیت بالا هستند و بازار جهانی تولیدات خود را مورد بررسی قرار میدهند و معمولا بازیگران بینالمللی محصول کشوری که کیفیت بالاتر با قیمت مناسب باشد را خریداری میکنند. اکنون صادرات پتروشیمی و مواد معدنی به خوبی انجام میشود. در حوزه فولاد صادرات خوبی داریم. به عنوان مثال فولاد مبارکه در سال بیش از500 میلیون دلار صادرات دارد. فولاد مبارکه این پتانسیل بالا را با حضور در بازار جهانی آموزش دیده است که چه کالاهایی را با چه مشخصه، کیفیت و قیمتی بفروشد. فرا گرفتهاند که بازارهای هدف کجا هستند. در صنعت خودرو نیز اینگونه است. در بازار خودرو سازندگان مطرح جهانی به دلیل آگاهی و دانش کامل رقبا در توسعه و نوآوری و بحثهای محیط زیستی توانستهاند سهم بیشتری از بازارهای دیگر کشورها را به خود اختصاص دهند. اگر واحدهای خودروسازی داخلی ما نیز به موارد ذکر شده در بالا توجه خاص داشته باشند و نکات مهم این صنعت را رعایت کنند صددرصد میتوانند سهمی از بازار جهانی داشته باشند.
- آیا عدم عضویت و دور بودن ایران ازسازمان جهانی تجارت «WTO »میتواند از دلایل کم بودن سهم ایران از بازار جهانی باشد؟
کشوری مانند ایران که هنوز ظرفیتهای رقابتی را به خوبی آماده نکرده است نباید در پیوستن به WTO عجله داشته باشد. البته به عنوان یک تفکر، پیوستن به بازار جهانی را قبول دارم اما نباید عجلهای در پیوستن به WTO داشته باشیم. با توجه به مشکلات ساختاری که در اقتصاد وجود دارد اگر بدون مطالعه برای پیوستن به WTO وارد شویم ممکن است دقتهای لازم جهت حفظ منافع ملی را نکرده باشیم. در بحث یادگیری در حوزه تکنولوژی، راهبری واحدها و مدیریت در قسمت نرمافزارها همچنان با مشکلاتی روبهرو هستیم. ما به حضور در بازار جهانی و صادرات محصولات ایرانی نباید بهصورت یک موضوع کوتاه مدت نگاه کنیم درست مثل بعضیها که در صادرات میوه، روی جعبهها میوههای خوب و زیر آن میوههای خراب می‌چینند. کاملا روشن است که فقط یک بار این جنس از کشور ما خریداری میشود و برای دفعه دوم این اتفاق تکرار نخواهد شد.
در دنیا کیفیت، زمان تحویل و قیمت بسیار مهم است. گاهی اوقات کیفیت و زمان تحویل در اولویت قرار دارد. موضوع محیط زیست هم بسیار مهم شده است. به عنوان مثال برخی از خریداران خارجی هستند که در بحث مواد غذایی، حتی محلی که کارخانه در آن جا احداث شده برایشان بسیار مهم است که عاری از هر گونه آلودگی و طبق استانداردهای جهانی باشد. توجه داشته باشید در زمینه خودرو، ایران باید خود را با استانداردهای جهانی همگام کند. ما کشوری با 80 میلیون جمعیت و سرشار از منابع زیر زمینی مانند نفت، گاز و طیف وسیعی از منابع مختلف هستیم که ثروتهای ملی کشور تلقی میشوند. ما در سال با این منابع چه مقدار صادرات داریم؟ صادرات نفت در سال حدود 35 تا40 میلیارد دلار و صادرات غیرنفتی در سال 45 میلیارد دلار است. جمعا صادرات کشور ما زیر 100 میلیارد دلار است. در مقایسه با کشورهایی مانند تایوان، کره، ژاپن و سنگاپور که نفت و معدن ندارند از صادرات چندین برابری نسبت به ایران برخوردار هستند. به عنوان مثال سنگاپور حدود 330 میلیارد دلار صاردات دارد. با توجه به اینکه کشوری با مساحت نیمی از شهر تهران است. ژاپن حدود 1500 میلیارد دلار، کرهجنوبی حدود 700 میلیارد دلار و تایوان حدود 400 میلیارد دلار صادرات دارند. این کشورها آموزش لازم را در زمینه صادرات در فضای بینالمللی دیدهاند. در این کشورها معمولا پولی در بانکها با هدف دریافت سود، سپرده نمیشود و همین امر موجب کاهش قیمت تمام شده پول و در نتیجه سهم بالای تولید در این کشورها میشود. وامهایی با سود بسیار کم در حد کارمزد به تولیدکنندگان پرداخت میشود که در نتیجه موجب پیشرفتهای روز افزون در اقتصاد کشورشان میشود.
- همانطور که اشاره کردید یکی از حوزههای فعالیت بانک، زیرساخت است. در بخش گردشگری که هم درآمد و هم اشتغال را میتواند در بر بگیرد آیا در تکمیل و توسعه زیرساختهای این بخش، بانک صنعت و معدن ورود پیدا کرده است؟
خیر. بانک صنعت و معدن در حوزه گردشگری ورود پیدا نکرده است. بانک صنعت و معدن در حوزههایی از جمله معادن، صنایع و بهویژه در حوزه زیرساخت که نیاز به تامین مالی بالایی دارد از جمله اتصالات شبکه راه آهن کشور و همچنین بنادر در زمینه تقویت ظرفیت کانتینری که نیاز به تامین مالی زیادی دارند فعالیت میکند. خوب است توجه کنیم که در مقایسه با سنگاپور، ظرفیت بنادر کشور ما در بخش کانتینری یک دهم است. فضای کار بسیار زیاد است. بانک هنوز مطالعات کاملی در ورود به بحث گردشگری ندارد. ما در نحوه سپردهگذاری بسیار حساس و سنجیده عمل میکنیم. سپردهگذاری با هر مبلغی تنها همان سود 15% را خواهد داشت و فراتر از آن نخواهد رفت. همچنین تسهیلات ریالی که پرداخت میشود با هر مبلغی که باشد سود آن بالای 18% نخواهد بود. به همین دلیل منابع ما بسیار محدود است. البته از بخشی از منابع توسعه ملی استفاده کردیم که جای تشکر هم دارد. بعضی از مواقع که کسر داشتیم از بانک مرکزی خطهای اعتباری محدودی به عنوان صنایع دریافت کردهایم. اما عمده هنر ما این است که حتی با کمبودهای منابع، بتوانیم کارهای بزرگی را با پولهای خارجی و بخشی از دستگاههای داخلی با مدیریت صحیح، تامین مالی کنیم.
- با توجه به 4 سال گذشته و 46 ماهی که در این عرصه حضور داشتهاید، چشمانداز بانک را از لحاظ فعالیت در 4 سال آینده چگونه میبینید؟
ما قطعا در حوزه زیرساخت از جمله نیروگاهی به فعالیت خود ادامه میدهیم. زیرا برای کشور بسیار حیاتی است. بسیار جای تاسف دارد که مردم استانهای جنوبی بهویژه شهرهایی مانند اهواز، بندرعباس و بوشهر هنوز از لحاظ کمبود برق دچار مشکل هستند. ما همواره به فعالیت خود ادامه خواهیم داد تا هموطنانمان با مشکلات کمتری در این زمینه مواجه باشند. در حوزه زیرساخت ریلی نیز با توجه به تجربیات خوب بدست آمده، فعالیت خواهیم کرد. حوزه پتروشیمی درآمد ارزی خوبی برای کشور دارد و همواره تامین مالی این حوزه را ادامه خواهیم داد. نوسازی ناوگان هوایی نیاز به فعالیت بیشتری دارد که با همکاری تیمی توانستهایم ظرفیت تامین مالی را بالا ببریم. اخیرا تامین مالی حوزهای را به عنوان آبشیرینکن وارد فعالیتهای خود کردهایم. مردم در خلیج فارس در مورد آب شیرین با مشکلات بسیاری روبرو هستند. کل ظرفیت نصب شده زیر100 هزار متر مکعب در روز است. این مقدار بسیار پایین است. در حالیکه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بالای10 میلیون متر مکعب از آب خلیج فارس را در روز تصفیه میکنند. در یکسال گذشته در این حوزه ورود کردهایم و 3 دستگاه آبشیرینکن را تامین مالی کردهایم که ظرفیت هر کدام100 هزار متر مکعب است که در روز 300 هزار متر مکعب آب شیرین میکند. یکی از آن دستگاهها برای تامین آب بندرعباس است و آب دو دستگاه دیگر توسط خط لوله به سمت کرمان میرود که صنایع فولاد و صنایع دیگر توسط آنها تامین میشود. برآورد در زمینه نیاز به آب شیرین، حداقل روزانه 800 هزار متر مکعب دیگر است که در حال انجام کارهای اولیه هستیم تا بتوانیم در 2 سال آینده مشکلی در رابطه با آب شیرین در شهرهایی مانند بندر عباس نداشته باشیم.
به توسعه منطقه مکران بهطور جدی فکر می‌کنم. البته تردیدی نیست که تامین مالی و اعطای تسهیلات به صنایع مختلف مانند فولاد، مس، قطعات خودرو و تولید فرآوردههای معدنی، تولید واگن کماکان در دستور کار بانک خواهد بود همچنان که معدن و تولید فرآوردههای معدنی جزیی از برنامه اصلی بانک است.
نظر به اینکه سال “اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال” نامگذاری شده است، مشارکت فعال در تامین سرمایه در گردش واحدهای کوچک و متوسط نیز از اولویت خاصی برخوردار است که بانک عملکرد درخشانی داشته است و انشاءالله ادامه خواهد داشت.
