صتعت حمل و نقل آنلاین: در سالهای اخیر که حفاظت از محیط زیست بیشتراز گذشته مورد توجه عموم قرار گرفته، شیوه های متعددی برای مقابله با بحرانهای زیست محیطی مطرح شده است.یکی از مهمترین این شیوهها بهرهگیری از ظرفیت سازمانهای مردم نهاد یا همان (سمن)ها است که به عنوان رویکردی قابل قبول و کمهزینهدر این حوزه پذیرفته شده است. سازمان حفاظت از محیط زیست نیز با اعلام پشتیبانی از این نهادهای مردمی، در راستای تحقق اهداف خود و اشاعه فرهنگ زیست محیطی در بهمن ماه گذشته نشستی با همین موضوع برگزار کرد. در این نشست کاوه مدنی معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست و سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیط زیست به تعریف مشخصی از این نهادهای مردمی و ویژگیهای آن پرداخت.
معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست در این نشست گفت: تلاش ما در این دوره تمرکز بر کیفیت برنامهها به جای کمیت است. به طور نمونه در حوزه سمنها، تعداد و آمار سمنهای زیست محیطی مشخص است اما در خصوص مباحث کیفی، اطلاعات دقیقی وجود ندارد.مدنی با طرح این پرسش که چرا باید مشارکت عمومی و مدنی را به سمنها محدود کنیم و آنها را تنها متولی و شاخص مشارکت در جامعه بدانیم اظهار کرد: طبق تعریف، سمن به نهاد غیر دولتی اطلاق میشود که دارای ارتباط مالی با دولت نیست و به صورت قانونی و بدون حاشیه فعالیت میکند.
وی یادآوری کرد: سمنها و مردم برای ما یکسان هستند و با تمام کسانی که بخواهند برای حفظ محیط زیست کشور تلاش کنند، تعامل و همکاری داریم. گرچه همکاری با سمنها، آسانتر است اما این بدان معنا نیست که تنها سازمانهای مردم نهاد را به رسمیت بشناسیم.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: این نهادها میتوانند درآمد داشته باشند اما اینکه درآمد خود را از وابستگی به دولت کسب کنند یا برای فرار از مالیات به جای ثبت شرکت، در حوزهای به نام سمن فعالیت داشته باشند، دارای اشکال است و با تعریف سمن همخوانی ندارد.
وی ضمن تاکید بر ضرورت تعامل سازمان حفاظت محیط زیست با این نهادهای غیردولتی تصریح کرد: اما این تعامل به معنای مزدورپروری و وردستپروری نیست. یعنی نمیخواهیم حمایت معنوی یا مادی از سمنها منجر به آن شود که برای ما تبلیغ کرده و یا ما را تایید کنند زیرا مهمترین ویژگی سمن، عدم وابستگی مالی به دولت است.
این مقام مسوول اظهار کرد: البته مسوولان این نهادها میتوانند حقوق معقولی بگیرند و برای درآمدزایی راهی درست انتخاب کنند.
مدنی خاطرنشان کرد: اینکه ردیف بودجه مشخصی برای سازمانهای مردم نهاد در نظر گرفته شود، اشتباه است. میتوان از برنامههایی که همسو با هدف سازمان حفاظت محیط زیست هستند، طبق آییننامه و دستورالعملی شفاف و یکسان برای همه سمنها حمایت کرد اما اینکه ردیف اعتباری خاصی برای ایشان در نظر گرفت، با تعریف آنها همخوانی ندارد و البته سازمان حفاظت محیط زیست نمیخواهد تصدیگر سمنها باشد زیرا زمانی موفق خواهد بود که تصدیگری کمتری در امور داشته باشد اما آموزشهای لازم را در اختیار آنها قرار میدهد.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست از برنامهریزی برای برگزاری دورههای آموزشی توانافزایی برای سمنها در سال 97 خبر داد و گفت: به دلیل اثرگذاری این نهادها در بسیاری از اتفاقات حوزه محیط زیست، برگزاری دورههای توان افزایی بسیار مهم خواهد بود.
بدهکاری ۲۴۰ میلیون تومانی محیط زیست در بخش پژوهش
سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه کل بودجه سالانه پژوهش در سازمان حفاظت محیط زیست120 میلیون تومان است، اظهار کرد: در حال حاضر240 میلیون تومان بدهی در این حوزه داریم که منجر به ایجاد محدودیتهایی میشود.سازمان حفاظت محیط زیست تنها کارفرما نیست و باید مولد هم باشد اما با همین شرایط هم در تلاش هستیم اطلاعات موجود را به دانش تبدیل کنیم و سپس با زبان ساده و روشهای نوینی همچون اینفوگراف این دانش را در اختیار مردم قرار دهیم.
این مقام مسوول به کمپین” کمتر مزخرف بگوییم” اشاره کرد و افزود: یکی از دلایل ایجاد این کمپین، اطلاعات نادرست و خرافههایی بود که به نام علم به عموم مردم منتقل میشد. اعلام آمادگی جدی برای تشکیل و شرکت در کمپین “کمتر مزخرف بگوییم” در واقع راهی برای مقابله با پوپولیسم است. انجام کارها و زدن حرفهایی که بر مبنای اطلاعات و پژوهش نیست تنها تاثیر منفی دارد و باعث ایجاد بیتفاوتی جامعه نسبت به مسایل زیستمحیطی میشود. روزی اعلام میکنند که در روز درختکاری، درخت نکارید و روز دیگر اعلام میکنند سبزه عید را فراموش کنید.
گندم کالای استراتژیکی است اما سالی100 گرم گندم و عدس و ماش خیس کردن توسط هر خانواده برای شادی و جشن، منابع آب را از بین نمیبرد. آیا کسانی که در این مورد اظهار نظر میکنند، تبعات حذف ارزشهای ملی را میدانند؟ هزار و پانصد لیتر آب برای جوانه زدن یک کیلو بذر سبزه هفت سین؟ افرادی که این محاسبات را انجام دادهاند تاکنون سبزه خیس کردن را از نزدیک دیدهاند؟ مردم در مورد محیط زیست مسوولند اما قرار نیست ارزشها و سنتهای ملی را با اطلاعات دروغ از مردم سلب کنیم. از صبح تا شب در این مملکت کمپین جدیدی راه میاندازند. اگر کمپین زدن مد شده، من نیز میخواهم کمپین “کمتر مزخرف بگوییم” را راهاندازی کنم. لطفا از این به بعد از هشتگ #کمتر_مزخرف_بگوییم در مقابله با پدیده پوپولیسم و خرافات و چرندیات و دروغ و دغل بازی محیط زیستی استفاده کنیم.
اصلاح ادبیات گفتگو در حوزه بین المللی
وی با اشاره به فعالیتهای صورت گرفته در حوزه بینالملل محیط زیست گفت: در همین دوره کوتاه، برای نخستین بار ایران در مجمع جهانی محیط زیست دارای جایگاه شد و من به مدت یک سال و نیم به عنوان نایب رییس مجمع جهانی محیط زیست فرصت دارم برای ارتقاء تعاملات بینالمللی ایران در حوزه محیط زیست و طرح چالشها و معضلات محیط زیست ملی در سطح بینالمللی تلاش کنم.
سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیطزیست ضمن اعلام تمایل جامعه جهانی برای گسترش همکاریهای محیطزیستی با ایران اظهار کرد: یکی دیگر از موضوعاتی که در سطح بینالمللی با جدیت دنبال شد، طوفانهای گرد و غبار بود و به دنبال صحبتها و مذاکراتی که با معاون دبیرکل سازمان ملل در این خصوص داشتم، موفق شدیم گرد و غبار را به عنوان یکی از سرفصلهای مهم مرکز مقابله با بلایای طبیعی در مرکز منطقه‌ای مدیریت اطلاعات بلایا برای آسیا و اقیانوسیه (اپدیم) قرار بدهیم. اپدیم یکی از ارگان‌های فرعی ESCAP است که بر اساس مقررات اداری و مالی سازمان ملل اداره میشود و اعضای این مرکز که مقر آن در ایران است، کشورهای عضو اسکاپ خواهند بود.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست، اصلاح ادبیات گفتگو در حوزه بینالملل را از دیگر اهداف و برنامههای حوزه بینالملل محیط زیست برشمرد و افزود: ضمن اصلاح ادبیات گفتگو تلاش میکنیم تا نگاه غلطی که گمان میکنند دولتها و نهادهای بینالمللی باید به ما پول بدهند را نیز تغییر دهیم.
مدنی ادامه داد: در تعامل با جهان نمی‌توان فقط غر زد. نباید ادعا کنیم که ترکیه مسوول همه بدبختی‌های ما در حوزه گرد و غبار است. نمیتوانیم ادعا کنیم که توافقنامه پاریس را نمی‌پذیریم و به آن ملحق نمی‌شویم اما دنیا باید به ما پول بدهد تا در برابر تغییرات اقلیم کار کنیم.
سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: سعی کردیم جلوی امضای «توافقنامه‌های کشکی» را هم بگیریم زیرا متاسفانه با کشورهای مختلف توافقنامه‌هایی امضا میشد که قابلیت عملیاتی شدن را نداشتند و صرفا تشریفاتی بودند.
برخی عدم استفاده از بطریهای آب پلاستیکی را «سوسول‌بازی» میدانند
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تصمیم سازمان برای اعلام ممنوعیت استفاده از بطریهای آب معدنی در سازمان در راستای شعار “از خودمان شروع کنیم” گفت: برخی ممنوعیت استفاده از بطریهای آب معدنی در سازمان حفاظت محیط زیست را «سوسول بازی» تلقی کردند اما این موضوع نشان میداد که اگر تعدادی از کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص معایب استفاده از این بطریها یا سادهترین اصول افزایش بازیافتپذیری آنها همچون عدم بستن درب بطری نمیدانند، یعنی عموم مردم هم در این خصوص از آگاهی کافی برخوردار نیستند.
سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه محیط زیست یک چرخ و چرخ دنده دارد و مسایل مختلف هر چند کوچک باشند روی یکدیگر اثر می‌گذارند اظهار کرد: ممنوعیت استفاده از آب بطری پلاستیکی، بعد اجتماعی و فرهنگی مهمی دارد زیرا زمانی که موضوعی در خودمان نهادینه نشود نمیتوانیم از دیگران برای آن توقع داشته باشیم.
وی با تاکید بر این موضوع که اصلاح نظام اخلاقی به تغییر نحوه اجرای قانون، برنامهریزی و حتی مشارکت مردم میانجامد تصریح کرد: اگر دولتمردان ادعا میکنند آب لولهکشی تمیز و سالم است پس حتما خود باید در استفاده از آن پیش دستی کنند و از آب لولهکشی به جای آب بطری استفاده کنند.
به گفته مدنی قطعا ممنوعیت بطری پلاستیکی بزرگترین کار سازمان حفاظت محیط زیست نیست اما یک سنگ ریزه است و این حرکت کوچک باید مورد تشویق و تکرار قرار گیرد تا به سایر تحرکات بزرگ محیط زیستی منجر شود.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست به برخی اعتراضها در خصوص ممنوعیت استفاده از آب بطریهای پلاستیکی در سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد و افزود: بعد از ابلاغ این بخشنامه از انجمن بازیافت و انجمن آب معدنی نامه‌هایی دریافت کردم حاوی مطالبی همچون اینکه چرا طوفانهای گرد و غبار خوزستان یا سایر مسایل محیط زیستی را نمیبینید. طرح این مباحث نوعی سوء استفاده از فرصتها و بیان مغلطه است زیرا هر موضوعی در جای خود دارای اهمیت است و اهمیت یک موضوع نمیتواند اهمیت موضوع دیگری را زیر سوال ببرد.
مدنی خاطرنشان کرد: شعار “از خودمان شروع کنیم” را اجرایی کردیم و از آنجایی که پسماند از اول دی ماه 1396 تا 13 فروردین ماه 1397 اولویت برنامهای معاونت آموزش است، هشتگ “# بی زباله” را انتخاب کردیم.
این مقام مسوول خاطرنشان کرد: مردم نقش اثرگذاری در حوزه پسماند دارند. اگرچه دولت باید کارهای بسیاری در این زمینه انجام میداد و انجام نداده است، اما نقش مردم و اثر مشارکت آنها در ساماندهی مدیریت پسماند غیرقابل چشمپوشی است.
قبح انجام ندادن برنامهها از بین رفته است
مدنی با بیان اینکه نبود قدرت برنامهریزی مدون عملگرا و اصولی یکی از خلاهای موجود در سازمان حفاظت محیط زیست است گفت: متاسفانه در بسیاری از برنامهها به طور آرمان‌گرایانه و احساسی رفتار شده است.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: یکی از دلایلی که در برنامهریزیها مسایل را بزرگ و غیر واقعی میبینیم، ایدهآلگرایی است. بنابراین نمیتوانیم به آنچه میگوییم و برنامهریزی میکنیم، عمل کنیم. از اینرو قبح اجرا در جامعه شکسته شده و به راحتی قول میدهیم.
وی تاکید کرد: سعی داریم در سازمان حفاظت محیط زیست به جای اینکه روی عددها و کمیت‌ها تمرکز کنیم روی کیفیت برنامهها توجه کافی داشته باشیم.سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: متاسفانه در ارزیابی عملکردها بیشتر از شاخص‌های کمی یاد میشود. برای مثال گفته میشود که ۸۵۰ سمن محیط زیستی در کشور داریم اما پرسش اصلی که برای آن پاسخی وجود ندارد، این است که اگر این۸۵۰ سمن به ۱۰۰۰ سمن برسد چه تغییری در جامعه ایجاد خواهد شد.
این مقام مسوول ادامه داد: به همین علت سعی داریم این روند را تغییر دهیم و برای بازه‌های کوتاه مدت دو تا سه ماهه برنامهریزی کنیم.معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به گستردگی دامنه فعالیت این معاونتگفت: در این دوره مرکز امور بینالملل و کنوانسیون‌ها به معاونت آموزش و پژوهش اضافه شده است. همچنین دانشکده و پژوهشکده محیط زیست نیز با این معاونت ارتباط تنگاتنگی دارند بنابراین کارهای این معاونت بیشتر شده است اما این مشارکت‌ها و ارتباطات تنگاتنگ هدفمند است.
وی با بیان اینکه سعی داریم به جای سنگ‌های بزرگ، سنگ‌ریزهها را برداریم اظهارکرد: انجام کارهای کوچک و اثرگذار به ما انرژی و انگیزه میدهد تا بتوانیم سنگ‌های بزرگ را در حوزه محیط زیست جابجا کنیم اما باید حواسمان باشد که کارهای کوچک اثرگذار را بی‌ارزش جلوه ندهیم و فقط حرف‌های منفی درباره این اقدامات نزنیم.
مدنی تاکید کرد: برای ایجاد تغییر باید روی دو حوزه ارزشگذاری برای کارهای کوچک و ایجاد روایت مشترک از یک مشکل تمرکز داشته باشیم.
باور نداریم کارهای کوچک به کارهای بزرگ منجر میشود
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با انتقاد از اینکه نگاهها همیشه از بالا به پایین است گفت: همیشه فکر میکنیم تغییر باید از بالا رخ دهد زیرا باور نداریم که کارهای کوچک به کارهای بزرگ منجر میشود و البته تغییر رفتار نیز کاری دشوار، زمانبر و هزینهبر است.
وی تاکید کرد: وقتی امید از جامعه سلب شود محیط زیست، یکی از قربانیان اصلی و اولیه است.
مدنی با اشاره به اینکه در کشور ما موضوعات و مشکلات متعددی در حوزه محیط زیست وجود دارد گفت: واضح است که نمیتوانیم همه مشکلات را با هم و یکباره حل و فصل کنیم و واقعیت این است که تنها در شرایط بحرانی به مسایل توجه میشود اما در این دوره سعی داریم تسلیم شرایط محیطی نشویم و پیش از به وجود آمدن شرایط بحرانی، حساسیت جامعه را نسبت به برخی موضوعات محیط زیستی بالا ببریم.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در معاونت آموزش و پژوهش روش اولویت موضوعی و تمرکز برای یک بازه زمانی کوتاه به منظور ایجاد حساسیت دولت، حاکمیت و مردم انتخاب شده است. ممکن است در مسایل مختلف با هم اختلاف داشته باشیم اما همه یک دشمن مشترک داریم و آن هم از بین رفتن محیط زیست است که میتوانیم در مقابل آن با هم متحد شویم.
مدنی گفت: اینکه به مردم بگوییم برای سفره هفت سین سبزه نکارید چون آب یا گندم هدر میرود با مقاومت مردم روبهرو میشویم در حالی که میتوانیم در موارد دیگر همچون جلوگیری از دور ریز نان از مردم تقاضای همکاری کنیم.
وی ادامه داد: مثلا در زمینه پسماند قرار نیست به مردم فشار وارد کنیم بلکه باید تلاش کنیم تا این حساسیت عمومی در مردم ایجاد شود و خودشان از دولت و مجلس بخواهند که کاری انجام دهند.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: زمانی موفق میشویم که مقوله تصدیگری ما کاهش یابد. امیدوارم رفتارمان محیط زیستی باشد و همواره یادمان باشد که تنها برای حفظ محیط زیست میجنگیم.
برگزاری کارگاههای آموزش محیط زیست برای اعضای شوراهای شهر و روستا در دستور کار
سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیط زیست در مورد همکاری این معاونت با شهرداری‌ها اظهار کرد: برای همکاری با شهرداری اقداماتی انجام شده است. همین امروز مخزن‌های تفکیک زباله خشک در سازمان محیط زیست توزیع شد که این مخزن‌ها از طریق شهرداری در اختیار ما قرار گرفته است.
وی افزود: سعی داریم با کمک شهرداری، حملونقل عمومی را داخل پارک پردیسان دنبال کنیم که قرار دادن تعدادی دوچرخه در ورودی پارک پردیسان به منظور تسهیل تردد در این پارک در حال برنامهریزی است. به ادارات محیط زیست استان‌ها نیز تاکید کردیم که توان تعاملی خود را با شهرداری‌ها تقویت کنند. در همین زمینه برگزاری کارگاههای آموزشی برای اعضای شورای شهر و دهیاری‌ها را دنبال خواهیم کرد.
معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه بعد از ورود به این سازمان به دنبال پیدا کردن نقاط قوت و ضعف بوده‌ام گفت: طبیعتا مجموعه‌ای مثل محیط زیست نقاط قوت بسیار و در کنار آن نقاط ضعفی هم دارد که فقط مختص به این مجموعه نیست.
