صنعت حمل و نقل آنلاین: در بحث تصادفات و ترافیک در آموزشهای کلاسیک و آکادمیک همیشه سه عنصر انسان، راه و وسیله نقلیه ذکر میشد. برای بهبود وضعیت ترافیک نیز اضلاع مثلث ترافیک را آموزش، اجرای قوانین و مقررات و بالاخره مهندسی ترافیک قید میکردند. در صورتیکه الان میدانیم علاوه بر سه عامل ذکر شده، باید دنبال عوامل نوظهور دیگری بگردیم. در بحث آموزش، اجرای مقررات و مهندسی ترافیک نیز این مثلت به قدری ناموزون و ناهماهنگ است که برای حفظ توازن اضلاع آن طرحی نو باید درانداخت.
تصادفات داخل شهری به دلیل جرح و خسارات کمتر، عمدتا قابل توجه عموم نیست. گرچه بعضا تصادفات منجر به فوت نیز اتفاق میافتد. لیکن آنچه در تصادفات، فاجعهآمیز و قابل بحث و پیشگیری است تصادفات بین شهری و جادهای کشور بالاخص وسایل نقلیه عمومی جمعی برای حمل مسافر است.
عمده کارشناسان در حوزه سوانح ترافیکی به تقسیمبندیهای اصلی که در اول یادداشت آوردم معتقد هستند و به این قالب وفادار مانده اند و بیش از40 دهه است که به همین سبک و سیاق به کارشناسان تصادفات و امور فنی وسایل نقلیه موتوری زمینی آموزش داده میشود. اینک باید بپذیریم که پرداختن صرف به مباحث و سرفصلهای مذکور نیاز امروز تصادفات و ترافیک را در حوزه پلیس راه «High way Policeةigh way Policeامروز تصادفات و ترافیک را در حوزه پلیس راه «» برآورده نمیکند. ورود IT در حوزه ترافیک، به کاربران و کنترلکنندگان آنها کمک شایانی میکند. دوربینهای نظارتی و کنترلی و یا ثبت تخلفات از حضور مقتدرانه و فیزیکی پلیس در جادهها کاسته و به صورت مستمر و ممتد نسبت به رصد و کنترل سرعت وسایل نقلیه و پایش و ثبت آنها اقدام میکند.
ظاهر قضیه (کنترل هوشمند) در کنترل تشدید و پیشگیری تصادفات مفید به نظر میرسد، گرچه فلسفه کنترل مکانیزه نیز همین هدف بوده است. لیکن زمانی که کنترل تخلف به صورت تجارت و انتفاعی دیده شود صرفا جنبه کاسبکارانه آن مورد توجه قرار میگیرد. به طور مثال در جایی که الزامی به کاهش سرعت مقرر احساس نمیشود، با نصب دوربین ثبت سرعت موضعی یا با عدم نصب تابلوهای لازم، صرفا بخواهیم تخلفات راننده را به واسطه ثبت شماره پلاک آن در سامانه اجراییات اقدام کنیم، هیچگونه بازدارندگی نسبت به تخلفات و پیشگیری از تصادفات انجام ندادهایم.
شاهد مثال دیگر خودروهای پلیس هستند که با نصب دوربین پلاک خوان بر سقف آنها، به ثبت تخلفات ساکن مانند توقف دوبله در معابر شهری اقدام میکنند. این نوع اقدام صرفا جنبه تجاری و کسب درآمد پیدا کرده و چنین معنی پیدا میکند که شما به راحتی وسیله نقلیه خود را در وسط خیابان پارک کن، فقط مبلغ جریمه را وقتی اضطرار پیش آمد پرداخت کن و یا اگر شما دهها سال بعد قصد نقل و انتقال و فروش خودرو را نداری هیچ دغدغهای به دل راه نده، چون اهرم و عاملی برای مجازات فرد خاطی پیشبینی نشده است.
گرچه میدانیم صدور یک قبض جریمه توسط یک نفر عامل پلیس میتواند به امنیت ترافیکی یک خیابان منجر شود. شاید کار به جایی رسیده است که مامورین ما اراده و توان برخورد با متخلفان متظاهر را ندارند! و به اعمال قانون مکانیزه و غیرحضوری اکتفاء میکنند.
در بخش تولید خودرو در پنجاه سال گذشته نیز توفیقی نداشتیم. میزان آلایندگی خودروها و رعایت نکردن استانداردهای لازم هم چنان گریبانگیر ماست. اخیرا هم که پلیس قصد داشت مانع ارایه خدمات به محصولات پرمصرف از لحاظ سوخت باشد و یا حداقل شرکتهای تولیدکننده خودروی داخل برای تولید خودروی بیکیفیت جدید ملزم به اسقاط خودروهای فرسوده باشد، عملا با صدور نامه دستورات دولتی این طرح عقیم شده و این زنجیره معیوب همچنان ادامه دارد.
از طرف دیگر متاسفانه پلیس ترافیک از حوزه مسوولیت اصلی خود خارج شده و به جای خدمترسانی در حوزه فنی، امکانات و زمین خود را به هتلسازی، مجتمعسازی و ایجاد مراکز خدماتی دون شأن پلیس مانند کارواش و تعویض روغن و آپاراتی در مجموعه وسیع شهرک آزمایش اختصاص داده و مردم و مراجعین برای دریافت جزییترین خدمات باید دهها کیلومتر از شهر خارج شده تا با واسطه، به خدمات عادی و ترافیکی دسترسی پیدا کنند. در صورتی که در همین مجموعه (شهرک آزمایش) میشود به هزاران نفر در روز خدمات و آموزش داد که رکن دوم ترافیک هر شهر است. از مثال و شرح مختصری که گذشت این نتیجه حاصل میشود که در یک سیستم ترافیکی سالم، هم اجزای آن باید سرجای خود قرار بگیرند و هم اگر تکتک این اجزا به درستی وظایف و مسوولیت خود را انجام ندهند نتیجه آن میشود که هم اکنون شاهد هستیم.
صرف نظر از کاستیهای زیادی که ذکر آن از حوصله این نوشتار خارج است، اقدام مؤثر و پیشگیرانه پلیس برای کنترل تخلفات وسايل نقلیه عمومی برون شهری مخصوصا اتوبوسها قابل توجه است. به نحوی که قبل از شروع هر سفر برون شهری و جادهای وسایل نقلیه فوق به صورت سیستمی توسط کارشناسان ارشد تصادفات کنترل شده و با ملاحظه سوابق آنها در جهت رفع عیوب فنی وسایل نقلیه و ثبت نواقص آن به صورت مکانیزه با دقت اقدام کنند. اگر راننده و یا وسیله نقلیه مناسب حمل مسافر نبود، از خروج آنها از پایانهها جلوگیری به عمل آورند و بدین ترتیب در مبداء نسبت به ساماندهی و پیشگیری از حوادث و سوانح ترافیکی اقدام نمایند. این نوع کنترل وسیله محور بوده و تاکید بر سلامت وسیله نقلیه دارد. حال اگر علاوه بر سابقه وسیله نقلیه، سوابق راننده و وضعیت آن نیز به طور مستمر مورد بررسی قرار گیرد، دو رکن از ارکان مهم وقوع تصادف کنترل میشود. عامل و وجه سوم وقوع تصادفات شامل معابر و جادههای مواصلاتی است که این نیز متولی دیگری دارد بنام «وزارت راه و شهرسازی» که امید داریم در این بخش نیز با رفع نقایص جادهها خصوصا مناطق حادثهخیزی که شناسایی شده، اقدامات مؤثری انجام گیرد تا قدری از تعداد کشتههای جادهها کاسته شود.
حدود کلی 1400 = 20 × 70
8334760 ـ0912
