صنعت حمل و نقل آنلاین: در شرایط کنونی که کلانشهر تهران با حجم عظیمی از وسایل مختلف نقلیه روبروست وجود مترو به عنوان یک نعمت بزرگ به منظور سهولت در جابجایی پایتخت نشینان محسوب میشود. بررسی آمارها نشان میدهد که به طور میانگین حدود 5 میلیون نفر در طول یک روز در تهران از مترو استفاده میکنند که بهرهبرداری از خطوط جدید متروی پایتخت به طور قطع در افزایش میزان این آمار نقش بسزایی خواهد داشت.
اهمیت خطوط متروی تهران در ایجاد سهولت جابجایی پایتخت نشینان برکسی پوشیده نیست ولی به جرات میتوان به این نکته مهم اشاره کرد که خط 6 متروی تهران از مهمترین خطوط ریلی شهری در پایتخت است. در حقیقت خط 6 متروی تهران از منطقه دولت آباد که از مناطق جنوبی پایتخت است شروع شده و پس از عبور از بعضی مناطق مرکزی در نهایت به منطقه کن وسولقان درشمال غرب تهران میرسد.
به منظور بررسی وضعیت احداث خط 6 متروی تهران که به نوعی “گروه مپنا“ هم در آن دخیل است، راهی منطقه دولت آباد تهران شدیم تا از نزدیک در جریان تامین تجهیزات برقی و مکانیکال این خط از متروی پایتخت قرار بگیریم.
ساخت 27 ایستگاه به طول 31 کیلومتر با قرارداد 1340 میلیارد تومانی
مهندس شهاب سلیمانی که مدیر اجرایی خط 6 متروی تهران است با بیان اینکه در نقشه ترسیم شده برای خط 6 متروی تهران 27 ایستگاه به طول 31 کیلومتر وجود دارد میگوید: خط 6 متروی تهران از منطقه دولت آباد در جنوب پایتخت شروع و به منطقه کن و سولقان در شمال غرب تهران ختم میشود.
وی میافزاید: گروه مپنا برای نخستین بار در سال 1393 وارد فاز ساخت خطوط متروی تهران شد و بخش مهمی از پروژه خط 3 متروی پایتخت به خصوص تامین توان یا برق رسانی را برعهده داشت که در شهریورماه 1394 راهاندازی شد. وی تصریح میکند: عملیات اجرایی خط 6 متروی تهران در اختیار کنسرسیومی متشکل از “گروه مپنا”، “سابیر بینالملل” و “بانک شهر” است و به جرات میتوان گفت که خط 6 متروی تهران بزرگترین پروژه شرکت مپنا در راه آهن شهری پایتخت است.
3 پیمانکار ساختمانی در پروژه خط 6 متروی تهران دخیل هستند به طوری که شرکت “آهاب” عملیات اجرایی از ایستگاه دولت آباد تا ایستگاه پارک لاله را برعهده دارد و از پارک لاله تا تقاطع بزرگراه اشرفی اصفهانی و مرزداران امور ساختمانی با شرکت “سابیر بینالملل” است و از مرزداران تا منطقه کن و سولقان شرکت “چیلکو” امور ساختمانی را انجام میدهد.
مدیر اجرایی خط 6 متروی تهران با اشاره به اینکه در خطوط 6 و7 متروی تهران از هیچ شرکت پیمانکاری خارجی به منظور طراحی و ساخت خطوط کمک گرفته نشده است تصریح میکند: همه شرکتهای فعال در این دو خط مترو ایرانی هستند و تامین تجهیزات در خط 6 برعهده کنسرسیوم ذکر شده است به طوری که بخشی از تجهیزات مکانیکال را شرکت سابیر بینالملل تامین میکند و تجهیزات برقی بر عهده “گروه مپنا” است.
وی اضافه میکند: در شرایط کنونی خط 6 متروی تهران به سمت حرم حضرت عبدالعظیم هم میرود به طوری که با احداث 4 ایستگاه دیگر در ادامه ایستگاه دولت آباد به سمت جنوب تهران خط 6 مترو در ایستگاه شهرری به خط 1متروی پایتخت متصل میشود هر چند نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که اگر قسمت جنوبی خط 6 متروی تهران را به ادامه ایستگاه دولت آباد اضافه کنیم در مجموع طول خط 6 متروی تهران از 31 کیلومتر به 36 کیلومتر میرسد.
سلیمانی تصریح میکند: زمانبندی به منظور اجرای این پروژه حدود 18 ماه است اما به دلیل چالشهای مختلفی که برای اجرای پروژه به وجود آمده است فعلا راه اندازی 9 کیلومتر جنوبی این خط از ایستگاه دولت آباد تا ایستگاه شهدا با فرض مسافرگیری ایستگاههای دولت آباد، بعثت و شهدا بعنوان اولویت اول پروژه در دستور کار قرارا دارد کما اینکه به تازگی بحثهایی در خصوص راهاندازی کل خط و مسافرگیری10 ایستگاه در طول کل خط صورت گرفته است که البته هنوز قطعی نشده است.
مدیر اجرایی خط 6 متروی تهران از برنامه ریزی 4 ماهه به منظور اجرای فاز اول پروژه خبر میدهد و میگوید: برنامهریزی ما برای بهرهبرداری از 9 کیلومتر جنوبی خط 6 متروی تهران از مردادماه امسال آغاز شده است به طوری که پله برقیها و تجهیزات مکانیکال نصب شدهاند. در شرایط کنونی با توجه به محدودیتهای مالی به احتمال زیاد در اوایل دی ماه سال جاری نصب و راه اندازی تجهیزات 9 کیلومتر جنوبی خط 6 متروی تهران انجام خواهد گرفت.
وی با اشاره به چارچوبهای قراردادی در حوزه تامین تجهیزات خطوط مترو تصریح میکند: تعدادی از الزامات را قرارداد به ما تحمیل میکند و تعدادی دیگر مرتبط با بخش فنی است. در حوزه تامین توان برخی کالاها و اجناس از کشورهای اروپایی تامین شدند و موارد دیگری از جمله ترانسفورماتورها از شرکت “ایران ترانسفورماتور” خریداری شدهاند که خوشبختانه تجربه موفقی را به دنبال داشت به طوری که خود کارفرما متروی تهران الزام کرد که در تمام خطوط آتی متروی پایتخت از این نوع ترانسفورماتورها استفاده شود و این درحالی است که سابقا ترانسفورماتورهای خطوط متروی تهران از شرکت “تزار” ایتالیا خریداری میشد.
وی اضافه میکند: نمونههای دیگر تجهیزات برقی مرتبط با مترو که سالهای گذشته از سوییس وارد ایران میشد خوشبختانه طی چند سال اخیر داخلیسازی شدهاند اما نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که هنوز در تامین تجهیزات مختلف و به خصوص تجهیزات مخابرات نیازمند استفاده از کالاها و اجناس تولید شده از سوی کشورهای اروپایی هستیم هر چند در بخش طراحی و توسعه هیچ مشکلی نداریم و حتی شرکتهای دیگر پیمانکار متروی تهران هم خودشان عملیات نصب و راهاندازی را انجام میدهند.
سلیمانی با اشاره به اینکه بهرهبرداری از مترو خود یک تخصص است و ما پیمانکاران ملزم هستیم به لحاظ قراردادی شرایط بهرهبرداری و الزامات را به اطلاع کارفرما برسانیم تصریح میکند: شرکت بهرهبرداری از خطوط مختلف مترو تهران یک سازمان عریض و طویل است به طوری که این شرکت بزرگترین زیرشاخه شهرداری تهران پایتخت محسوب میشود هرچند بخش زیادی از بهرهبرداری به پیمانکاران ساختمانی بر میگردد و در کل آن موضوعی که در حوزه ماست موضوع تامین تجهیزات است.
وی با بیان اینکه “گروه مپنا” در صنعت ریلی بیش از 8 سال است که حضور دارد میافزاید: “گروه مپنا” چه قبل از اجرای برجام چه در پسابرجام یک سیاست کلی به منظور بومیسازی داشت و این سیاست در حال اجرا شدن است.
مدیر اجرایی خط 6 متروی تهران اضافه میکند: عملیات اجرایی متروی اصفهان قبل از اجرای برجام بود و پس از اجرای عملیات خطوط 3 و 6 متروی تهران از سوی “گروه مپنا” در شرایط کنونی این شرکت خود را برای پروژه برقی سازی قطار تهران- مشهد آماده میکند.
سلیمانی درباره نحوه تامین مالی پروژه راهاندازی خط 6 متروی تهران میگوید: تامین مالی راهاندازی خط 6 متروی تهران برعهده بانک شهر است و بین “گروه مپنا” و شرکت “سابیر بینالملل” تعدادی از کارها مشترک است هرچند بیش از 70 درصد از سهم اجرایی پروژه خط 6 متروی تهران بر عهده “گروه مپنا” است.
وی بزرگترین مشکل در اجرای پروژههای مختلف و از جمله راهاندازی خطوط مترو را موضوع تامین نقدینگی بیان میکند و میافزاید: بحث تامین مالی در شهرستانها بسیار مشهود است اما تهران به دلیل پایتخت بودن به لحاظ مالی مشکل کمتری دارد.
سلیمانی با بیان اینکه صنعت مترو در ایران نوپا است و نمیتوانیم با صنایع برق و یا نفت و گاز آن را مقایسه کنیم میگوید: متروی تهران کمتر از 20 سال است که استارت خورده و نسل ما پیشرو در بخش تجهیزات مترو هستند. پیمانکارن ایرانی بخش تجهیزات مترو از سال 1388 شروع به طراحی کردند. البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که خیلی نمیتوان انتظار داشت در شرایط کنونی هیچ مشکلی وجود نداشته باشد.
مدیر اجرایی خط 6 مترو تهران به تمجید از پیمانکاران و مشاوران ایرانی فعال در تامین تجهیزات و راهاندازی خطوط مترو در سراسر کشور میپردازد و میگوید: تونل پروژه خط 6 متروی تهران در انجمن تونل سازان جهان جزو 4 پروژه برتر جهان است و در شرایط کنونی 4 تا 5 پیمانکار مطرح و خوب در حوزه ساخت و تامین تجهیزات مترو در کشور داریم.
آگاهی، ضعف رسانهها، کارفرمایان و پیمانکاران از صنعت نوپای مترو
البته همزمان با صحبت های مهندس شهاب سلیمانی، محسن تسبندی سرپرست کارگاه خط 6 متروی تهران و کهزادی مسوول بخش مخابرات و سیگنالینگ پروژه خط 6 متروی تهران در جلسه حضور داشتند که پس از صحبتهای مهندس سلیمانی، مسوول بخش مخابرات و سیگنالینگ پروژه خط 6 متروی تهران بحث را اینگونه ادامه داد: در پروژههای مترو اضلاع مختلفی همچون کارفرما، بهرهبردار و پیمانکارهای نصب و ساخت حضور دارند.
وی درباره استفاده از تجهیزات و برندهای مختلف به الزامات قراردادی اشاره میکند و میگوید: تعدای از الزامات به دیدگاههای بهرهبردار برمیگردد و تعداد دیگری از الزامات، فرهنگی و سیاسی است و همه موضوعات منوط به تامین نقدینگی پروژه است هرچند در نهایت همه این مباحث به حفظ ایمنی شهروندان ختم میشود و تصمیمگیری درباره بهرهبرداری از ایستگاههای مترو باید در مدیریتهای کلانتر مطرح شود.
کهزادی میگوید: نوپا بودن صنعت مترو در ایران موجب آگاهی کمتر رسانهها درباره این صنعت شده است به طوری که رسانهها اگر اطلاعات بیشتری درباره مترو داشته باشند پیگیر میشوند و خیلی از امور حل میشود. اگر رسانهها کف زدن برای افتتاح زودهنگام خطوط مترو را زیر ذرهبین قرار دهند، بسیاری از مشکلات صنعت مترو در سراسر کشور حل خواهد شد.
وی میافزاید: وی به امور سخت و طاقتفرسای کارگاههای خطوط مترو تهران اشاره میکند و میگوید: در یک کلانشهر مثل تهران شما با 7 تا 8 شهردار مناطق و اصناف مختلف سر و کار دارید و این موضوع مشکلات مترو را پیچیده میکند. در شرایط کنونی نزدیک حرم عبدالعظیم حسنی یک چشمه به نام چشمهعلی وجود دارد که میگویند آب این چشمه به دلیل احداث خطوط مترو کم شده است در حالی که اینطور نیست. وی میگوید: بدترین اتفاق این است ساخت خطوط متروی پایتخت زیر ذرهبین است ولی مثلا در ساخت نیروگاهها در شهرستانهای دور کشور این حساسیت وجود ندارد و اگر اتفاقی هم بیفتد رسانهای نمیشود ولی متروی کیانشهر ریزش کرد و تیتر یک بسیاری از رسانهها و روزنامهها شد و یا اتفاق منطقه شهران در تمام رسانههای کشور و حتی خارج کشور مطرح شد.
خرید 100 میلیارد تومان تجهیزات از سوی “گروه مپنا“
پس از صحبتهای مهندسان پیمانکار در حوزههای مختلف تامین تجهیزات خط 6 متروی تهران، از کارگاهها و انبارهای خط 6 متروی تهران و ایستگاه دولت آباد بازدید کردیم.
مهندس سلیمانی با اشاره به اینکه خطگذاری بر عهده “گروه مپنا” نیست میگوید: بخش مهمی از تجهیزات انبار “گروه مپنا” و “سابیر بینالملل” به دلیل مسایل مالی در گمرک است.
وی اضافه میکند: پله برقیها توسط شرکت “سابیر بینالملل” تامین شدهاند و ساخت شرکت “KONE آلمان” است. کابلها از شرکت “ابهر” و “البرز” ایران تامین شدهاند و ترانسفورماتور از شرکت “ایران ترانسفورماتور” واقع در شهر زنجان است. هر چند بخش دیگر از ترانسفورماتورها که برای توان2500 وات است از شرکت “تزار ایتالیا” خریداری شده است.
وی اضافه میکند: دپو مرکزی 4 خط6، 7، 8 و 9 متروی تهران در همین ایستگاه در حال ساخت دولت آباد است که حدود40 هکتار مساحت دارد. سابقا کارگاهها فوقالعاده فعال بودند و نزدیک به 9 ماه است که به دلیل کمبود منابع مالی، فعالیت آنها کم شده است.
سلیمانی میگوید: نزدیک به 100 میلیارد تومان تجهیزات از سوی “گروه مپنا” و شرکت “سابیر بینالملل” خریداری و اینجا دپو شده است.
مدیر اجرایی خط 6 متروی تهران در پایان گفت: خط6 متروی تهران از دولت آباد شروع میشود و در ایستگاه شهدا با خط 4، در ایستگاه دروازه شمیران با خط 2، در هفت تیر با خط 1، در میدان ولیعصر با خط 3، در پل گیشا با خط 7 و در آینده با خط10 هم تلاقی دارد.
سخن آخر
با بازدید از خط 6 متروی تهران در واقعیت به این نتیجه رسیدیم که این خط از مهمترین خطوط متروی پایتخت است که در آیندهای نزدیک و در صورت بهرهبرداری میتواند سهم بزرگی از جابجایی پایتختنشینان در مناطق مختلف تهران را به خود اختصاص دهد به شرطی که فرهنگ استفاده از مترو در بین تهرانیها نهادینه شود.
