آزادسازی تردد کانتینرهای ۴۵ فوتی؛ ایمنی جاده‌ها در معرض خطر؟

1. علی‌اکبر عادلی، کارشناس حمل و نقل و وسایل نقلیه تجاری

 بررسی بخشنامه جدید سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای

در تاریخ ۲۹ مرداد ۱۴۰۳، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای طی بخشنامه‌ای به ادارات کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای سراسر کشور، پلیس راه‌ها و انجمن‌های صنفی اعلام کرد که تردد وسایل نقلیه حامل کانتینرهای ۴۵ فوتی در جاده‌های کشور بدون نیاز به اخذ پروانه عبور، آزاد است.

این اولین بار نیست که سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای قوانین حمل و نقل بار در راه‌ها را که خود تدوین و اجرا می‌کند، نقض کرده است. پیش از این نیز، این سازمان عرض مجاز وسایل نقلیه باری روباز را از ۲.۵۰ متر به ۲.۶۰ متر افزایش داد، بدون اینکه بررسی کند که این افزایش ممکن است ایمنی سایر کاربران جاده‌ای را به خطر بیاندازد. این در حالی است که حداکثر عرض مجاز وسایل باری روباز در اروپا همچنان ۲.۵۵ متر باقی مانده است.

افزایش وزن مجاز وسایل نقلیه: تصمیمی بحث‌برانگیز

در سال ۱۳۸۶، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بار دیگر مقررات را نقض کرد و وزن ناخالص تریلی‌های ۵ محور ۱۸ چرخ را به میزان ۴ تن، تریلی‌های ۵ محور ۱۲ چرخ را ۲ تن و کامیون‌های دو محور ۶ چرخ را از ۱۹ به ۲۰ تن و سه محور ۱۰ چرخ را از ۲۶ تن به ۲۸ تن افزایش داد. این تصمیم بدون توجه به فناوری‌های منسوخ وسایل نقلیه باری کشور اتخاذ شد که طراحی آن‌ها توان تحمل این وزن اضافی را ندارد.

تناقض در طول مجاز تریلی‌ها: کانتینرهای ۴۵ فوتی چالش‌برانگیز می‌شوند

سومین مورد نقض مقررات، نادیده گرفتن طول مجاز تریلی‌های حامل کانتینر ۴۵ فوت (13.72 متر) است. در حالی که اکثر کشورهای توسعه‌یافته تنها در سیستم حمل و نقل بین‌المللی چندوجهی از این کانتینرها استفاده می‌کنند، سازمان راهداری ایران بدون توجه به استانداردهای جهانی، تردد این وسایل نقلیه را در جاده‌های کشور آزاد کرده است.

سازمان راهداری در این بخشنامه شرط کرده است که کانتینرهای ۴۵ فوتی نباید از انتهای تریلی بیرون بمانند، اما این تأکید سازمان بیشتر شبیه یک طبل توخالی است. زیرا استفاده از نیمه یدک‌های سه محور ۶ چرخ ۱۳.۶ متری به دلیل محدودیت طول ۱۶.۵ متر تریلی، همچنان امکان حمل کانتینر ۴۵ فوت را فراهم نمی‌کند.

بیشتر بخوانید

ارتقای ایمنی، دغدغه سازمان راهداری است

ادغام راهداری و حمل و نقل اشتباه است

مشکلات ایمنی و فنی: مسئولیت‌پذیری سازمان راهداری کجاست؟

با اجرای این بخشنامه، شرکت‌های حمل و نقل مجدداً با مشکل آسیب دیدن انتهای کانتینر مواجه خواهند شد. زیرا طول کانتینر ۴۵ فوت با طول نیمه یدک تریلی منطبق نیست و تنها دو کرنر فیتینگ انتهای کانتینر بر روی **twistlock** قرار نمی‌گیرد. همچنین ظرفیت بارگیری کانتینر ۴۵ فوت بیش از ۳۰ تن است، که از نظر وزن مجاز نیز مشکل ایجاد می‌کند.

 آیا بخشنامه جدید به نفع ایمنی جاده‌ها است؟

سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای باید توضیحات بیشتری در خصوص این بخشنامه و هماهنگی آن با قوانین و مقررات کشورهای منطقه ارائه دهد. با توجه به اینکه کشورهای اروپایی از سال ۲۰۰۷ تا کنون نتوانسته‌اند در مورد حمل جاده‌ای کانتینرهای ۴۵ فوتی تصمیم قطعی بگیرند، آزادسازی تردد این کانتینرها در جاده‌های ایران با توجیهات غیر فنی، می‌تواند خطرات جدی برای ایمنی جاده‌ها و وسایل نقلیه به همراه داشته باشد.