هوشمندسازی حمل ‌و نقل پیشرفته به کمک فناوری‌های فضایی

در مراسمی‌که روز سه‌شنبه ۴ تیرماه در محل دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهرری برگزار شد، تفاهم‌نامه همکاری بین ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل‌و‌نقل پیشرفته و این دانشگاه در زمینه توسعه فناوری‌های حمل‌ونقل پیشرفته به امضا رسید.

بر اساس این تفاهم‌نامه، مفاهیم و مطالعات کلان در حوزه حمل‌ونقل پیشرفته، انجام پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه اولویت‌ها، نیازمندی‌ها و بازار و در حوزه حمل‌ونقل پیشرفته راه‌اندازی و شبکه‌سازی آزمایشگاه‌های حوزه حمل‌ونقل، ارائه سمینارها، دوره‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی کوتاه‌مدت و تدوین و تألیف اسناد و مدارک علمی و تبادل آن‌ها اقدام خواهد شد.

تفاهم‌نامه امضاشده در راستای تقویت هرچه بیشتر تعاملات علمی، آموزشی، تحقیقاتی و پژوهشی، تحقق اهداف با بهره‌گیری از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های طرفین در حوزه‌های اجرایی تأکید دارد.

دکتر منوچهر منطقی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل‌و‌نقل پیشرفته، در این جلسه با ابراز امیدواری نسبت به برداشتن گام‌های مؤثر در حوزه حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای، هوایی و دریایی در یکی دو سال آینده یادآور شد: حوزه کاری علمی ‌و فناوری ریاست‌جمهوری در دو بخش تقسیم می‌شود که یک بخش آن تولید محصولات استراتژیک است. ما در این زمینه مجری نیستیم، ولی در تلاشیم تا بخش‌های صنعتی در قالب یک شبکه با یکدیگر مرتبط باشند تا به یک محصول سطح بالا در حوزه‌های مرتبط دست یابند.

او در ادامه گفت: در پروژه حمل‌ونقل پیشرفته که موضوع آن از آبان ماه سال گذشته مطرح شد، فعالیت‌هایی در رابطه با فناوری فضایی و هوایی صورت گرفت و با مطالعات بیشتر، به این نتیجه رسیدیم که در مجموعه جدید، دانش تازه‌ای در حال شکل‌گیری است که از نظر خدمت‌رسانی و فناوری و اجرای عملیات نیاز به یکپارچگی دارد که در حوزه موبیلیتی جای می‌گیرد.

به گفته او، در این زمینه سعی شده تا از فناوری یک حوزه در حوزه دیگر استفاده شود مانند استفاده از فناوری هوایی در بخش خودرو و برعکس. در واقع یک پلتفرم فناوری مشترک بین این دو شکل می‌گیرد که سبب کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت می‌شود.

دکتر منوچهری بر اهمیت یکپارچه‌سازی صنعت حمل‌ونقل و استفاده از انواع روش‌های هوشمندسازی تأکید کرد و گفت: ستاد علمی‌ و فناوری ریاست‌جمهوری در این زمینه با حمل‌ونقل هوایی شروع به کار کرد و بعد از آن وارد حوزه فضایی شد و در نهایت به حمل‌ونقل پیشرفته رسید. در حمل‌ونقل پیشرفته که بخش‌های ریلی، زمینی، هوایی و دریایی را در برمی‌گیرد، بخشی از پروژه هوشمندسازی به کمک فناوری‌های موجود در حوزه فضایی صورت می‌گیرد که در حال حاضر در ابتدای راه آن هستیم.

او در تشریح فعالیت‌های ستاد در این حوزه که در دو زمینه انجام می‌گیرد، افزود: یکی بخش محصول است که در آن، فعالیت‌های فناورانه و مطالعاتی و صنعتی را در یک فضا جمع کرده و به‌صورت شبکه‌ای نتایج آن‌ها را به یکدیگر مرتبط می‌کنیم تا در نهایت بتوان به محصولی با سطح بالاتر رسید و بخش دیگر، عملیات هوشمندسازی است که در آن، ناوگان باید همیشه آماده ‌به ‌کار باشد که این امر مستلزم نگهداری و تعمیرات و سامان‌دهی است و به همین دلیل از سیستم نظارت هوشمند استفاده می‌شود. از دیگر اهداف این برنامه جامع، کاهش تلفات جاده‌ای و بالا بردن کیفیت حمل‌ونقل شهری است.

دکتر منطقی با انتقاد از میزان کم اطلاعات موجود در حوزه حمل‌ونقل پیشرفته در دانشگاه‌ها گفت: بسیاری از کشورها این دانش را زودتر از ما آغاز کرده و به پیشرفت خوبی رسیده‌اند. البته این موضوع، الزام استفاده از تجارب دیگر کشورها و مطالعه سناریوهای بین‌المللی آن را در قالب پایان‌نامه‌ها ایجاب می‌کند که بتوان در آن به ارزیابی جامعی دست‌ یافت. در این حوزه،‌ تکنولوژی‌های متعددی مورد استفاده قرار می‌گیرد که این موضوع می‌تواند در دانشگاه‌ها منجر به ایجاد توسعه شود.

موضوع مهم دیگری که او بر آن تأکید داشت این بود که فناوری مذکور را هرچه سریع‌تر باید به بخش صنعت متصل کرد. به عقیده دکتر منطقی این امر، زمانی ممکن است که بتوان به طراحی محصول رسید.

رئیس مرکز ملی فضایی ایران با اشاره به این نکته که این مهم، به‌خصوص می‌تواند در بخش ریلی مؤثر باشد که در آن کاربرد طراحی سیستم هوشمند دارای اهمیت ویژه‌ای است. این روال می‌تواند عامل ارتباط میان دانشگاه و شرکت‌های سازنده واگن و قطعات شود.

پتانسیل بالای موجود در کسب‌وکار این حوزه،‌ از دیگر برنامه‌هایی است که دکتر منطقی از آن به‌عنوان اهداف مجموعه یاد کرد و گفت، با توجه به امکانات گسترده آزمایشگاهی در حوزه مکانیک، الکترونیک، کنترل و شیمی، لزوم زایش تعدادی از شرکت‌های استارت‌آپ را که بتوانند در تسهیل عملکرد مجموعه کمک کنند را ایجاب می‌کند.

دکتر سعید قاضی‌مغربی رئیس دانشگاه یادگار امام هم در صحبت‌های خود با بیان اینکه بر اساس برنامه‌ریزی‌های دانشگاه، این واحد آموزشی تبدیل به دانشگاه حل مسئله شده است، یادآور شد: بر این اساس چالش‌های حمل‌ونقل پیشرفته را مورد مطالعه قرار داده‌ایم و تاکنون حدود ۱۰۰ چالش را در این حوزه یافته و برنامه‌ریزی‌های لازم برای رفع این چالش‌ها را اجرایی کرده‌ایم.

قاضی‌مغربی با بیان اینکه حوزه حمل‌ونقل تنها به مسائل جا‌به‌جایی محدود نمی‌شود، گفت: حوزه حمل‌ونقل دارای مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است که بر این اساس به منظور توسعه این علوم، رشته‌های جدیدی را به وزارت علوم معرفی کردیم. وي اظهار اميدواري کرد با امضای این تفاهم‌نامه تعاملات سازنده‌ای درخصوص موضوعات مطرح در حوزه حمل‌و‌نقل ریلی ايجاد شود.

گفتنی است که ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل‌ونقل پیشرفته در این تفاهم‌نامه متعهد شد تا نسبت به اطلاع‌رسانی به مراکز، واحدها و نهادهای مرتبط با ستاد درخصوص این توافقنامه، معرفی نمایندگان ستاد در هر یک از محورهای کاری مورد علاقه طرفین و حمایت از فعالیت‌های علمی، پژوهشی و تحقیقاتی منطبق با روابط ستاد اقدام خواهد کند.