نقش هیدروگرافی در ارتقای دانش دریایی

مراسم بزرگداشت روز جهانی هیدروگرافی با حضور مهندس محمد راستاد، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، مهندس علیرضا خجسته، دبیر کمیته­ ملی هیدروگرافی ایران، سرتیپ دوم فخری، رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح کشور و جمع کثیری از مسئولان، کارشناسان و متخصصان حوزهی دریایی کشور به میزبانی سازمان بنادر و دریانوردی برگزار شد.

31 خردادماه (21 ژوئن) با هدف افزایش آگاهی همگانی درخصوص نقش مهم هیدروگرافی در زندگی هر فرد به‌عنوان «روز جهانی هیدروگرافی» نام­گذاری شده که به همین‌منظور هر ساله مراسمی برای بزرگداشت آن توسط سازمان بین­المللی هیدروگرافی IHO و کشورهای عضو این سازمان برگزار می­شود. هم اکنون سازمان IHO دارای 89 عضو است که شعار امسال خود را «اطلاعات هیدروگرافی، عامل ارتقای دانش دریایی» انتخاب کرده و کشور ایران علاوه بر عضویت در شورای مرکزی سازمان بین­المللی هیدروگرافی به‌عنوان رئیس کمیسیون منطقه­ای شامل کشورهای حاشیه دریای عمان و خلیج فارس نیز منصوب شده است.

مهندس محمد راستاد مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در این مراسم بزرگداشت از روز جهانی هیدروگرافی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در ایمنی دریانوردی و توسعه پایدار نام برد و افزود: ایران یکی از اعضای فعال و تأثیرگذار سازمان جهانی هیدروگرافی است که از سال 1340 به عضویت این سازمان درآمده و در حال حاضر جزو 30 کشور شورای مرکزی سازمان بین­المللی هیدروگرافی محسوب می­شود و از سوی دیگر به تازگی نیز به‌عنوان رئیس کمیسیون منطقه­ای هیدروگرافی که در برگیرنده کشورهای ساحلی خلیج‌فارس و دریای عمان است، منصوب شده و ریاست کمیسیون منطقه­ای را تا سال 2023 میلادی برعهده خواهد داشت. از سال 1384 با شکل­گیری کمیته­ ملی هیدروگرافی با مسئولیت سازمان بنادر و دریانوردی و همچنین عضویت سازمان جغرافیایی ارتش، سازمان نقشه­برداری ارتش و ستاد کل نیروهای مسلح، اقدامات بسیار خوبی برای تهیه نقشه­های دریایی که مورد استفاده ناوگان ملی و بین­المللی قرار می­گیرد، انجام شده است. بر این اساس، تاکنون 76 سلول نقشه الکترونیکی دریایی توسط کمیته ملی هیدروگرافی کشور تولید و تهیه و در سطح بین­المللی هم منتشر شده است. انتشار این نقشه­ها تاکنون 277هزار نسخه بوده است و شرکت­های کشتیرانی دنیا نقشه­هایی را که توسط ایران تولید شده، خریداری کرده­اند و ایران از انتشار این نقشه­ها و فروش آنها بالغ بر یک‌میلیون و 200 هزار دلار درآمد کسب کرده است.

مهندس راستاد، نقش‌آفرینی ایران را در انتشار نقشه­ها و عضویت در شورای مرکزی سازمان جهانی هیدروگرافی عامل مهمی در تأثیرگذار بودن ایران در کشتیرانی تجاری بین­المللی ذکر کرد و گفت: به واسطه دارا بودن نیروهای متخصص و توانمندی­های خوبی که در تهیه و انتشار نقشه­های دریایی و همچنین به لحاظ دارا بودن جایگاه مهمی که در مجامع بین­المللی هیدروگرافی داریم انتظار می‌رود بتوانیم بیش از گذشته هم در نقش‌آفرینی در مجامع بین‌المللی و هم تولید نقشه­های هیدروگرافی بین­المللی به توفیقات بیشتری دست یابیم. بر همین اساس به لحاظ تجهیزات و منابع انسانی شرکت­های هیدروگرافی داخلی طی سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته­اند و هم اکنون در شرایطی قرار داریم که همه بنادر اصلی و فرعی کشور تحت پوشش هیدروگرافی قرار گرفته­اند و به واسطه­ پیشرفت کشور در حوزه هیدروگرافی شاهد عملیات لایروبی با کیفیت بالاتری در بنادر شمالی و جنوبی هستیم.

او ادامه داد: با توجه به این پیشرفت­ها در حوزه هیدروگرافی علاوه بر ریاست منطقه­ای هیدروگرافی صاحب 5 رأی در این سازمان بین­المللی هستیم در حالی‌که حداکثر رأی برای کشورهای مؤثر در سازمان جهانی هیدروگرافی شش رأی است.

مهندس علیرضا خجسته، رئیس دبیرخانه کمیته ملی هیدروگرافی ایران از تعامل یکپارچه و کم‌نظیر کمیته ملی هیدروگرافی در تولید و انتشار نقشه­های دریایی خبر داد و گفت: طی سال گذشته بالغ بر 44سلول نقشه دسترسی به بنادر و 24سلول نقشه ساحلی در کشور تولید و منتشر شده است. همچنین از سال 84 تاکنون توسط مؤسسه هیدروگرافی بالغ بر 250هزار نقشه دریانوردی الکترونیکی توسط منتشرکننده نقشه­های ایران در اختیار دریانوردان و متقاضیان قرار گرفته است.

او افزود: یکی از وظایف اصلی، کمیته ملی هیدروگرافی تایید نقشه‌های تولیدشده توسط بنادر کشورهای حوزه خلیج‌فارس و دریای عمان است که توسط سازمان جهانی دریانوردی بر عهده جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. تهیه­ نقشه­های الکترونیکی از مسیر دسترسی اصلی و همچنین اسکله­های تجاری کشور یکی از وظایف کمیته ملی هیدروگرافی است که به‌زودی نقشه‌برداری از بنادر نکا و فریدونکنار در دریای خزر و بندر امیرآباد در شرق مازندران آغاز خواهد شد.

رئیس دبیرخانه کمیته ملی هیدروگرافی استفاده از ظرفیت­های آموزشی سازمان جهانی دریانوردی را یکی دیگر از برنامه­های سازمان جهانی هیدروگرافی (IHO) برشمرد و افزود: طی  برنامه­ریزی‌های صورت گرفته مقرر شده تا کارشناسان سازمان جهانی هیدروگرافی از ظرفیت­های تخصصی و فنی ایران بازدید به عمل آورند تا ایران به‌عنوان قطب آموزش در حوزه­ خلیج‌فارس و دریای عمان برگزیده شود.

او یکی دیگر از وظایف مهم اعضای سازمان جهانی هیدروگرافی را اظهارنظر درخصوص سندهای تخصصی دانست و گفت: جمهوری اسلامی ایران طی سال گذشته موفق شد درخصوص 60 سند جهانی نظرات خود را ارایه دهد. از سوی دیگر با توجه به وجود ظرفیت­های تخصصی و فنی، ایران ریاست کمیته­ منطقه­ای راپمی را  به مدت سه سال عهده­دار شده است.

در ادامه مراسم، امیر سرتیپ دوم فخری، رئیس سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح با اشاره به اینکه ایران در حوزه هیدروگرافی و تولید نقشه­های الکترونیکی دریایی یک کشور پیشرو است، خاطرنشان کرد: مدیریت جامع اطلاعات مکان‌محور دریایی به زیرساخت­های داده­های دریایی نیاز دارد و خوشبختانه قوانین خوب و دستورالعمل­های مناسبی در حوزه دریایی کشور وجود دارد که لازم است این قوانین تسهیل شوند.

او گفت: برای توسعه و گسترش امور هیدروگرافی نیازمند شبکه­ای از بخش­های خصوصی هستیم چرا که بخش­های دولتی با محدودیت­های منابع مواجه هستند. بر همین اساس کارهایی که امکان واگذاری آنها به بخش خصوصی وجود دارد را می­توان به این بخش واگذار کرد اما در نهایت نظارت بخش حاکمیتی در این حوزه از ضروریات است.