لجستیک بحران یا مدیریت عملیات بحران با رویکرد لجستیک!

صنعت حمل و نقل آنلاین: «لجستیک بحران» دانشی است که در ایران به‌خوبی بدان پرداخته نشده و از مدل‌ها و روش‌های گوناگون آن تاکنون بهره‌ای نبرده‌ایم. اوضاع و احوال و تصمیم‌گیری‌ها در این ستادهای بحران که به مدیریت اجرایی در شرایط بحران می‌پردازند، بسیار ناپخته و خود بحران‌زاست.

در این‌جا، ابتدا باید تفاوت لجستیک در شرایط بحران و در شرایط نرمال تشریح شود و عملیات قبل از بحران، در حین بحران و پس از آن کاملا تدوین و مشخص شود. شروع مطالعات بحران، باید با پیش‌بینی این‌گونه بحران‌ها بر اساس آمار و تجارب گذشته انجام شود.

در صورت نیاز به قرنطینه شهر، عملیات قابل اجرا در شرایط بحران از لحاظ حمل‌و‌نقل، مطالعات و محاسبات اجرایی انبارها و مدیریت موجودی و کنترل موجودی انبارها در شرایط بحران، پیش‌بینی کمک‌های بشردوستانه و مراکز توزیع مورد نیاز و طراحی cross docking ها (باراندازها) همراه با شبکه توزیع برون‌شهری و درون‌شهری، نحوه توزیع، مدیریت توزیع فیزیکی، همچنین برنامه‌ریزی و فهرست‌بندی میزان کمک‌ها و مدت زمان ارایه آن تا پایان شرایط بحران و پس از آن و در نهایت برنامه‌ریزی‌های پس از گذشت دوران پرخطر بحران و عملیات پس از آن بسیار ارزشمند است.

مورد ویروس «کرونا» در چین و قرنطینه شدن یک شهر ۱۱میلیون نفری و کمک‌های بشردوستانه (از لحاظ دارو و کادر درمانی) مورد بسیار حقیقی و در دسترس است. آمارهای هلال احمر و صلیب سرخ جهانی، سازمان‌های رسمی و سایت‌های مختلف برای بررسی نحوه مدیریت کالا و مدیریت جابه‌جایی مواد و همچنین مدیریت توزیع فیزیکی و شبکه پخش مویرگی، به‌عنوان یک مورد واقعی که این‌ روزها در بالاترین سطح بحران جهانی وجود دارد، بهترین فرصت برای بررسی این پروژه است.

مطالعات بهینه‌یابی و شاخص‌ها، بدون بررسی زمان دقیق اعزام قطار و کشتی و هواپیما و کامیون و دقیقا مسافتی که باید طی کنند و مکان‌یابی انبارها و باراندازها (cross docking) و حتی بررسی منابع انسانی درگیر در ستاد بحران با توجه به هر نوع وسیله حمل باید بررسی شود.

حمل ترکیبی combined transport و حمل کانتینری container transportation یا multimodal  و همچنین عملیات حمل کانتینری از مبدا تا مقصد با یک یا چند وسیله حمل و انجام امور بیمه و بازرسی و گمرکی و غیره توسط شرکت‌های خدمات لجستیکی (اینترمدال) نیز باید مطالعه شود.

باید یک جمع‌بندی با چند راهکار پیشنهاد شود:

– با توجه به اهمیت جلوگیری از انتقال بیماری به بیرون از مرزهای چین و بالاخص شهر wuhan ارسال سریع کمک‌های بشردوستانه از کلیه کشورها و شهرهای همجوار شامل پزشک، پرستار، دارو و تجهیزات پزشکی و دارو و… باید در اولویت با هواپیما و سپس حمل زمینی انجام شود. بنابراین مدیریت حمل‌و‌نقل جاده‌ای، ایستگاه‌های راه‌آهن و ترمینال‌ها و فرودگاه‌ها و خطوط هوایی برای این شرایط بحران، بسیار حایز اهمیت است.

– با توجه به افزایش تعداد بیماران و درگذشتگان و جلوگیری از بروز وحشت بیشتر در شهر، ایجاد پست‌ها و مراکز مشخص در نواحی مختلف شهری و ایجاد مراکز توزیع جهت رفع نیازمندی‌های مردم، بدون نیاز به جابه‌جایی زیاد در شهر و مدیریت عملیات فنی توسط افراد متخصص و استفاده از استانداردهای لازم بسیار ضروری است.

– آموزش روزمره مردم و تهیه الزامات و مقررات با توجه به پیشرفت یا کاهش بیماری از وظایف اصلی و تاکتیک‌های ارتباطی با مردم و درخواست همکاری بیشتر از آن‌هاست .

– ادامه برنامه آموزش دانش‌آموزان و دانشجویان از طریق روش‌های آن‌لاین و استفاده از توانمندی‌های دانشجویان در همه امور با ایجاد برنامه‌های آموزشی لجستیک بحران به‌صورت ضربتی و آشنایی با کمک‌های اولیه، امکان مشارکت مردم جهت رفع مشکل ایجاد خواهد شد.

– راه‌اندازی کمپین‌های محلی، ملی، منطقه‌ای و جهانی جهت حمایت از مردم چین و بالاخص wuhan و ارتباطات هوشمندانه با مردم این شهر، جهت جلوگیری از ایجاد جو ناامیدی و افسردگی و سرخوردگی و طغیان مردم خواهد بود.

– با توجه به برداشت‌های سازمان‌های بهداشت جهانی که از زمان ورود و شیوع بیماری تا اولین مرگ و میر بیماری حداقل دو الی سه هفته سپری خواهد شد، پس برنامه‌ریزی عملیات حین بحران، فرصت کافی را در اختیار مدیران لجستیک بحران قرار خواهد داد، درست برعکس زلزله.

– طبق آمار بهداشت جهانی، ۲درصد بیماران در کشورهای پیشرفته با درجه کنترل بالا و تا ۵ درصد در کشورهای با ضریب بهداشت متوسط نظیر ایران، از این بیماری جان سالم به‌در نخواهند برد.

مدیریت عملیات لجستیک بحران قادر است بر اساس این اعداد برنامه‌ریزی‌های فوری را به انجام رساند.

• ویژگی مدیریت عملیات بحران، اخذ تصمیم‌های بسیار فوری و داشتن سناریوهای مختلف در زمان مواجهه با شرایط مختلف است.

توضیحات بالا، تصویری از لجستیک بحران در شیوع بیماری «ویروس کرونا» صرفا جهت توجه به مدل‌های برنامه‌ریزی با سطوح مختلف راهبردی، تاکتیکی و تکنیکی است.

با آرزوی تولید دارو و واکسن مناسب رفع این بیماری هولناک.

آنچه در بالا در ارتباط با لجستیک بحران آمده، بخشی از مطلبی است که در ارتباط  با لجستیک بحران و اقتصاد با رویکرد «هزینه ـ فرصت» نگاشته شده، در مقابل «هزینه ـ فایده» در کتاب «رهبران آینده»