طی روزهای گذشته یکی از مباحث داغ در کلاب هاوس، توییتر، واتساپ، تلگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی و محافل، بحث، گفتگو همچنین پیشنهادات و انتقادات، در رابطه با گزینه‌های وزارت برای دولت جدید و توانمندی‌ها و مزایای آنها در مقابل ضعف‌ها و معایب‌شان و در حایشه، شعف و نگرانی اطرافیان و ذینفعان می‌باشد، بطور معمول علاوه بر تاثیر روابط سیاسی، جناحی، اجتماعی, اقتصادی و قدرت لابی افراد، جلب نظر مثبت اکثریت رای‌دهندگان، شهروندان و ذینفعان صنایع و کسب و کارها نیز اهمیت به‌سزایی جهت افزایش مقبولیت کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت کابینه و دولت دارد، در این راستا بهره مناسب از توانمندی‌ها، دانش، تجربه، هوش و استعداد و کسب نمره قبولی برای احراز شایستگیِ نشستن بر صندلی‌هایِ وزارت بسیار حائز اهمیت است.
شخصاً به عنوان کارآفرین و مدیر اجرایی برخی کسب و کارها و استارتاپ‌ها که ارتباط تنگاتنگ با خدمات برخی وزارتخانه‌ها (بویژه وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات، راه و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی) داشته‌ام، در مسیر اجرا و پیاده‌سازی سیاست‌ها و تصمیمات کاری خود، بسیار متاثر از فضای کسب و کار کشور بوده و هستم، با توجه به اهمیت بهبود این فضا و با تکیه بر تجربیات حاصل از ۲۵ سال فعالیت اجرایی و پژوهشی در حوزه‌های IT و ICT، حمل و نقل، فین‌تک و فناوری‌های نوین، همچنین علاقه به رشد و توسعه صنایع و سربلندی کشور، بر آن شدم این یادداشت را در راستای لزوم تبیین شاخص‌ها و شایستگی‌های مورد نیاز در مسیر تشخیصِ استحقاقِ مالکیتِ ردای “وزیر شایسته”، و چگونگی پایش و کمک به وزیر منتخب جهت حصول بهترین نتیجه، نگارش و در اختیار هموطنان، فعالان صنایع و کسب و کار و صاحبان مناصب و قدرت کشورم قرار دهم.
به منظور بهبود امکان شناخت، پیشنهاد و تعیین وزیر شایسته لازم است فعالان و ذینفعان صنایع و کسب و کارها به کمک متخصصان فنون بستری را مهیا نمایند که این ردا به زیور شایستگی تجهیز گردد تا انشالله شاهد رشد، توسعه و شکوفایی کشورمان، بیش از پیش باشیم.
ذیلا به الزاماتی در این زمینه اشاره می‌کنم، امیدوارم با تکمیل و بهره‌برداری از این مطلب، دِین‌مان به جامعه را ادا و شاهد روزهای بهتر باشیم:
الزامات هشتگانه در؛
- تدوین برنامه‌ها
- تدوین مدل شایستگی و استخراج شایستگی‌ها و مصادیق رفتاری کاندیدا متناسب با اهداف و برنامه‌های هر وزارتخانه.
- ارزیابی و معرفی وزیران و معاونان بالقوه منطبق با مدل شایستگی.
- انتخاب مدیران بر مبنای شایستگی‌های رفتاری و فنی.
- ارزیابی و پایش وزیران و معاونان و بررسی میزان پیشرفت مبتنی بر برنامه تدوین شده.
- شناسایی شاخص‌های جدید و ارتقای شاخص‌های مرسوم.
- به‌روزرسانی مستمر لیست شایستگان منطبق با شاخص‌های موجود و عملکرد ایشان
- اصلاح و بهبود مستمر برنامه‌های تدوین شده
ضرورت تداوم و استمرار این چرخه، ضامن بهبود مستمر در شایسته‌گزینی و افزایش رضایت‌مندی و رشد و توسعه کشور می‌باشد.
در ادامه به بررسی بیشتر مولفه‌های فوق می‌پردازیم؛
در وهله اول تهیه و تدوین برنامه‌های چهار و هشت ساله وزیر و بیست ساله وزارتخانه جهت بهبود عملکرد وزارتخانه مورد نظر در راستای تعالی وزارتخانه، کاهش ادوار تجاری، پیاده‌سازی دولت الکترونیک و دولت همراه همچنین تعامل با سایر وزارتخانه‌ها و تعالی کشور مورد توجه می‌باشد.
در مرحله بعد استخراج و تعیین KPIها و شاخص‌های تخصصی، عمومی و فردی مصادیق رفتاری شایستگی‌ها مانند کار تیمی، کل‌نگری و تفکر تحلیلی، برنامه‌ریزی و هماهنگی، رهبری آرمانگرایانه، خلاقیت و نوآوری، تفکر استراتزیک، پرورش و توسعه دیگران، اخلاق‌مداری، تصمیم‌گیری و حل مسئله، ارتباطات اثربخش و تعیین وزن شاخص‌ها جهت مدیران صنایع (قابل تسری، بومی‌سازی و بهره‌برداری در کلیه صنایع و وزارتخانه‌ها) جهت احراز شایستگی وزیر (و معاونان) مورد نیاز می‌باشد.
ارزیابی مستمر کارشناسان و متخصصان شایسته (وزرای بالقوه و معاونان و مشاوران آنها) در راستای شناسایی نخبگان شایسته وفق شاخص‌های مربوطه.
انتخاب وزرا (و معاونان و مشاوران آنها) بر مبنای شایستگی‌های رفتاری و فنی و تخصصی ایشان.
همچنین ارزیابی مستمر وزرا (و معاونان و مشاوران آنها) و عملکرد ایشان در راستای دستیابی به برنامه‌های تدوین شده و تشخیص انحرافات.
به‌روزرسانی و بهبود مستمر شاخص‌های مرسوم و شیوه‌های ارزیابی همچنین شناخت و بهره‌برداری از شاخص‌های جدید از طریق پژوهش و بررسی‌های داخلی و بین‌المللی.
بررسی مستمر پروفایل شایستگی وزیران بالفعل و بالقوه (و معاونان و مشاوران آنها) و روند تغییرات احتمالی آن و معرفی شایستگان صنایع در وبگاه پارلمان بخش خصوصی (اتاق بازرگانی) و مراکز ذیربط.
به‌روزرسانی و بهبود مستمر برنامه‌های تدوین شده با توجه به تغییرات اقتصادی، تکنولوژیکی و… همچنین شناخت و بهره‌برداری از فناوری‌های جدید از طریق پژوهش و بررسی‌های داخلی و بین‌المللی.
با توجه به مطالب فوق، اهمیت شاخص‌ها و تدوین مدل شایستگی وزیران و مدیران صنایع و نحوه صحیح استخراج شاخص‌ها و روش تشخیص شایستگی‌ها را می‌توان بیش از پیش درک نمود همچنین می‌توان نتیجه گرفت که برای استمرار رشد و توسعه در دول مختلف و کاهش ادوار تجاری و افزایش ثبات اقتصادی، بجای تهیه و تدوین برنامه توسط گروه‌ها برای وزیر که بطور معمول طی یک‌ماه قبل و بعد از مشخص شدن رئیس‌جمهور جدید انجام می‌گیرد و یحتمل برخی مشتاقانه “جبران” وزیر را تمنا دارند و در ادامه با اصرار بر تایید طرح و تسریع غیرمعقول در اجرای برنامه، ناخودآگاه زمینه شکست یا عدم حصول نتیجه مناسب و بعضاً اضافه نمودن پروژه‌ای به پروژه‌های نیمه‌کاره دولت را (که بعضاً در دولت بعد مسکوت می‌ماند) مهیا می‌نمایند، تشریک مساعی و اقدام تیمی، توسط متخصصان و خبرگان جهت تهیه و تدوین برنامه برای وزارتخانه کشور مورد نظر قرار گیرد، بدین ترتیب با تهیه برنامه‌هایی با اجماع کارشناسان و انتخاب مدیرانی شایسته وفق شاخص‌ها و شایستگی‌های واقعی و با کاهش دین وزیر به طراحان و امکان دوری از سهم‌خواهی و قهر و کارشکنی وا فزایش هزیته‌های مربوطه، با همدلی شاهد رشد و توسعه مستمر و تداوم فعالیت‌های کارشناسی در آینده خواهیم بود.
همه برای وزارتخانه، وزیر با همه
عباس عباسی
کارشناس حوزه هوشمندسازی حمل و نقل و فناوری اطلاعات
