صنعت حمل و نقل آنلاین: تونلها، سازه های زیرزمینی هستند که جهت مقابله با مشکلات متعدد شهری از جمله عوارض ناشی از افزایش ترافیک نظیر آلودگیهای هوا و صوت، کاربردهای گستردهای دارند. گذشته از آن، ایجاد مسیرهای کوتاه دسترسی از مناطق کوهستانی به مقاصد هدف از طریق این تونلها، کاهش مصرف سوخت را نیز در پی دارد. با توجه به افزایش جمعیت و اجبارا جابجایی آنها توسط جاده و ریل، ضرورت توسعه احداث این فضاهای زیرزمینی در نقاط مختلف دنیا به ویژه در شهرهای بزرگ به دلیل محدودیت فضا، روز به روز بیشتراحساس میشود. این در حالی ست که ساخت تونل همواره با چالشها و خطرات بسیاری روبرو بوده است. نظیر عبور از زیر رودخانهها و بافتهای فرسوده و مناطق نظامی، وجود خاکهای سست و آبهای زیرزمینی و نیز پیشگیری از صدمه دیدن آثارتاریخی و باستانی و در نهایت حفظ محیط زیست که جملگی از عمق سختی کار و تهدیدهای جدی جانی عوامل ساخت تونل حکایت دارد. با این وجود شاهد هستیم که چگونه کارشناسان و مهندسان ایرانی با برخورداری از دانش بالای فنی و مهندسی خود به مصاف با این مشکلات سترگ برخاستهاند و مبتکرانه با احداث تونلهای متعدد در مناطق کوهستانی و در کلانشهرها به ویژه تهران عملیات تونل سازی را پیش میبرند. به گونهای که هم اکنون تونل خط شش متروی تهران از میان 65 ابر پروژه از سوی انجمن بینالمللی تونل به مرحله فینال رسیده است و قرار است در تاریخ 13 تا 16 نوامبر مطابق با 24-27 آبان سال جاری در کنگره سالیانه انجمن بینالمللی توسط داوران بینالمللی برای کسب جایزه تونلی سال 2017 از میان پروژههای کشورهای کانادا، هند و قطر مورد ارزیابی قرار گیرد. برای آگاهی از کم وکیف صنعت تونل سازی در ایران به ویژه در کلان شهرها پای صحبتهای مهندس ابوالقاسم مظفری رییس انجمن تونل ایران نشستیم. این انجمن به منظور گسترش و ارتقای دانش فنی در این صنعت و بهبود بخشیدن به امور آموزشی و ایجاد نیروهای متخصص، در سال 1377 با مشارکت متخصصان و صاحبنظران این صنعت تاسیس شد. انجمن تونل ایران عضو مجمع بینالمللی تونل و فضاهای زیرزمینی است و نقش مرجعیت را در این صنعت دارد:
تاریخچه صنعت تونلسازی و ساخت سازههای زیر زمینی را از زمان احداث تونل کندوان در ایران تا کنون بفرمایید و بگویید بر اساس چه پیشنیازهایی انجمن تونل ایران شکل گرفت. هدف از تشکیل این انجمن چه بوده است و چه کار گروههایی در این انجمن مشغول به کار هستند؟
تاریخچه تونلسازی در کشور ما از قدمت بسیاری برخوردار است. از اولین حفاریهای صورت گرفته در کشور برای انتقال آب به نام “قنات” که نوعی تونل تلقی میشود تا ساخت سکونتگاهها در دل کوهها توسط پیشینیان ما برای در امان ماندن از حوادث طبیعی و جنگها ساخته میشد. همچنین استخراج فلزات از اعماق زمین تماما از سابقه چند هزار ساله برخوردار است. در مورد سکونتگاههای سنگی، روستای کندوان در 22 کیلومتری شهر اسکو، شهر زیرزمینی اویی در نوش آباد کاشان، روستای میمند در 38 کیلومتری شهر بابک و مواردی از این قبیل بسیار است که از قدمت بالایی برخوردارند. اولین تونلهای راه در مسیر راه کرج – چالوس به نام تونل کندوان ساخته شد. طول تونل حدود 2 کیلومتر و شروع ساخت آن سال 1314 بود. همزمان راه آهن سراسری شمال – جنوب اجرا شد. در طول این مسیر 224 دستگاه تونل به طول مجموع حدود 84 کیلومتر احداث شده است. نکته قابل توجه ساخت این تونلها استفاده از کارشناسان خارجی چه در اجرا و چه در طراحی است. ایرانیها فقط نقش کارگر ساده را بر عهده داشتند اما خوشبختانه بعد از انقلاب، تکنولوژی صنعت تونل سازی، مانند صنایع دیگر با تلاش بسیار مهندسان ایرانی وارد کشور شد. اولین تونلها در خطوط راهآهن و راه و انتقال آب در دهه60 توسط ایرانیها با روشهای سنتی احداث شد و از دهه70 و80 به بعد تکنولوژیهای جدید تونلسازی از جمله دستگاههای مکانیزه TBM و رودهدر (Roadheader) وارد کشور شد. در کنار آن روشهای نوین حفر تونل مانند ناتم (NATM) در تونلهای شهری مورد استفاده قرار گرفت. به موازات آن مهندسان مشاور، طراحی تونلها را آغاز کردند و در این زمینه هم کشور در حال حاضر به خودکفایی رسیده است.
هم اکنون طراحی و اجرای تونلها در کشور توسط طراحان و مشاوران ایرانی صورت میگیرد. ایران از جمله کشورهای پیشرو در صنعت تونلسازی و رقیبی جدی در منطقه است. در همین راستا به منظور پیشرفت این صنعت و ارتباط بین بحثهای تئوریک و عملی، در سال 1377 شانزده نفر از صاحبنظران و متخصصان تونل به تشکیل موسسه غیرانتفاعی به نام انجمن تونل ایران اقدام کردند. این انجمن زیر نظر کمیسیون انجمنهای علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت میکند. اساسنامه این انجمن در سال 1379 به تایید مجمع عمومی رسید و در خرداد 1378 به عضویت انجمن بینالمللی تونل که یک انجمن معتبر جهانی است در آمد.
هم اکنون انجمن تونل1160 عضو حقیقی و 170 عضو حقوقی دارد. صاحب امتیاز نشریه علمی پژوهشی تونل و فضای زیرزمینی است که با همکاری دانشگاه شاهرود به چاپ میرسد. ما صاحب امتیاز نشریه علمی و خبری تونل هستیم که به صورت فصلنامه منتشر میشود. انجمن تونل ایران دارای رتبه A در میان انجمنهای علمی کشور است. از فعالیتهای انجمن تونل، همایش و کنفرانسهای ملی و بینالمللی است که هر دو سال یکبار برگزار میشود و صاحبنظران بسیاری در این همایش که از جمله همایشهای پرمحتوای کشور است، شرکت میکنند. در سال جاری نیز سومین کنفرانس منطقهای و دوازدهمین کنفرانس تونل، تحت عنوان تونل و تغییر اقلیم در آذر ماه برگزار میشود. برگزاری سخنرانیهای علمی ماهیانه در محل شرکتها با هدف انتقال تجارب تونلسازی به صاحبان این صنعت از دیگر فعالیتهای انجمن است. در این جلسات، تجارب حاصل از پروژههای برتر توسط مشاوران و پیمانکاران مشغول به کار در پروژه ارایه میشود. کارگاههای تخصصی به صورت دورهای در سطوح مختلف برای دستاندرکاران و دانشجویان علاقهمند، همچنین نشستها و میزگردهای تخصصی با کارفرمایان، مشاوران و پیمانکاران صنعت تونل، برگزار میشود و در رابطه با چالشهای موجود و حوادث ایجاد شده در تونلها بحث و گفتگو شده و مسایل مورد ارزیابی قرار میگیرند. در زمینههای علمی، کتابهای مرتبط با تونلسازی، مورد ارزیابی و داوری قرار گرفته و انتشار آنها مورد حمایت مالی و معنوی انجمن است. ما عضو انجمن بینالمللی تونل و فضاهای زیرزمینی هستیم و با حضور فعال در این مجامع، نقش آفرینی میکنیم. انجمن تونل ایران در تونلسازی نقش مرجعیت دارد و در مواقع چالش و نیاز به داوری از انجمن تونل دعوت به همکاری و اظهارنظر میشود.
آیا انجمن به صورت مستقل پیگیر موارد یاد شده است یا کارگروههای خاصی نیز در این کار سهم دارند؟
انجمن تونل ایران شامل 13 کارگروه تخصصی است که در حال حاضر 9 کار گروه از میان آنها فعال هستند و 4 کارگروه دیگر به علت فقدان زمینه کار در کشور فعالیت چندانی ندارند. این 9 کارگروه در بخشهای مختلف تونلسازی فعالیت میکنند. به عنوان مثال کارگروه تخصصی شاتکریت، کارگروه تخصصی حفاری مکانیزه، کارگروه تخصصی حفاری سنتی، کارگروه تخصصی تعمیرو نگهداری تونلها، کارگروه تخصصی ایمنی و بهداشت در تونلها که به صورت فنی و تخصصی موضوعات تونل را دنبال میکنند و ما از طریق این کارگروهها، به برنامهریزی برای سخنرانیهای ماهیانه و اظهارنظر فنی در رابطه با مسایل تونل اقدام میکنیم.
اعضای انجمن از لحاظ روند امور و اجرا با چه مشکلاتی روبه رو هستند؟
مراکز رسمی کشور مانند سازمان برنامه و بودجه و وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری از ظرفیتهای موجود اعضای انجمن آن طورکه انتظار میرود، استفاده نمیکنند و این موضوع ضعف بزرگی محسوب میشود. اعضای هیات مدیره انجمن متشکل از 3 نفر از اساتید دانشگاه و 2 نفر از متخصصان باتجربه صنعت تونل هستند و ارتباطات وسیعی با کارگروهها و اعضای فعال خود دارند. ساختار انجمن به گونهای است که عملا این ظرفیتها را فراهم میکند و میتواند در حل و فصل مسایل دانشی و پیاده کردن آن در صنعت تونل موثر و مفید باشد اما متاسفانه این عمل صورت نمیگیرد. سازمان برنامه و بودجه میتواند از این ظرفیت در تهیه استانداردهای تونلسازی و آییننامههای اجرایی و وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری در ایجاد رشتههای جدید برای صنعت و دروس مرتبط، از این دانش بهره ببرند.
آیا قوانین و مقرراتی وجود دارد که نیاز به بازبینی داشته باشند؟
موسسات و انجمنها، نهادهایی مدنی و غیرانتفاعی هستند و دولت نمیتواند مقررات خود را بر آنها اعمال کند. انجمنها در چارچوب اساسنامهای که خود مجمع تعیین کرده است فعالیت میکنند و اعضای هیات مدیره کاملا افتخاری کار میکنند بنابراین انجمن میتواند تشکیلات مفیدی برای داوری و اظهارنظرهای فنی باشد.
آیا انجمن پیشنهادهای اصلاحی برای تسهیل قوانین و مقررات مرتبط مثلا در زمینه دریافتها، پرداختها و شرکت در مناقصهها ارایه میدهد؟
انجمن در رابطه با جامعه پیمانکاران و تونلسازان میتواند نقش آفرینی کند. به عنوان مثال کمک در اصلاح شرایط عمومی پیمان، بهروزرسانی فهرست بها و اضافه کردن آیتمهای جدید مرتبط با نوآوریهایی که در صنعت پیش میآید و همکاری در این زمینه با سازمان برنامه و بودجه موثر خواهد بود. انجمن در سال گذشته با حمایت سازمان نظام مهندسی معدن پیشنهاد اصلاح آییننامه رتبه شرکتهای مشاور و پیمانکاری مرتبط با رشته معدن را داد که خوشبختانه مورد پذیرش سازمان برنامه و بودجه قرار گرفت و این نقیصه برطرف شد.
درمقام یک کارشناس ساخت تونل، عملیات تونل سازی متروی تهران را چگونه ارزیابی میکنید؟ و نیز انجمن چه نقشی در این زمینه دارد؟
سابقه مترو در تهران و طراحی آن مربوط به قبل از انقلاب است. میدانیم که در زمان انقلاب و دوران جنگ تحمیلی، پیشرفت چشمگیری در ساخت مترو حاصل نشد. البته در دوران ریاست جمهوری مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی با عنایت ویژهای که ایشان به این کار داشتند، کار ساخت مترو آغاز شد ولی به علت نبود ساختارهای لازم و تکنولوژی مورد نیاز، کار به کندی پیش میرفت. با توجه به اینکه مترو مدرنترین و راحتترین وسیله حمل و نقل شهری در کشور است و سهم قابل توجهی در جابجایی شهروندان بر عهده دارد، لازم بود ساخت مترو در اولویت زیرساختهای شهرهای بزرگ قرار گیرد و سرعت احداث آن افزایش یابد. به همین خاطر ما شاهد پیشرفت قابل توجه آن در سالهای اخیر در کلان شهرها هستیم. به عنوان شاهد میتوان به خط 6 مترو که در این شماره شما به آن پرداختهاید اشاره کرد. این خط از جمله خطوطی است که مورد توجه جهانی قرار گرفته و رکورددار در صنعت ساخت تونل در ایران بوده است.
خط 6 بر اساس چه مولفههایی در رده بالاترین استانداردهای بینالمللی قرار گرفته است؟
به گفته کارشناسان، خط 6 مترو، از بلندترین خطوط مترو در کشور است. طول این خط 32 کیلومتر است و از جنوب شرق “شاه عبدالعظیم” آغاز شده و تا شمال غرب “جاده امام زاده داوود” امتداد دارد.
این خط شامل 37 ایستگاه و 6 ایستگاه تقاطعی است که دارای بالاترین رتبه ایستگاهی است و از ویژگیهای این خط، تلفیقی از حفاری مکانیزه و سنتی در بخشهای مختلف آن است. این خط رکوردهای بالایی در حفاری دارد. 800 متر حفاری در طول یک هفته و 68 جبهه کاری همزمان، از ویژگیهای این خط است. 32 کیلومتر حفاری در این خط در طول 18 ماه، انجام شده است که 4 کیلومتر آن در طی سال جاری به انجام رسیده است و رکورد خوبی است. از لحاظ مشخصات فنی این خط از پیچیدگیهای فنی نسبتا بالایی برخوردار است. بخشی از این خط از بافت فرسوده و قدیمی شهر عبور میکند. مراکز نظامی در طول این خط وجود دارد که عبور خط از زیر آن قسمتها نیازمند دقت بسیاری بود تا نشستی صورت نگیرد. البته با نصب ابزار دقیق، در سطح زمین و داخل تونل، آن قسمتها کاملا تحت کنترل بود تا مشکلی پیش نیاید. در ایستگاههای تقاطعی، ابتکارات خوبی انجام شد و با موفقیت از آن عبور کردند. خط 6 به جهت پیاده کردن مولفههای مدیریتی از جمله مدیریت ریسک، مدیریت کیفیت و سایر موارد موجب شد تا به عنوان یک پروژه ویژه در کشور و همچنین در سطح جهان مطرح شود.
مشخصا در چه زمینههایی نسبت به خطوط دیگر متمایز است؟
ویژگیهای خاص این خط موجب متمایزشدن آن نسبت به دیگر خطوط شده و باعث شد تا نامزد دریافت جایزه 2017 از سوی انجمن بینالمللی تونل گردد. پروژههای تونل سازی از طرف انجمن بینالمللی تونل، در 9 ردیف طبقهبندی شده است و برای هر یک از این طبقهبندیها، الزامات و شرایطی پیشبینی شده که هر گروهی اعم از جامعه علمی، گروه کارفرمایان و حتی گروه اشخاص حقیقی، میتوانند با رعایت آن الزامات و شرایط در چارچوب این طبقهبندیها، کار خود را ارایه کنند. یکی از این طبقه بندیها مربوط به قیمت و زمان اتمام آن است. پروژههای بالای500 میلیون یورو، پروژههای بین50 تا500 میلیون یورو و همچنین پروژههای زیر50 میلیون یورو سه گروه از کاندیداها را شامل میشود. پروژههایی که خلاقیتها و نوآوری و تجهیزات خاصی داشته و یا پروژههایی که به لحاظ زیست محیطی از اهمیت خاصی برخوردار هستند از جمله شاخصهای متمایز بودن به شمار میرود. از سال 2015 که موضوع جایزه بینالمللی تونل مطرح شد، انجمن تونل ایران شرایط شرکت در این رقابت را به عوامل اجرایی پروژههای برتر کشور ارایه کرد به این صورت که هر سال پروژهای در چارچوب ضوابط و فرمهای مربوطه به انجمن بینالمللی تونل منعکس شده است. برای سال 2017 مدیران خط 6 مترو، پروژه خود را بر اساس فرم و سوالاتی که ارسال شده است معرفی کردند. خط 6 دارای سه ویژگی عمده بود که با این 3 ویژگی توانست در این رقابت جهانی مطرح شود. این 3 ویژگی عبارتند از:
1- مدیریت ریسک بالا با کمترین نشست و جابجایی زمین در مناطق شلوغ شهر
2- مدیریت کیفیت مناسب با آزمایشات متعدد بر روی مواد و مصالح به کار رفته در این خط از قبیل فولاد، بتن و عایقبندیها
3- سرعت منحصر بفرد با توجه به شرایط زمینشناسی که رکوردهای بسیار خوبی را در این خط به ثبت رساند. از جمله رکوردها حفر800 متر تونل در یک هفته، اجرای پروژه کمتر از 2 سال، هم زمانی جبهه کاریهای مختلف که با همکاری هم توانستند پروژه را مدیریت کنند و به نتیجه برسانند.
آیا برای رسیدن به این ویژگیها از کارشناسان خارجی و مجامع علمی بینالمللی هم بهره گرفتهاید؟
مشاوران و پیمانکاران خط 6 مترو، همه ایرانی هستند و با استفاده از ظرفیتها و تکنولوژی داخلی، کارها را پیش بردهاند. البته از تجهیزات و دستگاههای ساخت خارج نیز استفاده شده است. به عنوان مثال دستگاه TBM که کار حفاری را به صورت مکانیزه انجام میدهد و در این پروژه از نوع EPB بود یعنی دستگاهی که میتواند برای جلوگیری از ریزش خاک جلو، فشار داخل چمبر دستگاه را با فشار زمین روبروی دستگاه متعادل کند از خارج خریداری شد. اما در بسیاری از موارد دیگر تکنولوژی داخلی استفاده شده است.
یکی از کارهایی که معمولا انجمنها برای اعضای خود انجام میدهند هموار کردن مسیرهای کسب و کار برای اعضاء است، روزی ساخت خطوط مترو در تهران و یا کشور به پایان میرسد، آیا نگاه انجمن به خارج از مرزها برای صدور خدمات فنی مهندسی در زمینه تونلسازی و دستیابی به بازارهای هدف در دستور کار قرار دارد؟
با توجه به نکاتی که در رابطه با انجمن گفته شد باید بگویم که انجمن خود به تنهایی یک تشکیلات اجرایی نیست و توانایی طراحی و مشارکت در پروژهای را ندارد اما در مجامع بینالمللی و نمایشگاهها که در رابطه با بحث تونل و معرفی این صنعت است شرکت میکند. به عنوان مثال نمایشگاه تونل در ترکیه، شرکت در نشستهای سالیانه انجمن بینالمللی تونل و فضاهای زیرزمینی (باید گفت که انجمن تونل ایران از اعضای موثر انجمن بینالمللی است) به معرفی صنعت تونل ایران در جوامع بینالمللی کمک میکند و باعث میشود که صنعت در خارج از کشور نیز شناخته شود. پیمانکاران ایرانی پروژههای برون مرزی خوبی را در زمینه تونل انجام دادهاند از جمله احداث تونل معروف استقلال در کشور تاجیکستان که در حال حاضر مورد استفاده قرار گرفته است و راه ارتباطی مهم دو استان بزرگ “دوشنبه” و “خجند”به شمار میرود. همچنین هم اکنون پروژهای در سریلانکا توسط شرکت فراب در دست اجرا است به نام سد و نیروگاه “اومااویا” که مجموع طول تونلهای آن بالغ بر 24 کیلومتر است و یکی از پیچیدهترین آنها 15.2 کیلومتر طول دارد که در زیر منطقهای بسیار شلوغ و پرآب در حال احداث است. به طورکلی ایران در صنعت تونل خارج از مرزها فعال است و توانسته بازار خوبی را برای خود کسب کند.
ساخت تونلها برای تسهیل در رفت و آمد شهری است. در جادهها نیز ساخت تونلها مشاهده میشود. آیا این تونلها توسط اعضای انجمن تونل ایران صورت میگیرد؟
خیر. انجمن تونل، هیچ کار اجرایی ندارد اما اکثر شرکتهایی که پیمانکار و مشاور پروژههای تونلسازی هستند از اعضای حقوقی انجمن هستند و در نشستهای ماهیانه انجمن شرکت دارند. به عنوان مثال در ابتدای شهریور ماه سال جاری ارایه گزارش تعریض جاده هراز را در انجمن داشتیم. جاده هراز از پرترددترین جادههای کشور است. در احداث باند دوم این راه تونلهای زیادی در حال ساخت است به طوری که در یکی از قطعات30% از مسیر به صورت تونل است و 18 دستگاه تونل با طول20 کیلومتر در آن وجود دارد. تجارب ساخت تونلها در این نشستها منعکس میشود و اشخاصی که در این نشستها شرکت میکنند علاوه بر استفاده از این تجارب، پیشنهادها و راهکارهایی برای مقابله با مشکلات ارایه میکنند. به طور کلی نقش انجمن کمک به حل مسایل و مشکلات تونلسازی کشور است.
20 سال از تشکیل انجمن میگذرد. کارنامه این 20 سال را چگونه ارزیابی میکنید؟
ساختار انجمن مرکب از مجمع عمومی، هیات مدیره، بازرس قانونی و کارگروههای تخصصصی است. هر 3 سال یکبار مجمع عمومی تشکیل میشود و اعضای هیات مدیره توسط این مجمع انتخاب میشوند. هشتمین دوره مجمع عمومی و تعیین هیات مدیره، در ماه گذشته برگزار شد و اعضای جدید هیات مدیره انتخاب شدند. اعضای هیات مدیره برای دو دوره میتوانند فعالیت کنند و برای دوره سوم اگر عضوی بیش از 75 درصد از آرای اعضا را بدست آورد میتواند یکبار دیگر هم عضویت هیات مدیره را داشته باشد. عمر کاری هر هیات مدیره حداکثر 3 سال است و اعضای هیات مدیره در دوره خود تلاش میکنند تا نهایت فعالیت را برای جلو بردن صنعت تونل داشته باشند. در انجمن تونل یک راهبرد کلی را بر اساس سندهای بالادستی داشتهایم و آن راهبرد این بوده است که انجمن مطلقا کار تجاری نداشته باشد و صرفا کارهای علمی و حمایت از صنعت تونل را عهدهدار باشد. از این رو میتوان گفت انجمن در ایفای نقش خود نسبتا موفق بوده است. البته نتوانسته است به طور کامل نقش آفرینی کند زیرا کارگروههای ما متاسفانه خیلی فعال نیستند. مشکلات اعضا بسیار است و انجمن نیز کاملا غیرانتفاعی است و حقوقی دریافت نمیکنند به همین علت انتظار ما از کارگروهها برآورده نمیشود. آن چیزی که ما در آن موفقیتی کسب نکردهایم در بحث فعالیت کارگروههای تخصصی بوده است که امیدواریم این ضعف با تلاش هیات مدیره جدید رفع شود.
شانس دریافت جایزه بینالمللی تونل چقدر است؟
رقابت بسیار سنگین است. مجمع بینالمللی تونل و فضاهای زیرزمینی در سال 2015 تصویب کرد که هر ساله جایزهای به پروژههای تونلی برتر در دنیا اهدا شود که سال 2015 نخستین سال اهدا این جایزه بود و مقررشده است برای شرکت در این مسابقه کشورهای مختلف پروژههای برتر تونل سازی خود را در یکی از رده بندیهای 9 گانه ارایه دهند. در بخش تونلهایی که بالای500 میلیون یورو هزینه ساخت داشتهاند، در سال 2015 تونل اوراسیای ترکیه برنده این جایزه شد. تونل اوراسیا، تونلی جذاب و دیدنی است و بخش آسیایی استانبول را به بخش اروپایی وصل میکند و تونلی 2 طبقه است که از زیر تنگه بسفر عبور میکند. قطر تونل 13.8 متر است و مشخصات فنی بسیار بالا از قبیل مقابله با زلزله و سونامی و جابجایی زمین دارد. این تونل در سال 2015 معرفی شد.
در سال 2016 تونل کانچی آوا موفق به گرفتن جایزه برتر شد که تونلی است به طول 32.6 کیلومتر که بخشی از متروی “کینهگائی” به تبت است. در تراز 3400 متری احداث شده است و قطار برقی با سرعت 160 کیلومتر در ساعت در این تونل حرکت میکند. ساخت این تونل 7 سال به طول انجامید و هزینه آن 700 میلیون دلار بوده است.
در سال 2017، چهار پروژه به مرحله فینال رسیدند و هم اکنون یکی از آنها باید با قضاوت داوران به عنوان پروژه برتر سال در این بخش انتخاب شود عبارتند از: خط ال آر تی متروی کانادا در اوتاوا است که این پروژه از سال 2013 شروع شده و طول آن 12.5 کیلومتر و 13 ایستگاه دارد و مقرر است در سال 2017 که صد و پنجاهمین سالگرد حکومت فدرال کانادا است تکمیل شده و افتتاح شود. 2.1 میلیارد دلار هزینه این پروژه بوده و از بزرگترین پروژههای زیرساخت این کشور است. 2.5 کیلومتر از این خط زیر شلوغترین خیابانهای کانادا است و از ویژگیهای آن حمل و نقل سریع شهروندان است. ایمنی بالا و سرعت نسبتا بالای قطارها از شاخصهای تونلهای برتر مترویی است.
پروژه دوم متروی دوحه است که از پروژههای بسیار برجسته است و پایتخت قطر را به حومه آن متصل میکند. طول آن 163.8 کیلومتر است.61 ایستگاه دارد و در طرح توسعه قرار است به 212 کیلومتر و 85 ایستگاه افزایش پیدا کند. ساخت آن از سال 2013 شروع شده است و 21 دستگاه TBM با قطر 7 متر در عمق 20 متری از سطح زمین همزمان در این مترو فعالیت میکنند. به لحاظ تعداد TBMها با کارکرد همزمان رکورد گینس را زده است. هر TBM در روز بین 12 تا 21 متر حفاری میکند و در مجموع روزانه بین 250 تا 450 متر حفاری در متروی قطر صورت میگیرد. بالا بودن ضریب ایمنی و سرعت بالا از ویژگیهای این پروژه است.
پروژه سوم فاز 3 متروی دهلی است که طول آن 162.5 کیلومتر و از سال 2011 ساخت آن شروع شده و حدود 30 کیلومتر آن در حال بهرهبرداری است. بقیه فاز به فاز در حال تکمیل شدن است. رقبای خط 6 ما رقبای بزرگی هستند و پارامترهای مدیریتی از پارامترهای مهم این رقابت است. مدیریت ریسک و مدیریت کیفیت بسیار مهم است. 17 داور بینالمللی از کشورهای مختلف با ریاست آقای سلستینو رییس انجمن بینالمللی تونل در این داوری حضور دارند که امید داریم با برجسته کردن پارامترهای مدیریتی بتوانیم به موفقیت برسیم.
در پایان لازم میدانم از همه دستاندرکاران ماهنامه صنعت حمل و نقل به خاطر تلاش برای انعکاس رویدادهای مهم صنعت تشکر و قدردانی نمایم. موفق باشید.
سوتیترها:
- ایران از جمله کشورهای پیشرو در صنعت تونلسازی و رقیبی جدی در منطقه است، به منظور پیشرفت این صنعت و ارتباط بین بحثهای تئوریک و عملی، در سال 1377 شانزده نفر از صاحبنظران و متخصصان تونل به تشکیل موسسه غیرانتفاعی به نام انجمن تونل ایران اقدام کردند
- مراکز رسمی کشور مانند سازمان برنامه و بودجه و وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری از ظرفیتهای موجود اعضای انجمن آن طورکه انتظار میرود، استفاده نمیکنند و این موضوع ضعف بزرگی محسوب میشود
- با توجه به اینکه مترو مدرنترین و راحتترین وسیله حمل و نقل شهری در کشور است و سهم قابل توجهی در جابجایی شهروندان بر عهده دارد، لازم بود ساخت مترو در اولویت زیرساختهای شهرهای بزرگ قرار گیرد و سرعت احداث آن افزایش یابد
