قطارهای بین‌المللی تهران ـ وان، تهران ـ آنکارا در راستای توسعه همکاری‌های کشورهای منطقه و گسترش صنعت ایرانگردی و جهانگردی، با همکاری راه‌آهن‌های ایران و ترکیه راه‌اندازی شد.
مهندس علی کاظمی‌منش، مدیرکل مسافری راه‌آهن درخصوص مسیر حرکت قطار تهران ـ وان و تهران ـ آنکارا و مدت زمانی‌که صرف می‌شود تا تهران به وان یا آنکارا برسد و درخصوص نحوه انجام تشریفات گمرک و گذرنامه گفت: قطار تهران ـ وان حدود سه هفته است که راه‌اندازی شده، این قطار هفته‌ای یک‌بار روزهای یکشنبه از تهران به مقصد وان حرکت می‌کند و برگشت این قطار از وان روز دوشنبه است. قطار تهران ـ آنکارا هفته‌ای یک‌بار در روز چهارشنبه ساعت 21:50 از تهران حرکت می‌کند و در ایستگاه وان که در حاشیه دریاچه وان است توقف می‌کند، مسافران پیاده می‌شوند و به داخل کشتی سوار می‌شوند، آن‌ها ادامه سفر خود را در طول دریاچه که حدود 5 ساعت است با کشتی طی می‌کنند و در سوی دیگر دریاچه در ایستگاه تاتوان پس از پیاده شدن از کشتی، سفر خود را با قطار کشور ترکیه تا شهر آنکارا ادامه می‌دهند. تشریفات گمرک و گذرنامه در خاک ایران در ایستگاه مرزی رازی و در خاک ترکیه در ایستگاه و مرز کاپی‌کوی انجام می‌شود.
وی در رابطه با مذاکرات خوبی که با مدیرکل مسافری و مسئولان راه‌آهن ترکیه داشت گفت: یکی از این مذاکرات در مورد قطار تهران ـ آنکارا بود تا مسافرانی که به آنکارا می‌رسند اگر قصد سفر از آنکارا به استانبول را داشتند بتوانند با قطار سریع‌السیر آنکارا ـ استانبول با تهیه بلیت از تهران به مقصد استانبول برسند. از جمله مذاکرات دیگر ارسال قطار مسافری از تهران به مقصد یکی از کشورهای اروپایی مدنظر از طریق خاک ترکیه بوده است و حرکت قطار به این صورت است که از تهران به مقصد وان حرکت کند و مسافران ادامه مسیر را با کشتی طی کرده در ایستگاه تاتوان مجدد سوار قطار شوند و از خاک ترکیه عبور کرده به یکی از کشورهای اروپایی مورد نظر برسند. البته کشور مقصد مورد نظر اروپایی در حال حاضر در دست مطالعه است. خوشبختانه ترکیه با این طرح موافقت کرده و قرار است مسئولان راه‌آهن ترکیه مذاکرات اولیه را با مسئولان اروپایی انجام دهند. در حوزه گردشگری، راه‌آهن ترکیه پذیرفته قطار گردشگری دوجانبه را راه‌اندازی کنیم البته اگر زمینه‌های آن فراهم شود و مجریانی پا در میدان بگذارند و فعالیت کنند. یعنی قطار گردشگری از ایران به ترکیه برود و چندین روز سیر کند و همچنین گردشگرانی از کشور ترکیه با قطار وارد ایران شوند و ایرانگردی کنند. راه‌اندازی قطار گردشگری در دو کشور ازجمله برنامه‌های راه‌آهن است که در دست مطالعه است.
مدت‌زمان سیر مسیر تهران ـ وان با انجام کنترل تشریفات گذرنامه و گمرکی و توقف‌های انجام شده حدود 21 ساعت است و زمان سیر تهران ـ آنکارا حدود 60 ساعت است. قیمت بلیت تهران ـ وان 20 یورو است و قیمت بلیت تهران ـ آنکارا 43 یورو است.
وی گفت: مجری این طرح در این مسیر شرکت رجا است که مقرر است خدمات این مسیر را بر عهده داشته باشد. البته چندین سرویسی که تا امروز داشته است با تخفیف و حدود 220هزار تومان تا 250هزار تومان فروخته است. امیدواریم شرکت رجا بتواند قیمت‌ها را به‌صورت رقابتی برای مشتریان به‌صورتی عرضه کند تا قطار همیشه دارای مسافر باشد.
کاظمی‌منش درخصوص قیمت بلیت قطار سریع‌السیر آنکارا ـ استانبول گفت: زمان سیر این قطار حدود چهار و نیم ساعت است و قیمت بلیت standard آن 70 لیر و قیمت بلیت business 101.5 لیر است.
وی درباره نحوه برگشت مسافران با قطار نیز گفت: برای تمام قطارهایی که به مقصد وان و آنکارا حرکت می‌کنند، برگشت نیز پیش‌بینی‌شده است. در رابطه با قطار تهران ـ وان که یکشنبه حرکت دارد اگر مسافر تمایل داشته باشد که یک روز بیشتر نماند همان روز دوشنبه یعنی فردای آن روز می‌تواند برگردد اما اگر تمایل داشته باشد مدت‌زمان بیشتری بماند باید پنجشنبه با قطاری که از آنکارا برمی‌گردد به مقصد تهران سفر کند. در قطار تهران ـ آنکارا روز چهارشنبه روز رفت است و روز پنجشنبه زمان برگشت این قطار است، قطار تهران ـ وان یکشنبه به سمت وان حرکت دارد و دوشنبه از وان به سمت تهران حرکت می‌کند. مسافران می‌توانند بلیت برگشت را در زمان خرید بلیت رفت تهیه کنند.
مدیرکل مسافری راه‌آهن درخصوص نحوه نرخ‌گذاری در این دو مسیر اضهار کرد: ارز نیما به این سفر تعلق نمی‌گیرد. طبق نرخ‌گذاری انجام‌شده، قیمت مسیر تهران ـ وان 20 یورو و مسیر برگشت هم 20 یورو است، اما شرکت رجا مسیر رفت را حدود 220هزار تومان می‌فروشد. عدد 20 یورو بیانگر مسافت و تعرفه، نفرـ کیلومتر در CMO است که به عدد 20 یورو رسیده است، اما در اجرا شرکت رجا تخفیف حدود 155هزار تومان قرار داده تا استقبال از این سفر صورت گیرد. در رابطه با نوسانات نرخ ارز و توافقات ما با شرکت رجا در نحوه نرخ‌گذاری، به این نتیجه رسیده‌ایم که در یک دوره‌ای نرخ ارز را بررسی و میانگین آن را محاسبه کنند سپس بر اساس آن قیمت‌گذاری را انجام دهند. دلیل این نحوه نرخ‌گذاری این است که مسافران در ایران ریال پرداخت می‌کنند.
وی تاکید کرد: راه‌آهن در حوزه قطارهای بین‌المللی به دنبال رقابت با جاده نیست بلکه در راستای توسعه ارتباطات سیاسی و توسعه روابط و همکاری‌های دوجانبه ریلی با کشورهای همسایه است. راه‌اندازی این قطارها بر اساس توسعه و همکاری دو کشور و خروجی که در جوامع جهانی دارد است و همچنین می‌دانیم که سفری ایمن و راحت مهیا می‌کند و در میان این اهداف، مقوله رقابت جایی ندارد. یک اتوبوس با توجه به درآمدی که در داخل کشور کسب می‌کند سعی دارد این مسیر را به مسیر خارج از کشور تغییر دهد. اما در قیمت‌گذاری قطارهای بین‌المللی به دلیل اینکه تابع مقررات جهانی است و این مقررات جهانی بر حسب نفر ـ کیلومتر است و بر اساس ارز محاسبه می‌شود با توجه به تغییرات نرخ ارز قیمت آن برای مسافران ما بالا است. در قطار بین‌المللی موظف هستیم که به ازای میزان مسافتی که در آن کشور سیر می‌کنیم بر اساس تعرفه ارزی، پول پرداخت کنیم. به همین دلیل قیمت قطار نتوانسته پایین‌تر از اتوبوس بیاید و طبق مقررات کمیته‌های جهانی که کشورهای هم‌جوار هم روی آن توافق دارند، تعرفه ریلی را وضع می‌کنند.
کاظمی‌منش در مورد جذابیت‌های سفر با این قطار گفت: سفر با قطار به مقصد آنکارا سفری توریستی است درصورتی‌که سفر با اتوبوس سفر توریستی نیست. به‌عنوان مثال سفر تهران ـ آنکارا، مسافر حدود 5 ساعت سفر دریایی دارد و در میان راه سوار قطار کشور دیگری می‌شود، در این سفر تنوع خدمات وجود دارد. مسافر تنوع طراحی کوپه و قطار را می‌بیند و من گمان می‌کنم ترکیب کشتی ـ ریل ـ قطار ایرانی و قطار خارجی کمک کرده تا به سفری توریستی و جذاب تبدیل شود. با توجه به بعد مسافت، سعی شده واگن‌هایی که استفاده می‌شود واگن‌های چهار تخته با کیفیت خوب باشد و در آن سمت هم درباره واگن‌هایی که با ترکیه توافق کرده‌ایم واگن‌های چهار تخته با کیفیت قابل قبول است. کشتی که در مسیر دریاچه وان تردد می‌کند، کشتی‌ای است که اخیرا جایگزین کشتی قبلی شده و مسافران می‌توانند از روی عرشه مناظر را ببینند که از جاذبه‌های سفر قطار به آنکارا است و این جذابیت در مدهای دیگر حملونقل وجود ندارد. باید بگویم تجربه و سابقه راه‌اندازی قطار آنکارا در چند سال گذشته نشان داده که همواره این قطار در ایام پیک، صندلی خالی نداشته است.
