دهلی نو – هند در گامی بلند برای تحول شبکه ریلی خود، از نسل جدید قطارهای سریع‌السیر «وانده بهارات ۴.۰» رونمایی کرد؛ پروژه‌ای بومی که با هدف رقابت جهانی و صادرات فناوری طراحی شده است.
در مراسم افتتاح شانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی تجهیزات ریلی (IREE 2025)، اشوینی وایشناو، وزیر راه‌آهن هند اعلام کرد این کشور در آستانه ورود به مرحله‌ای تازه از توسعه حمل‌ونقل هوشمند قرار دارد. او گفت: «باید وانده بهارات را بازآفرینی کنیم تا در همه شاخص‌ها در سطح جهانی بدرخشد.»
قطار وانده بهارات ۴.۰ قرار است ظرف ۱۸ ماه آینده وارد بهره‌برداری شود. واگن‌های آن با طراحی ارگونومیک، صندلی‌های جدید، سیستم تعلیق بهبود‌یافته و امکانات رفاهی پیشرفته ساخته می‌شوند. هدف اصلی این پروژه، دستیابی به سرعت ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت و رقابت با قطارهای پیشرفته ژاپن و اروپا است.
نسخه فعلی این قطار (Vande Bharat 3.0) رکورد شتاب صفر تا صد را در ۵۲ ثانیه ثبت کرده و از رقبای جهانی پیشی گرفته است. نسخه جدید قرار است این رکورد را نیز پشت سر بگذارد و استاندارد تازه‌ای برای سفرهای هوشمند تعریف کند.
هم‌زمان، دولت هند پروژه ساخت کریدورهای ویژه قطارهای سریع‌السیر را با الگوی خطوط بولت‌ترِین ژاپن آغاز کرده است. این خطوط بخشی از برنامه «هند توسعه‌یافته ۲۰۴۷» هستند و حدود ۷۰۰۰ کیلومتر مسیر ریلی اختصاصی را دربر می‌گیرند.
در کنار این برنامه، پروژه Amrit Bharat 4.0 نیز برای تولید قطارهای باری و مسافری پیشرفته با سیستم‌های «پوش–پول» در دست توسعه است و تا سه سال آینده وارد مرحله آزمایش می‌شود.
در حوزه ایمنی، فناوری بومی Kavach 4.0 برای جلوگیری از تصادف و کنترل خودکار حرکت قطارها در حال اجراست و نسخه پیشرفته‌تر آن (Kavach 5.0) برای سرعت‌های بالای ۳۵۰ کیلومتر بر ساعت طراحی شده است.
یکی از محورهای مهم این تحول، حرکت به‌سوی انرژی‌های پاک است. هند نخستین قطار هیدروژنی بومی خود را با توان ۲۴۰۰ اسب‌بخار معرفی کرده است که می‌تواند آلودگی کربنی را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
وزیر راه‌آهن تأکید کرد هند به واردات فناوری متکی نخواهد بود و تمامی اجزای فنی، از لکوموتیو تا سیستم کنترل، توسط متخصصان داخلی طراحی و تولید می‌شود. او هشدار داد هر شرکت خارجی یا داخلی که از استانداردهای جهانی تخطی کند، از فهرست تأمین‌کنندگان حذف خواهد شد.
به گفته وایشناو، هدف نهایی این پروژه‌ها «تبدیل هند به قدرت جهانی در صنعت ریلی» است؛ کشوری که نه‌تنها نیاز داخلی خود را تأمین می‌کند، بلکه به صادرکننده قطارهای پیشرفته و فناوری‌های ایمن حمل‌ونقل تبدیل می‌شود.
