در حالی که کشورهای پیشرو با شتاب به سمت لجستیک هوشمند، دادهمحور و خودکار حرکت میکنند، ایران هنوز در سطوح ابتدایی این انقلاب فناورانه باقی مانده است. به گفته زیاری، سهم ایران از بازار جهانی استفاده از داده در لجستیک «نزدیک به صفر» است؛ در حالی که آمریکای شمالی ۴۱ درصد، اروپا و خاورمیانه و آفریقای جنوبی سهم قابل توجهی دارند و چین با رشد ۳۵ درصدی به رقیب جدی آمریکا تبدیل شده است.
زیاری با اشاره به شاخص بلوغ سازمانی کشورها در استفاده از داده گفت: «آمریکا و آلمان در مقیاس ۱۰ امتیاز به ۸ یا ۹ رسیدهاند، چین ۷، اما ایران بهسختی به ۳ نزدیک میشود.» او افزود که این فاصله، نه تنها فنی بلکه فرهنگی و مدیریتی است.
وی با اشاره به تجربههای موفق جهانی، از هشت کاربرد کلیدی هوش مصنوعی و علوم داده در لجستیک نام برد؛ از جمله بهینهسازی مسیرها (UPS با صرفهجویی سالانه ۱۰۰ میلیون دلار)، پیشبینی تقاضا (کاهش ۳۰ درصدی ضایعات آمازون)، انبارهای رباتیک (افزایش ۵۰ درصدی سرعت عملیات)، ردیابی محموله با IoT، کاهش خطاهای انسانی (IBM)، ناوگان خودران، لجستیک سبز و جادههای هوشمند.
به گفته زیاری، پارادایم جدید «لجستیک بدون دارایی» با نمونه شاخص اوبر، هزینه نگهداری ناوگان را حذف کرده و فناوریهایی مانند پهپادها در شرایط بحرانی، توزیع واکسن و کمکهای اولیه را تسریع کردهاند.
با این حال، وی موانعی همچون مقاومت مدیریتی، هزینههای اولیه و نبود زیرساخت دادهای یکپارچه را چالش اصلی ایران دانست و سه نیاز اساسی را برشمرد: ایجاد پلتفرمهای متمرکز داده، استفاده از پردازش ابری و سرمایهگذاری استراتژیک بلندمدت.
زیاری آینده لجستیک کشور را در گرو ایجاد اکوسیستم دادهمحور و بهرهگیری از «دوقلوهای دیجیتال» دانست که با شبیهسازی فرآیندهای واقعی، پیشبینی و بهینهسازی پیش از اجرا را ممکن میکنند. او تأکید کرد که تحول دیجیتال در لجستیک یک ضرورت است و با همکاری دولت، دانشگاه و صنعت میتوان ایران را به بازیگری جدی در منطقه بدل کرد.