در راستای تقویت همکاری‌های تجاری ایران با کشورهای حوزه خزر، دولت‌ها بخش عمده‌ای از زیرساخت‌های لازم برای توسعه مسیرهای اقتصادی و حمل‌ونقلی را تکمیل کرده‌اند. کامبیز میرکریمی، خزانه‌دار اتاق مشترک بازرگانی ایران و روسیه اعلام کرد که در سال جاری برای نخستین‌بار، نزدیک به ۹۰ درصد تعرفه‌های کالا میان ایران، قزاقستان و روسیه به صفر رسیده است؛ اقدامی که به گفته وی «نقطه عطفی در تاریخ همکاری‌های اقتصادی منطقه» محسوب می‌شود.
میرکریمی تأکید کرد که دولت‌های سه کشور وظایف خود را در آماده‌سازی بسترهای تجاری انجام داده‌اند و اکنون زمان بهره‌برداری بخش خصوصی از فرصت‌های ایجاد شده است. وی گفت: «زیرساخت‌های فیزیکی و مالی میان ایران و روسیه تکمیل شده، مسیرهای حمل‌ونقل در قالب کریدور شمال–جنوب فعال شده و بخش مهمی از سرمایه‌گذاری‌ها به بهره‌برداری رسیده است.»
اتصال بانکی ایران و روسیه
به گفته خزانه‌دار اتاق مشترک ایران و روسیه، شبکه بانکی ایران به نظام مالی روسیه متصل شده و بسیاری از شرکت‌ها، «روبل» را به عنوان مبنای تسویه‌حساب تجاری خود پذیرفته‌اند. وی افزود: «این اقدام، وابستگی به دلار را کاهش داده و امکان گسترش مبادلات تهاتری را فراهم می‌کند؛ هرچند چندنرخی بودن ارز در ایران همچنان مانع اصلی بهره‌برداری کامل از این ظرفیت‌هاست.»
او همچنین یادآور شد که اجرای کامل این توافقات، زمینه را برای افزایش حجم مبادلات کالا و خدمات، تسهیل ترانزیت و توسعه تجارت آزاد بین کشورهای حوزه خزر فراهم خواهد کرد.
اقدامات زیرساختی و برنامه‌های جدید
به موازات توسعه مسیرهای حمل‌ونقل، دولت‌ها در زمینه زیرساخت‌های بندری و ریلی نیز سرمایه‌گذاری‌های مؤثری انجام داده‌اند. مسیرهای حمل کالا از بنادر شمالی ایران تا بنادر روسیه و قزاقستان در حال ارتقا و دیجیتالی شدن است تا فرآیند ترخیص و انتقال بار در کمترین زمان ممکن انجام شود.
در ادامه نشست مشترک مقامات اقتصادی ایران و کشورهای حوزه خزر، پیشنهادهایی برای تعمیق همکاری‌ها مطرح و مقرر شد در بیانیه پایانی نشست، این موارد اجرایی شود. یکی از مهم‌ترین تصمیم‌ها، اعلام آمادگی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همکاری‌های تهاتری با مراکز نمایشگاهی روسیه و سایر کشورهای حوزه خزر بود.
همکاری تهاتری نمایشگاه‌های ایران و روسیه
بر اساس این توافق، امکان حضور شرکت‌های کوچک و متوسط ایرانی و خارجی با حداقل هزینه در نمایشگاه‌های دو کشور فراهم خواهد شد. همچنین تبادل هیئت‌های تجاری، بازدید از امکانات و ایجاد پلتفرم‌های مشترک برای معرفی محصولات در دستور کار قرار دارد.
میرکریمی با تأکید بر اینکه «اکنون زمان حضور بخش خصوصی در بازارهای منطقه‌ای است»، گفت: «با وجود برخی چالش‌های داخلی از جمله چندنرخی بودن ارز، دولت‌ها مسیر را هموار کرده‌اند و فرصت‌های طلایی در حوزه تجارت با روسیه، قزاقستان و سایر کشورهای حوزه خزر در انتظار فعالان اقتصادی ایرانی است.»
