چین نخستین خط منظم کانتینری قطب شمال را راه‌اندازی می‌کند

چین اعلام کرد از سپتامبر ۲۰۲۵ نخستین خط منظم حمل‌ونقل کانتینری میان آسیا و اروپا را از طریق مسیر دریایی شمالی (Northern Sea Route) به بهره‌برداری خواهد رساند. این مسیر که با نام China–Europe Arctic Express شناخته می‌شود، توسط شرکت Haijie Shipping اجرا شده و مدت زمان سفر میان شرق آسیا و شمال اروپا را به حدود ۱۸ روز کاهش می‌دهد؛ یعنی تقریباً نصف زمان عبور از کانال سوئز.

طبق برنامه، این خط کشتیرانی بنادر اصلی چین را به بنادر اروپایی از جمله فلیکس‌تو در بریتانیا، روتردام در هلند، هامبورگ در آلمان و گدانسک در لهستان متصل خواهد کرد. گزارش‌ها نشان می‌دهد که نخستین سفر Arctic Express که برای ۲۰ سپتامبر تعیین شده است، به‌طور کامل رزرو شده و با استقبال بالای فعالان تجاری روبه‌رو شده است.

این ابتکار را می‌توان یکی از مهم‌ترین تحولات حمل‌ونقل جهانی در سال ۲۰۲۵ دانست. کارشناسان معتقدند راه‌اندازی این خط دریایی می‌تواند جایگاه چین را در رقابت‌های ژئوپلیتیک و تجاری تقویت کند و ساختار کریدورهای سنتی را به چالش بکشد.

پیامدهای راهبردی Arctic Express

• رقابت مستقیم با کانال سوئز: مسیر قطب شمال به‌عنوان یک مسیر سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر، رقیبی جدی برای کانال سوئز خواهد بود و می‌تواند وابستگی تجارت جهانی به کریدورهای جنوبی را کاهش دهد (Financial Times).

• تقویت «جاده ابریشم قطبی»: این پروژه بخشی از استراتژی بلندمدت پکن برای حضور فعال در قطب شمال و ایجاد مسیرهای متنوع حمل‌ونقل است (High North News).

• چالش‌های زیست‌محیطی: افزایش تردد کشتی‌ها از آب‌های حساس قطب شمال نگرانی‌های جدی برای اکوسیستم شکننده منطقه ایجاد کرده است. سازمان Clean Arctic Alliance هشدار داده که پیامدهای محیط‌زیستی می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد.

• محدودیت‌های زیرساختی و ژئوپلیتیک: نبود زیرساخت‌های بندری مناسب، شرایط سخت یخبندان و حساسیت‌های سیاسی در منطقه، موانع مهمی برای بهره‌برداری گسترده از این مسیر به شمار می‌روند.

بر اساس ارزیابی کارشناسان، Arctic Express می‌تواند در میان‌مدت توازن تجاری بین آسیا و اروپا را تغییر دهد. کاهش زمان سفر، صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش ظرفیت رقابتی چین از جمله پیامدهای فوری این ابتکار خواهد بود. با این حال، تحقق کامل اهداف آن مستلزم سرمایه‌گذاری کلان در زیرساخت‌ها، مدیریت ریسک‌های زیست‌محیطی و جلب توافقات سیاسی در منطقه قطب شمال است.

به اعتقاد تحلیلگران، ورود چین به عرصه کشتیرانی قطب شمال نه‌تنها تحولی در حوزه حمل‌ونقل بین‌المللی است، بلکه نشانه‌ای از عزم این کشور برای تبدیل شدن به بازیگری تعیین‌کننده در بازطراحی مسیرهای تجارت جهانی است.