صنعت حمل و نقل آنلاین: کشتی‌های نفتکش نوع افرامکس شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه به تعداد شش فروند نفتکش با ظرفیت حمل 114هزار تن ظرفیت حمل کالا(2)(DWT) سفارش ساخت شدند که در ابتدا نفتکش گاگارین پراسپکت و ساموئل پراسپکت و سپس چهار کشتی نفتکش مشابه ساخته و تحویل شدند. دو فروند کشتی نفتکش اول برای مدت ده سال توسط شرکت نفتی شل برای فعالیت در منطقه پرتردد دریای بالتیک و دریای شمال تحت اجاره زمانی قرار گرفته‌اند. نام گاگارین پراسپکت به واسطه فضانورد روسی، یوری گاگارین و نام نفتکش دوم ساموئل پراسپکت از نام سر ساموئل، بنیان‌گذار شرکت نفتی شل در دهه 1890 الهام گرفته شده است. نفتکش گاگارین در ژوئیه 2018 طی یک قرارداد اجاره زمانی با شرکت نفتی شل کار خود را آغاز کرد، در حالی‌که ساموئل پراسپکت فعالیت حمل‌و‌نقل نفت خام را در سه ماهه چهارم سال 2019 میلادی شروع کرد. شرکت نفتی شل اگرچه تنها دو کشتی نفتکش اول از این سری نفتکش‌ها را اجاره کرده است، اما شرکت نفتی شل سوخت‌رسانی به هر شش نفتکش یخ‌شکن رده 1A/B شرکت کشتیرانی سوکام فلوت را بر عهده گرفته است. کشتی‌های نفتکش مزبور توسط صنایع سنگین هیوندای سام هوه(3) در کره‌جنوبی ساخته شده‌اند و دارای موتورهای کم‌فشار، دو زمانه، با سوخت دوگانه از نوعX-DF(4) گاز طبیعی مایع شده و گازوئیل حرکت می‌کنند. موتورهای مولد برق و دیگ‌های تولید بخار این کشتی‌های نفتکش نیز به سیستم دوگانه‌سوز مجهز شده‌اند. هر کشتی نفتکش دو مخزن ذخیره گاز طبیعی نصب شده روی عرشه وفق استانداردهای سازمان جهانی دریانوردی IMO Type C LNG به ظرفیت 850 مترمکعب دارد.

کارخانجات کشتی‌سازی زوزدا(5) روسیه ضمن همکاری با صنایع سنگین هیوندای سام هوه به‌عنوان بخشی از فرآیند انتقال فناوری ساخت کشتی‌های دوگانه‌سوز، در کار طراحی کشتی‌های نفتکش فوق‌الذکر همکاری کرده است. شرکت اصلی صنایع سنگین هیوندای کره‌جنوبی، طی یک دهه کار در ایجاد مجتمع کشتی‌سازی زوزدا در نزدیکی بندر پری مورسک(6) در روسیه به‌عنوان سازنده کشتی‌های بزرگ و دریایی کمک کرده است. طی ماه سپتامبر 2018 میلادی، کارخانجات کشتی‌سازی زوزدا روسیه دریافت سفارش ساخت مربوط به دو فروند کشتی نفتکش یخ‌شکن رده 1A/B افرامکس به ظرفیت حمل 114،000 تن با مصرف سوخت گاز طبیعی مایع شده را تایید کرد. این دو فروند کشتی حمل گاز طبیعی مایع شده تحت اجاره زمانی از سوی شرکت روس نفت(7) مدیریت خواهند شد. نوع و نحوه ساخت بدنه این کشتی‌ها نشانگر مناسب بودن برای انجام عملیات حمل‌و‌نقل دریایی طی سال در مناطقی با شرایط یخبندان دشوار، از جمله آب‌های نزدیک به قطب شمال و بنادر دریای بالتیک روسیه است.

در حال حاضر کاهش انتشار گازهای متصاعد شده از کشتی‌های تجاری به اتمسفر یکی از مهم‌ترین موضوعات در دستور کار صاحبان کشتی و ناوگان تجاری دریایی در سراسر جهان است. با توجه به این‌که حمل‌و‌نقل دریایی یکی از ارکان تجارت بین‌المللی است و حدود 90درصد از کل محموله‌های تجارت جهانی و حدود 60درصد محموله‌های تجارت خارجی فدراسیون روسیه از طریق دریا حمل می‌شوند و با در نظر گرفتن این‌که حمل‌و‌‌نقل دریایی از نظر انتشار گازهای ناشی از سوخت فسیلی مورد مصرف کشتی‌های تجاری برای هر واحد بار که در بیش از یک واحد مسافت انجام می‌شود، در مقایسه با سایر صور حمل‌و‌نقل از نظر زیست‌محیطی مساعدترین روش حمل‌و‌نقل است، اما با این حال، استانداردهای زیست محیطی برای صنعت حمل‌و‌نقل دریایی سخت‌تر شده است و در آغاز سال 2020 الزامات جدیدی در این مورد به مرحله اجرا در آمد که میزان قابل قبول انتشار گازهای اکسید گوگرد و اکسید ازت در دریاهای بالتیک و مدیترانه را به میزان قابل توجهی محدود می‌کند. این مناطق از جمله آب‌راه‌ها و مسیرهای اصلی دریایی هستند که محموله‌های صادراتی نفت فدراتیو روسیه از طریق آن‌ها به اقصا نقاط مورد نظر حمل می‌شوند.

گسترش مناطق نظارت بر محیط‌زیست برای حمل‌و‌نقل دریایی و رشد انتظارات عمومی جهت کاهش تأثیرات زیست‌محیطی ناشی از فعالیت‌های انسانی، مسئله لزوم ایجاد تنوع در انواع سوخت‌های مورد مصرف کشتی‌های تجاری را مطرح کرده است و از شرکت‌های حمل‌و‌نقل دریایی این انتظار می‌رود که یک استراتژی انطباق، بسته به محدوده دریانوردی در نظر گرفته شده را در نظر بگیرند. انتخاب چنین استراتژی‌ای با عدم وجود راه‌حل جهانی برای انواع کشتی‌های تجاری، تمامی اقیانوس‌ها و دریاهای جهانی و تنوع مختلف حمل‌و‌نقل دریایی از جمله حمل‌و‌نقل دریایی توسط خطوط کشتیرانی منظم و غیرمنظم(8)، حمل‌و‌نقل بار در اوزان زیاد و حمل‌و‌نقل مسافر پیچیده به نظر می‌آمد که در نهایت توسط سازمان جهانی دریانوردی با اجرای مقررات جدید کاهش میزان گوگرد موجود در سوخت مورد مصرف کشتی‌های تجاری تا 5/0درصد تا حدی متعادل شد.

شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین شرکت کشتیرانی فدراتیو روسیه و یکی از برترین و پرکارترین شرکت‌های حمل‌و‌نقل دریایی نفت و گاز جهانی در شرایط نامساعد آب و هوایی و یخبندان، جهت کاهش تأثیرات زیست محیطی ناشی از فعالیت‌های انسانی، مسئله لزوم ایجاد تنوع در انواع سوخت‌های مورد مصرف کشتی‌های تجاری را در دستور کار خود قرار داده است. به همین دلیل یکی از مهم‌ترین وظایف این شرکت کشتیرانی حصول اطمینان از تطابق کامل ناوگان دریایی تحت مالکیت با استانداردهای موجود و آینده‌نگر کنوانسیون‌های بین‌المللی مربوط به حفاظت از محیط زیست دریایی تعیین شده است.

از سال 2015 میلادی، متخصصان شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه با همکاری همتایان خود در شرکت نفتی شل در صدد طراحی ویژگی‌های فنی مجموعه‌ای از کشتی‌های تانکر با ظرفیت حمل زیاد بودند. شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه  قادر به انجام چنین اقدامی بود، زیرا دانشکده مهندسی وابسته که سال‌ها توسط شرکت کشتیرانی مزبور به‌طور مداوم توسعه‌یافته است، یکی از نخستین مراکزی بود که کشتی‌های تانکر با ظرفیت بزرگ را به‌طور ویژه طراحی کرد که امکان استفاده از یک سوخت جایگزین یعنی گاز طبیعی مایع را داشتند. تغییر طراحی کشتی‌ها جهت استفاده از سوخت گاز طبیعی مایع شده از نظر فن‌آوری مانند انقلاب فن‌آوري در آغاز قرن بيستم تلقی می‌شود؛ از زماني‌كه ناوگان تجاری دریایی جهان استفاده از زغال سنگ را به‌عنوان سوخت مورد استفاده کشتی‌های تجاری به نفع سوخت مازوت و گازوئيل کنار گذاشت.

کشتی‌های تانکر «سبز» شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه در قالب نمونه‌ای از چگونگی فرآیند فن‌آوری یک شرکت روسی برای توسعه تکنولوژیکی یک بخش صنعت حمل‌و‌نقل دریایی جهان در نظر گرفته شده است. پس از تحویل گرفتن کشتی تانکر گاگارین پراسپکت، شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه کشتی‌های تانکر دیگری را سفارش ساخت داد که شامل کشتی های لومونوسو پراسپکت، مندلیف پراسپکت، کلورو پراسپکت، ورناداسکی پراسپکت و ساموئل پراسپکت هستند. این کشتی‌های تانکر همگی از نوع کشتی نفتکش یخ‌شکن و در رده 1A/B افرامکس قرار دارند. در حال حاضر کشتی‌های تانکر فوق‌الذکر بین دریای بالتیک و دریای شمال تردد می‌کنند.

شرکت نفتی شل ایجاد زیرساخت سوخت‌رسانی گاز طبیعی مایع شده را به سرانجام رسانده است. نخستین عملیات سوخت‌رسانی گاز طبیعی مایع شده در اکتبر سال 2018 در بندر روتردام هلند انجام شد. این یک پیشرفت بزرگ فن‌آوری است و پایه و اساس سیستم سوخت‌رسانی گاز طبیعی مایع شده را ایجاد کرد تا کشتی‌های تجاری با ظرفیت بزرگ که تردد آن‌ها در مسیرهای خطوط منظم با برنامه‌های زمان‌بندی مشخص گره نخورده بیش‌ترین استفاده را از آن ببرند. مزایای استفاده از سوخت گاز طبیعی مایع شده در ارقام و اعداد مشهود است، از جمله کاهش اکسیدهای گوگرد و انتشار دوده سیاه تا صد درصد، کاهش انتشار اکسیدهای نیتروژن تا 76درصد و کاهش انتشار دی‌اکسید کربن تا 27درصد در مقایسه با کشتی‌های تجاری در حال تردد که سوخت سنگین معمولی (مازوت) و گازوئیل حاوی 5/0درصد گوگرد را مصرف می‌کنند.

در سال 2019، کشتی تانکر گاگارین پراسپکت، به‌عنوان کشتی پیشرو در بین کشتی‌های تانکر «سبز»، جایزه بین‌المللی پیشرانه دریایی کشتی‌های تجاری برای سال 2018 و جایزه نسل جدید کشتی‌های تجاری از سوی انجمن کشتیرانی نور(9) را در سال 2019 میلادی از آن خود کرد. در ماه دسامبر سال 2018 میلادی شرکت کشتیرانی سوکام فلوت فدراتیو روسیه  موفق به کسب جایزه جهانی لویدز لیست(10) در زمینه همگامی با محیط زیست و طبقه‌بندی منفرد شرکت‌های کشتیرانی تجاری برای اعمال ابتکار عمل در راستای به‌کارگیری گاز طبیعی مایع شده به‌عنوان سوخت کشتی‌های تجاری تانکر بزرگ شد.

منابع:

Riviera Newsletters 05 Oct 2018

انتشارات لویدز لیست لندن ژانویه 2019انتشارات صنایع سنگین هیوندای سام هوه کره جنوبی  پاورقی:1  – Sovcomflot2  – Dead Weight Tons (DWT)3  – Hyundai Samho Heavy Industries (HSHI)4  – two-stroke low pressure dual-fuel (DF) lean-burn technology5  – Zvezda6-   Primorsk یک شهر ساحلی در ناحیه وبورگسکی در لنینگراد اوبلست که بعد از سن پترزبورگ دومین بندر بزرگ روسیه در حوزه دریای بالتیک است.7  – Rosneft8 – Liner and Tramp shipping9 – Nor-Shipping10 -Lloyd’s List Global Award