صنعت حمل و نقل آنلاین: موقعیت استراتژیک و وجود ظرفیت­های بالقوه اقتصادی و تجاری بندر چابهار، تسریع در احداث زیرساخت­های بندری و پس­کرانه­ای این بندر را می­طلبد تا جایی که در صورت عدم احداث، ساخت و تجهیز به موقع بندر چابهار، فرصت طلایی کشور در جذب سهم تجارت دریایی از دست خواهد رفت و علاوه بر تحمیل خسارات عظیم تا سالیان طولانی جبران آن نیز ممکن نخواهد بود.

بهروز آقایی مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان با بیان اینکه حوزه دریای عمان به دلیل موقعیت استراتژیک، ظرفیت­های مهمی برای ترانزیت کالا دارد تاکید کرد: از سال­های گذشته نام خلیج فارس با تجارت­های دریایی به­ویژه محصولات نفتی گره خورده است اما در حال حاضر طبق اصل تجارت مسیر حرکت کالا و کشتی­ها از این منطقه به سمت دریای عمان در حال تغییر است. چرا که مشاهده می­شود دولت عربستان تلاش می­کند برای انتقال نفت شمال خود از طریق خط لوله به سواحل دریای سرخ در جنوب، رشد بنادر جدید از قبیل گوادر، صحار و چابهار در خارج از خلیج فارس را دنبال می­کند. بنابراین عدم تکمیل به موقع بندر چابهار و پس­کرانه­های ریلی و جاده­ای در این منطقه خسارات عظیمی به کشور تحمیل خواهد کرد که تا سالیان طولانی این فرصت از دست رفته جبران نخواهد شد.

مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان از شکل­گیری مناطق اقتصادی جدید با کارکردهای ترانزیت، ترانشیپ، صادرات مجدد و مراکز  لجستیکی حمل و نقل کالا و کانتینری در اقیانوس هند و حاشیه دریای عمان خبر داد و افزود: در این خصوص تا سال ۲۰۲۵ شاهد احداث طرح­های اقتصادی مشترک بین چین و پاکستان خواهیم بود که ساخت و توسعه بندر گوادر در جنوب غرب پاکستان و همچنین احداث ۹ منطقه صنعتی در پاکستان شامل خطوط حمل و نقل جاده­ای، ریلی و خطوط انتقال انرژی خواهد بود. در این زمینه چین بالغ بر ۴۵ میلیارد دلار به توسعه و ساخت بندر گوادر پاکستان اختصاص داده است.

آقایی انگیزه کشور چین را برای سرمایه­گذاری در بندر گوادر کاهش مسافت حمل و نقل دریای کشتی­های چینی به کشورهای خاورمیانه و آفریقا ذکر کرد و گفت: با اجرای طرح­های توسعه­ای چین در بندر گوادر، دیگر کشتی­های غول­پیکر و باری چینی مجبور نیستند مسافت ۱۲ هزار کیلومتری را طی کنند بلکه با راه­اندازی مسیر جدید مسافت بندر شانگهای تا کشورهای خاورمیانه و آفریقا حدود۱۰ هزار کیلومتر کاسته می­شود و فاصله غرب کشور چین تا بندر گوادر به ۲ هزار کیلومتر کاهش می­یابد. از سوی دیگر دولت چین ایجاد مناطق لجستیکی از شرق تا غرب اقیانوس هند را دنبال می­کند که این مسیر به موازات جاده ابریشم است و در اصل مسیر ریلی چین به اروپا محسوب می­شود.

مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان خاطر نشان کرد کشور عمان با توجه به ایجاد این مناطق اقتصادی جدید در اقیانوس هند و دریای عمان به­طور جدی به­دنبال استفاده از ظرفیت­های بندری در ترانزیت، ترانشیپ و صادرات مجدد کالا است و تاکید کرد: افزایش ۳ برابری حجم مبادلات تجاری ایران و عمان از سال ۱۳۹۲ تاکنون نشان از تغییر مسیر تجارت دریایی در این منطقه دارد تا جایی که منطقه آزاد صحار در بازه زمانی 10 سال توانسته ۲۵ میلیارد دلار سرمایه خارجی به خود جذب کند و هم اکنون نیز پروژه مشارکت بین­المللی بندری با بندر رتردام هلند را در حال اجرا دارد. از سوی دیگر همکاری با یکی از بزرگترین بنادر جهان و قرار گرفتن در یک نقشه و طرح بزرگ­تر می­تواند ظرفیت­های بسیاری را در زمینه انرژی و ترانشیپ کانتینر و خصوصا حمل و نقل سنگ­های معدنی برای بندر صحار ایجاد کند. سرمایه­گذاری یک میلیارد دلاری ایران برای طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار و انعقاد قراردادهای سرمایه­گذاری خارجی در این بندر و تامین و تهیه تجهیزات مدرن تخلیه و بارگیری می­تواند کالاهای ترانزیتی و ترانشیپی منطقه را از بنادر منطقه به سمت بندر شهید بهشتی جذب کند.

آقایی با اشاره به وجود پتانسیل­های ترانزیتی و ترانشیپی خارج از حوزه خلیج فارس تصریح کرد: بنادر چابهار، صحار و گوادر با سرمایه­گذاری­های منطقه­ای و فرامنطقه­ای حرکت شتابنده­ای در زمینه زیر­ساخت­های بندری و تجهیزات بندری به خود گرفته­اند تا جایی که این بنادر می­توانند به عنوان مکمل یکدیگر در استحکام روابط تجاری و جذب کالاهای ترانزیتی و ترانشیپی و همچنین تسریع در انتقال تجارت دریایی نقش بسزایی در حوزه دریای عمان  ایفا کنند. به همین دلیل پیشرفت قابل ملاحظه­ای که در زیرساخت­های ریلی دو بندر چابهار و گوادر ایجاد شده، شاهد حضور و استقبال تجار و بازرگانان از این دو بندر بوده­ایم که با تکمیل این زیرساخت­ها جذب این سرمایه­گذاری­ها با سرعت بیشتری ادامه خواهد یافت. باید تاکید کنم بنادر چابهار، گوادر و صحار در حوزه­های ترانزیتی چون کشورهای CIS و افغانستان به عنوان پس­کرانه مطرح هستند. مسیر کشتیرانی در بیرون از خلیج فارس توجیه­پذیرتر و اقتصادی­تر شده و خطوط کشتیرانی به­دنبال ارزیابی و امکان­سنجی ظرفیت­ها و بسته­های خدماتی و بندری موجود هستند تا با اطمینان از مزیت­های مبتنی بر کاهش هزینه و زمان یکی از این سه بندر را انتخاب کنند.

مدیرکل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان با تاکید بر اینکه تاخیر در تکمیل زیرساخت­های بندری و پس­کرانه­ای بندر چابهار موجب از دست دادن فرصت طلایی این بندر در جذب سهم تجارت دریایی ایران از منطقه خواهد شد افزود: تعلل در این زمینه باعث شده تجار و بازرگانان به سمت دو بندر صحار و گوادر جذب شوند همچنان که در گذشته فرصت بندر شهید رجایی نصیب بنادر جبل­علی و فوجیره شد. امروزه با پررنگ شدن نقش بنادر سوم و چهارم رویکرد این بنادر به فرآیندهای فرآوری، پردازش و ایجاد ارزش افزوده مهم­تر از فعالیت­های تخلیه و بارگیری شده است تا جایی که به عنوان یکی از عوامل مهم انتخاب بازرگانان کشور محسوب می­شود. به همین دلیل با توجه به جغرافیای منحصر به فرد بندر چابهار، این بندر می­تواند در این زمینه نقش مهمی ایفا کند. با وجود معادن غنی در شرق کشور و غرب افغانستان، می­توانیم با سرمایه­گذاری­های مناسب در این بندر و ایجاد ترمینال­های تخصصی، قدرت رقابت­پذیری بندر چابهار را در حوزه بازرگانی بیش از پیش افزایش دهیم.