عزم ملی و یکپارچگی، کلید کاهش تلفات سوانح جاده ­ای

صنعت حمل و نقل آنلاین: به جرات می­ توان به این نکته مهم اشاره کرد که حمل و نقل جاده ­ای مهم­ترین شیوه جابجایی انسان و کالا در نقاط مختلف دنیاست. در حقیقت با توجه به آمارهای ارائه شده از کشورهای در حال توسعه و توسعه­یافته، حمل ونقل جاده­ای نسبت به سایر حمل ونقل های دیگر همچون دریایی، ریلی و هوایی بیشترین سهم را در جابجایی­ها به خود اختصاص داده است. البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که با افزایش تعداد جابجایی­ها از طریق حمل ونقل جاده­ای میزان حوادث ناشی از سوانح رانندگی هم افزایش پیدا می­کند که در کشورهای توسعه یافته تعداد این حوادث به شیوه­های مختلف از فرهنگ­سازی گرفته تا اعمال قوانین سخت و پیشگیرانه به شدت رو به کاهش است اما در ایران متاسفانه هنوز تعداد این حوادث همچنان رو به افزایش است که دلیل آن را می­توان در عوامل متعدد از فراهم نبودن زیرساخت­های مناسب جاده­ای تا عدم رعایت ایمنی توسط رانندگان و خودروسازان جستجو کرد.

به منظور بررسی آثار حوزه حمل ونقل  بر اقتصاد کشور از  یک طرف و تبعات ناشی از عدم رعایت مسائل ایمنی از طرف رانندگان و خودروسازان که منجر به وقوع تصادف­های شدید وگاها جبران­ناپذیر می­شود با حمید نجف، کارشناس برجسته حوزه حمل ونقل کشور گفتگو کرده­ایم تا از نظرات وی درباره این موضوع مهم مطلع شویم.

ارتباط حمل ونقل با اقتصاد را چگونه ارزیابی می­ کنید و نقش حمل ونقل در توسعه اقتصادی چیست؟

حمل و نقل مانند شریانی است که سایر اجزای خدماتی، بازرگانی، صنعتی و کشاورزی را در سطوح ملی و بین­المللی به هم پیوند می­دهد و تاثیرات عمیقی بر رشد و توسعه این بخش­ها می­گذارد بخش­هایی که پیشرفت و پس­رفت اقتصاد یک کشور بستگی مستقیم به عملکرد تک­تک آنها دارد.

به عبارت دیگر یک اقتصاد ایده­آل از پیوستن حلقه­هایی ساخته می­شود که پیوند و استحکام آنها توسط حمل و نقل صورت می­گیرد. البته نباید از ذکر این نکته مهم غافل شویم که هر چه بخش حمل ونقل بهتر عمل کند شاهد زنجیره مستحکم­تری از بخش­های مختلف اقتصادی خواهیم بود و از این رو تقویت زیر ساخت­های ارتباطی در حوزه­های مختلف حمل و نقل می­تواند به سادگی راه توسعه اقتصادی کشورها را هموار کند.

نسبت به سال­های گذشته آمار تصادفات جاده­ای در کشور را چگونه ارزیابی می ­کنید؟

هر چند بعضي از مديران ارشد حوزه حمل و نقل کشور بر اين باورند كه آمار رو به كاهش سال­هاي اخير در سال گذشته به مرحله توقف رسيده است و طي سال­هاي آینده تعداد این سوانح  به 19 هزار نفر افزايش خواهد يافت اما بنده اين ديد منفي را ندارم و همچنان اعتقاد دارم كه اين آمارها شايد با شتاب كمتري اما نهايتا سير نزولي خواهد داشت. دليل اين ادعا هم افزايش سطح آگاهي­هاي عمومي و حركت با شتاب به سمت سيستم­هاي هوشمند است .

مهم­ترین عوامل در بروز تصادفات جاده ­ای چیست؟

هر چند كارشناسان3 عامل اصلي يعني جاده، خودرو و نهايتا خطاي انساني را عامل اصلي ذكر مي­كنند اما بنده اعتقاد دارم كه عامل اصلي ناشي از خطاي انساني است زیرا که عامل انساني در سرمايه­گذاري، ساخت جاده ايمن و همچنين توليد خودرو با كيفيت هم نقش دارد و هر گونه كم لطفي در اين 2 بخش هم مستقيما به عامل انساني يا بهتر بگويم خطاي انساني بر می­گردد. البته براي حركت به سمت كاهش تلفات رانندگان نقش اساسي دارند به طوری که راننده­اي كه با علم به نامناسب بودن مسير و ايمني خودرو و همچنين زير پا گذاشتن قوانين ابتدايي راهنمايي و رانندگي بدون وحشت پا روي گاز بگذارد و با زندگي خود و خانواده اش كه در حقيقت با ارزش­ترين وديعه الهي است بازي كند عاقبت کارش مشخص است.

در شرایط کنونی آیا خودروهای ایرانی به لحاظ تامین ایمنی برای سرنشین مناسب هستند؟

بله مسلما بعضي از خودروها به نسبت قيمت ممكن است از نظر ايمني جايگاه مطلوب تري داشته باشند اما آيا مردم ما اكثرا توانايي خريد اين نوع خودروها را دارند؟ شکی نیست که مردم توانایی خرید این گونه خودروها را ندارند.

خودرو هايی هم كه قيمت پائين­تري دارند هم از نظر فراواني، مشتري بيشتري دارند و هم از نظر ايمني قابليت كمتري اما موضوع حائز اهميت این است که سطح سواد رانندگي ما در كشور بسيار پائين است، ما از   نظر فرهنگ رانندگي در جهان داراي رتبه بسيار پایینی هستيم كه تا اين مشكل اساسي حل نشود طبعا توفيق زيادي هم در كار نخواهيم داشت

سهم کیفیت جاده­ها در ایجاد تصادفات را چگونه ارزیابی می­کنید؟

طي سال­هاي اخير به نسبت بودجه اختصاصي دولت واقعا كار هاي خوبي در جاده­هاي كشور صورت گرفته است، هر چند جاده هم گاهي در جريان تلفات ناشي از سوانح رانندگي نقش دارد اما اين نقش در كشور ما به نسبت 2 عامل ديگر يعني خطاي انساني و خودرو نقش بسيار كم­رنگ­تری است. در کل براي حل اين چالش بزرگ ما بايد در جهت رفع هر3 عامل چالشي و به موازات هم حركت كنيم تا بتوانيم از اين آمار وحشتناك بكاهيم.

سازمان راهداري و حمل و نقل جاده­اي تا آنجا كه بنده در جريان هستم در امر كاهش تلفات جاده­ای حتي بيش از شرح وظايف و تكاليف خود انجام وظيفه کرده است. به طور مثال در حيطه فرهنگ­سازي براي مردم، سازمان راهداری و حمل ونقل جاده­ای كمك­هاي بي­شائبه­ای به پليس راهور انجام داده است هر چند این سازمان در همكاري با ساير سازمان­هاي مرتبط هم اقدامات در خور توجهي انجام داده است.

البته بنده نقش آموزشي و فرهنگي وزارت آموزش پرورش و همچنين وزارت علوم، سازمان صدا و سيما و ساير موسسات فرهنگي را در اين زمينه خاص بسيار كمرنگ مي­بينم. نگاه ملي اين مزیت را دارد كه همگي در زمان وجود يك چالش ملي همراهي شايسته­اي داشته باشند كه البته آن طور كه انتظار مي­رود، ندارند و اين يك ضعف ساختاري است كه معمولا نگاه جزيره­اي غالب بر نگاه ملي است.

در قیاس با کشورهای توسعه­یافته میزان تصادفات جاده­ای در ایران را چگونه ارزیابی می­کنید؟

طبيعتا وضعيت آنها بهتر است نه اينكه از قبل خوب بوده، نه. آنها هم زماني تلفات زيادي داشتند اما با روش­هاي علمي روز، آموزش و فرهنگ­سازي از سنين پائين و همچنين بهره­برداري از سيستم­هاي نظارتي هوشمند به تدريج بر اين مشكلات غلبه كردند.

آماري كه از كشور سوئد دارم تلفات جاده­اي اين كشور به حدود 300 نفر در سال رسيده است و اين در حالي است كه همين رقم اندك هم همچنان براي آنان قابل­پذيرش نيست و بصورت ملي در حال حركت به سوی کاهش تعداد سوانح جاده­ای هستند.

هوشمندسازی جاده­ها تا چه حد در کاهش میزان تصادفات جاده­ای موثر بوده است؟

امکاناتی که از بستر فناوری اطلاعات در بخش جاده می­تواند مورد بهره­برداری قرار بگیرد کمک‌کننده است و می‌تواند برای حمل و نقل جاده­ای مفید باشد و نباید مخالفتی با آن شود. افزایش سیستم‌های نظارتی هوشمند در حمل‌ونقل جاده‌ای تأثیرات شگفت‌انگیزی در کاهش تصادفات و آمار تلفات جاده‌ای داشته است.

کاهش تلفات جاده­ای از 27 هزار نفر در سال 84 به 16 هزار نفر در سال 96 اتفاق مبارکی است که باید قدردان آن بود که بخش عظیم این اتفاق مثبت مربوط به افزایش نظارت‌ها است .دوربین‌های نظارتی و سیستم‌های هوشمند تأثیر خوبی بر رفتار راننده گذاشته است و حمل‌ونقل را تابع قوانینی ساخته که نهایتاً منجر به کاهش تلفات شده است، امري كه به اعتقاد من بايد با شتاب بيشتري ادامه یابد.

سیستم‌هایی تحت عنوان سپهتن و نصب دوربین در جاده‌ها در کنترل رفتار راننده و کنترل سرعت کمک‌کننده بوده است با این‌حال لازم است با شناسایی تدریجی نقاط قوت و ضعف این سیستم‌ها و با همفکری همه عوامل درگیر، فاکتورهای جدیدتری به شبکه حمل‌ونقل کشور اضافه شود

در تمام دنیا کشورهایی که به آمار 300 نفر کشته در سال رسیدند از ابتدا این آمار و فرهنگ مثبت را نداشته‌اند و نظارت دوربین‌ها بر رفتار راننده و نظارت از طریق سیستم­های هوشمند عامل اصلی بوده است.

راهکار شما به منظور کاهش تعداد تلفات جاده­ای در کشور چیست؟

برنامه‌ریزی برای کاهش تلفات جاده‌ای باید اولویت باشد. این موضوع به‌عنوان چالش ملی، اولویتی فراتر از مسکن و رفع بیکاری دارد و از آن‌جایی‌ که به ‌تنهایی از سوی رسانه‌ها یا سازمانی خاص امکان حل آن وجود ندارد لازم است با بسیج ، یکپارچگی و عزم ملی بر این مشکل غلبه کرد.

کشور ما سابقه‌ای طولانی در حل مشکلاتی دارد که وقتی به ‌صورت یکپارچه به آن نگاه شده است جزو سیاست‌های کلان قرار گرفته و  نهایتاً با بسیج عمومی حل ‌شده است.