سرنوشت توسعه ریلی!

صنعت حمل و نقل آنلاین: پس از امضای توافق هسته‌ای شرکت‌های بسیاری در جهان اعلام آمادگی کردند تا در زیرساخت­های اقتصادی ایران مشارکت و سرمایه­گذاری کنند. مانند آلمان، فرانسه، ایتالیا، کره جنوبی و ژاپن که قصد سرمایه‌گذاری چندین میلیارد دلاری در راه آهن ایران را داشتند، اما به نظر می‌رسد پس ازخروج آمریکا از برجام بسیاری از این شرکت‌ها تصمیم گرفته­اند تا از فعالیت در ایران بگذرند.هم اکنون مسوولین راه­آهن تصمیم دارند برای توسعه شیکه ریلی خود 25 هزار کیلومتر به خطوط راه آهن اضافه کنند. که درحال حاضر هفت هزار و 500  کیلومتر آن در دست ساخت است و بر اساس ارزیابی­های انجام شده برای توسعه حمل ونقل ریلی به حدود 25 میلیارد دلار سرمایه­گذاری دارد. که برای انجام چنین توسعه در ایران از نظر فنی و سرمایه­گذاری به همکاری شرکت­های خارجی نیازمند است. یکی از شرکت‌هایی که در حال سرمایه‌گذاری و فعالیت در صنعت ریلی در ایران بود شرکت زیمنس آلمان است. شرکتی که پس از مدت کمی از خروج آمریکا از برجام از احتمال خروج خود از ایران خبر داد. این شرکت برای توسعه خطوط سریع‌السیر در این کشور، برنامه سرمایه‌گذاری داشت وقرارشده‌ بود.آلمانی‌ها شش پروژه مانند افزایش سرعت قطارتهران به تبریزوهمچنین حمل و نقل حومه‌ای تهران و تبریز را نیز انجام دهد. از سوی دیگر شرکت‌هایی از آلمان تفاهم‌نامه‌هایی در زمینه سیگنالینگ قطار اصفهان به شیراز و کرما به زاهدان را هم امضا کرده‌اند. یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت راه­آهن و شرکت تالس در زمینه محور پرسرعت تهران به قم واصفهان بوده است. ضمن آنکه همکاری بین شرکت راه آهن و شرکت زیمنس در زمینه ارتقای سرعت محور قطار تهران به تبریز از مهم‌ترین قراردادهای راه­آهن در ایران برای تحول خطوط ریلی است. گذشته از شرکت‌های آلمانی شرکت‌های کره‌ای نیز فعالیت‌های خود را پس از توافق هسته‌ای در صنعت ریلی ایران افزایش داده بودند. یکی از بزرگترین قراردادهای فعلی بین ایران و کره جنوبی مربوط به راه‌آهن اصفهان به اهواز به طول ۵۴۰ کیلومتر است که اعتبار مورد نیاز برای اجرایی شدن آن 5/4 میلیارد یورو برآورد می شود.با اجرای این طرح فاصله ریلی بین دو استان خوزستان و اصفهان 450 کیلیومتر کاهش خواهد یافت. در کنار این قرارداد شرکت هیوندایی هم ۴۵۰ واگن جدید به راه­آهن ایران می‌فروشد. با توجه به ارتباط گسترده شرکت‌های کره‌ای با شرکت‌های آمریکایی بخصوص روابط شرکت هیوندایی، معلوم نیست پس از خروج آمریکا از برجام سرنوشت فعالیت این شرکت‌ها درایران چه خواهد شد.علاوه بر این وزارت راه و شهرسازی پیش از این اعلام کرده بود برای نوسازی بخشی از ناوگان ریلی و خطوط راه آهن ایران قرار است با شرکت‌های ایتالیایی بیش از چهار میلیارد یورو سرمایه ­گذری را انجام دهد طبق برنامه ­ریزی صورت گرفته این کشور سرمایه­گذاری مستقیم خود را در دو خط سریع­السیر ریلی قم به اراک و تهران به همدان انجام خواهد داد. همچنین در بخش تامین ناوگان راه­آهن سریع­السیر نیز حضوری فعال خواهد داشت. در کنار کشور ایتالیا شرکت‌های فرانسوی هم قرار بود بخشی از توسعه خطوط ریلی ایران را انجام دهند.بر این اساس شرکت آلستوم فرانسه و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، قرارداد تأسیس شرکت مشترکی را امضا کرده‌ بودند که بر اساس آن این شرکت فرانسوی در ایران «قطار، واگن» خواهد ساخت. این همکاری سه جانبه بین سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران «ایدرو» با آلستوم فرانسه و شرکت ایریکو (شرکت توسعه صنایع ریلی ایرانیان) شکل گرفته است. گفته شده است بین 8 تا 10هزار واگن در کشور مورد نیاز است اما یکی از مشکلات فعلی نبود توان ساخت داخلی با استفاده از منابع مالی و دستیابی به آخرین فناوری‌های روزاست. هم­اکنون در حوزه ریلی، ایران با چالش‌های بسیاری مانند نداشتن لوکوموتیو مناسب، واگن به تعداد کافی و توسعه خطوط ریلی با تکنولوژی روز روبه ‌رو است این در حالی است که در سال گذشته بیش از۳۲۰ واگن فرسوده مسافری از رده خارج شده، اما تنها ۸۵ واگن جدید وارد شبکه شده است.با وجود چنین شرایطی، احتمالاً خروج بسیاری از شرکت‌های خارجی فعال درحوزه صنعت ریلی ایران، وضعیت را پیچیده­‌تر از قبل خواهد کرد و احتمالاً در نبود شرکت‌های غربی بسیاری از پروژه‌ها سهم شرکت‌های چینی یا روس خواهند شد.