منبع: کتاب سفارشات خارجی – از انتشارات ماهنامه صنعت حمل و نقل تالیف اکبر بوالحسنی
صنعت حمل و نقل آنلاین: بیمه عقدیست که به موجب آن یک طرف تعهد می کند (معمولا شرکتهای بیمه که به بیمه گر معروف هستند) در ازاء دریافت وجه یا وجوهی (حق بیمه) از طرف دیگر (بیمه گذار) در صورت وقوع یا بروز حادثه، خسارت وارده را جبران نموده یا وجه معینی بپردازد.
تئوری بیمه بر فرضیه خطر بنا نهاده شده است. بدین معنی که همینقدر که خسارت متوجه طرف قرارداد گردد با ارائه مدارک مربوط به خسارت شرکتهای بیمه موظف هستند خسارات وارده را جبران نمایند و در این رابطه لازم نیست تقصير متصدی حمل و نقل و یا عدم تقصیر بیمه گذار اثبات گردد، مگر آنکه به موجب شرایط بیمه نامه خسارات پوشش نداشته باشد.
رایجترین انواع بیمه ها در تجارت بین الملل بیمه باربری است که با تقاضای بیمه گذار و پرداخت وجه مربوطه شرکتهای بیمه گر کالای مورد بیمه را از حیث باربری و خسارت بیمه نموده و پرداخت وجوه خسارت را تضمین می نمایند.
شروع پوشش خطر بیمه نامه باربری از لحظه حمل بارگیری کالا در مبدأ مورد توافق) و خاتمه پوشش خطر پس از تخلیه کالا در مقصد به مدت معینی خواهد بود، مگر آنکه در بیمه نامه شرائط دیگری مقرر شده باشد.
مدت معین پس از تخلیه کالا در مقصد در بیمه نامه های زمینی ۴۵ روز پس از تاریخ ورود کالا به مرز بیمه نامه های دریائی ۴۵ روز پس از تخلیه کالا در مقصد و در بیمه نامه های هوائی ۳۰ روز می باشد، مگر اینکه کالا زودتر از مواعيد فوق از گمرک ترخیص نشده باشد که در صورت ترخیص کالا از گمرک تاریخ ترخيص کالا و خروج کالا از گمرک ملاک عمل جهت حداکثر مهلت پوشش خطر خواهد بود.
مهلت نهائی بیمه نامه های باربری قابل تمدید بوده که شرکتهای بیمه با دریافت کارمزد مربوط اقدام به تمدید مهلت بیمه نامه باربری خواهند نمود. بنابراین خطرات قبل از بارگیری کالا در مبدأ و پس از تخلیه کالا در مقصد (با توجه به مهلت های ذکر شده) تحت پوشش بیمه باربری قرار ندارد و باید تحت بیمه نامه مستقلی پوشش داده شود.
فرم بیمه نامه سندیست کتبی که از طرف بیمه گذار (شرکتهای بیمه) جهت بیمه گر صادر می گردد و در واقع قرارداد میان بیمه گذار و بیمه گر می باشد.
قرارداد بیمه باربری بیمه نامه) در تجارت خارجی شامل مندرجات ذیل است: ١-نام و مشخصات بیمه گر و بیمه گذار ۲-نوع و ابعاد بسته بندی و یا وزن کالا ۳- مشخصات دقیق کالا و یا ذکر شماره و تاریخ پر فرما ۴-ارزش مورد بیمه به ارز و معادل ریالی آن. | ۵-مبدأ یا مبادی حمل کالا (کشور و یا شهر و بندر مربوطه) ۶-مقصد نهایی کالا (کشور و یا شهر و یا بندر مربوطه) ۷-وسیله حمل (کشتی، کامیون، قطار، هواپیما، مرکب) ۸-شماره و تاریخ صدور بیمه نامه ۹- مرز ورودی کالا در کشور مقصد ۱۰ -نام بانک مربوطه (در صورتیکه پرداخت به شیوه اعتبار اسنادی باشد) ۱۱ تنوع بیمه نامه (کلوز A و B و C) ۱۲-هزینه بیمه ۱۳ – ذکر این نکته که حمل به دفعات Part shipment مجاز است یا خیر.
۱۴ – ذکر این نکته که انتقال کالا از وسیله ای به وسیله دیگر (تخلیه و بارگیری مجدد در مسیر حمل) Transshipment مجاز است یا خیر
۱۵ در محمولات دریائی ذکر این نکته که کالا روی عرشه بارگیری می شود یا خیر. در مورد سه بند اخیر عدم تصریح به معنای عدم جواز تلقی می شود.
۱۶- سایر وظائف و مسئولیتهای شرکتهای بیمه که بصورت چاپی و ریز در ظهر فرمهای بیمه نامه مندرج است.
لازم به ذکر است چنانچه قبل از حمل کالا شرائط تغییر یابد و با توافقی از سوی خریدار و فروشنده انجام می شود به نحوی که موجب تغییر شرائط بیمه نامه باربری گردد بیمه گذار باید شرکت بیمه را مطلع نماید و در این رابطه الحاقیه متمم قرارداد بیمه صادر گردد . نظر به اینکه ضوابط حاکم بر بیمه گاه با ضوابط حاکم بر حمل و نقل بین المللی متفاوت می باشد لازم است در تطبیق و یکنواختی این و ضابطه دقت کافی مبذول گردد.
مثلا چنانچه در قرارداد حمل و نقل منعی وجود نداشته باشد متصدی حما . نقل مطابق ضوابط اتاق بازرگانی بین الملل نشریه ۵۰۰ می تواند کالا را روی ع کشتی حمل نمايد لكن در قرارداد بیمه سکوت در این رابطه به معنای عدم جوان حمل روی عرشه تلقی می گردد. در این گونه موارد بیمه گذار باید دقت کافی پوشش بیمه ای را ملحوظ دارد.