صنعت حمل و نقل آنلاین: استاندارد که از واژه لاتين STANDARD اخذ شده در معناي لغوي به معني نظم، قاعده، قانون، الگو، ميزان يا شاخص، معيار و در فرهنگ لغت دهخدا به نام پرچم نيز از آن ياد شده است. شايد وجه تسميه پرچم به اين منظور بوده است که در قديم مرز سپاهيان را به وسيله پرچم از يکديگر تفکيک مي نموده اند.
اما تعريف استاندارد از ديدگاه سازمان جهاني استاندارد ( ايزو):
استاندارد سندي است که الزامات (نيازمنديها)، مشخصات، راهنمائيهاو يا ويژگيهايي را فراهم مي کند تا بطور مداوم به منظور حصول اطمينان از اينکه مواد، محصولات، فرآيندها براي هدف مورد نظر مناسب هستند مورد استفاده قرار گيرد.
هدف از استاندارد سازي:
بطور کلي هدف از استاندارد سازي ايجاد نظم در يک زمينه کاري مشخص به شکل مطلوب است.
دامنه استانداردسازي:
هر چيزي در حيطه فکر و عمل انسان قابل استاندارد سازي مي باشد خواه مخلوق فکر و يا مصنوع دست بشر باشد.
بنابراين دامنه استاندارد سازي شامل:
دانش، مفاهيم، اصطلاحات و تعاريف
آئين کارها، روش ها، دستورالعمل ها
راهنمائي ها براي انجام صحيح فعاليت ها
سازمان ها
محصولات ( توليدات و خدمات )
رفتار
و…
انواع استانداردها از لحاظ دامنه کاربرد
1- استانداردهاي محصول: ( توليد، خدمت )
اين استانداردها الزامات ( نيازمنديها)، مشخصات و يا ويژگي هايي را تعيين مي نمايند تا ما را بر اساس آنها اطمينان حاصل نمائيم. مواد، محصولات و خدمات براي هدف مورد نظر مناسب مي باشد.
2- استانداردهاي سيستمي:
اين استانداردها کل فعاليت يک سازمان را در بخش هاي مختلف از ابتدا تا انتها مورد ارزيابي قرار ميدهند و با در نظر گرفتن الزامات ( عمومي و اختصاصي ) به شما اين اطمينان را ميدهند که شما براي انجام يک فعاليت يا خدمت مشخص داراي سيستم مناسبي مي باشيد.
شماري از استانداردهاي سيستمي
خانوادهISO 9000 ( سيستم مديريت کيفيت )
خانواده ISO14000 ( سيستم مديريت زيست محيطي )
ISO 5001 ( سيستم مديريت انرژي )
ISO 22000 (استاندارد مديريت ايمني غذايي )
ISO31000 ( سيستم مديريت ريسک )
ISO 26000 ( استاندارد مسئوليت اجتماعي )
پنج نوع استاندارد وجود دارند اینها شامل:
1– استاندارهای واژه گان (Terminology standards)
به عنوان مثال: فرهنگ لغات،نشانه ها(سیمبل ها)و نمادها
2-استانداردهای پایه (Basic standards)
از قبیل واحدهای اندازه گیری
3-استانداردهای محصول (Product standards)
این استانداردها ویژگیهایی برای ابعاد ،عملکرد،بهداشت،ایمنی ،حفاظت از محیط زیست و اسناد را پوشش می دهند.
4-استانداردهای بازرسی (Standards for inspection)
روشهای تست و آزمون
5-استانداردهایی که تمرکز بر سازمان دارند (Standards that focus on organization)
از قبیل پشتیبانی ،تعمیر و نگهداری ،مدیریت کیفیت،مدیریت پروژه،مدیریت توسعه
سازمان جهاني استاندارد ايزو(ISO)
(INTERNATINAL ORGANIZATION FOR STANDARDIZATION)
سازمان جهاني استاندارد بزرگترين سازمان در عرصه توسعه و تدوين استانداردهاي بين المللي اختياري است اين سازمان از شبکه ايي از سازمان ملي استاندارد کشورها تشکليل شده است و در واقع اعضاء ايزو نماينده سازمان جهاني استاندارد در کشور خودشان مي باشد.
اين سازمان در سال 1947 تاسيس شده است . ايران در سال 1960 به عضويت اين سازمان در آمده ، سازمان مذکور تاکنون ( تا اواخر سال 2011) بيش از 19000استاندارد تدوين نموده است.
استاندارد هاي بين المللي ايزو ويژگي هايي براي محصولات ، خدمات و محصول خوب در اختيار دولت ها قرار مي دهند و به صنايع براي افزايش کارآيي و اثر بخشي کمک مي نمايند . اين استاندارد به لحاظ اين که از طريق اجماع جهاني شکل مي گيرند در شکستن موانع تجاري کمک مي نمايند و در واقع انعکاس دهنده دانش جهاني مي باشد.
استاندارد هاي بين المللي ايزو تقريباً تمامي جنبه هاي فن آوري و کسب و کار ( تجاري ) را پوشش مي دهند از ايمني مواد غذايي گرفته تا کامپيوتر ، کشاورزي و مراقبت هاي بهداشتي
چگونگي انتخاب کلمه ISO براي سازمان جهاني استاندارد:
از آنجائي که علامت اختصاري سازمان جهاني استاندارد در زبان هاي مختلف متفاوت مي باشد به عنوان مثال ( ISOدر زبان انگليسي) و يا ( OIN در زبان فرانسه( بنيان گذاران تصميم گرفتند از کلمه اختصاري ISO که از واژه يوناني ISOS به معناي يکسان و برابر مشتق شده استفاده نمايند.
ارزيابي انطباق چيست ؟
ارزيابي انطباق ، فرآينديي است براي نشان دادن اينکه محصول ، خدمت يا سيستم با الزامات تعيين شده انطباق دارد .اين الزامات به احتمال زياد در استاندارد هاي بين المللي وجود دارد اين که ما مشخص کنيم محصول ، خدمت و يا سيستم با نيازمندي ها انطباق دارد . داراي منافعي مي باشد از قبيل :
اعتماد مصرف کنندگان را افزايش مي دهيم
يک مزيت رقابتي براي شرکت محسوب مي شود .
اين که کمک مي کند به حصول اطمينان از اين که سلامت ، ايمني و شرايط زيست محيط تامين شده است .
استاندارد سازی و توسعه تجارت بین الملل:
– تجارت در هر دو بعد ملی و فراملی نیازمند استانداردسازی است.
نقش استانداردها در تجارت رقابت پذیر بین المللی:
– پتانسیل بالقوه برای ایفای نقش به عنوان عوامل تسهیل کننده تجارت.
– افزایش تقاضا در میان مصرف کنندگان کالاها و خدمات در جوامع
پیشرفته برای محصولات سالم تر، کیفی تر و با انسجام مطلوبتر.
– افزایش روبه رشد روند اخطارات و آگاهی بخشی سازمان تجارت جهانی در
خصوص اهمیت و ابعاد استاندارد سازی.
موانع فنی در تجارت:
در میان موارد محدودیت های تجارت ، شامل موضوعات اقتصادی و فرآیندی، موانع فنی (غیر تعرفه ای ) نیز به عنوان یک چالش خود را نشان می دهند.
موانع فنی (T.B.T) شامل:
1- استانداردها (standards)
2- مقررات فنی (Technical Regulations)
3- آزمون محصولات در آزمایشگاه های آکرودیته
(Testing of Products in accredited laboratories)
4- نمونه برداری ، بازرسی و سیستم های صدور گواهی
((Sampling, Inspection and Certification Systems
استانداردها و موانع فنی برای تجارت
standards and technical barriers to trade
چرا استاندارد در تجارت جهاني پل است ؟
در دهکده جهاني نمي توان با زبان هاي فني متعدد سخن گفت
استانداردهای بين المللی زبان فني مشترک در تبادل کالا و تجارت هستند
استانداردهای بين المللی موجب نظام مند شدن صادرات و واردات می شوند
استانداردهای بين المللی در ايجاد ديدگاه مشترک بين خريدار و فروشنده نقش شاخص و قاضي را باز مي کنند.
استانداردهای بين المللی موجب حفظ و استمرار بازار و همچنين توسعه آن می گردد
استانداردهای بين المللی موجب تسهيل و تسريع در تجارت مي شوند.
استانداردهای بين المللی تنها عامل غير تعرفه اي پذيرفته شده در WTOاست.
استانداردهای بين المللی به لحاظ اين که بر مبناي خرد جمعي جامعه جهاني تهيه و تدوين مي شوند مورد پذيرش و اعتماد جامعه جهاني هستند .(اعتماد آفرين هستند)
استانداردهای بين المللی موجب کاهش ريسک در تجارت جهاني مي گردند.
استانداردهای بين المللی موجب شناخت کامل ما از محصولات مي گردند.
جهت کسب اطلاعات بيشتر به سايت هاي ذيل مراجعه فرمائيد
سازمان جهاني استانداردwww.iso.org
سازمان ملي استانداردwww.isiri.gov.org
اداره کل استاندارد استان تهرانhttp://tehran.isiri.gov.ir/Portal/Home/
«استانداردهای بین المللی و انقلاب صنعتی چهارم»
هر سال در تاریخ 14 اکتبر برابر با 22 مهر ، روز جهانی استاندارد را در سراسر جهان گرامی می دارند و در این روز از تلاش هزاران کارشناس همکار با سازمانهای IEC، ISO و ITU که استانداردهای بین المللی تشویقی را تدوین می کنند، تقدیر می شود.
به گزارش روابط عمومی و ارتباطات بین الملل، در گزارش سازمان بین المللی استاندارد ( ISO) اعلام شده است: پوستر امسال با الهام از موضوع انقلاب صنعتی چهارم، که مرزهای میان دنیای دیجیتال و واقعیت را محو می کند، طراحی شد و در این پوستر دست باز و مصمم یک ربات را به صورت برجسته نشان می دهد که به دنبال ارتباط گیری و کار با مردم است.
گفتنی است، این طرح برگرفته از رقابت روز جهانی استاندارد است که از هنرمندان و علاقه مندان در سراسر دنیا دعوت به عمل آمد تا با طراحی خود نشان دهند که چگونه می توانیم از جدیدترین فناوریها همراه با استانداردهای بین المللی برای ایجاد اثرات مثبت بر جهان استفاده نماییم.
روسای سازمان های بین المللی ISO و IEC و دبیرکل ITU به مناسبت روز جهانی استاندارد 2018 پیامی را به شرح زیر منتشر کردند.
“ استانداردها و چهارمین انقلاب صنعتی “
همانگونه که 250 سال پیش و در جریان نخستین انقلاب صنعتی استانداردها موضوعاتی اساسی بودند، در چهارمین انقلاب صنعتی نیز نقشی حیاتی را برعهده خواهند داشت.
منظور از انقلاب صنعتی چهارم فناوری های نوظهوری است که مرزهای سنتی دنیاهای فیزیکی، دیجیتال و زیست شناسی را کمرنگ خواهند کرد. افزایش ارتباط مردم و موضوعات با یکدیگر، شیوه تولید، تجارت و ارتباط ما را حتی بیشتر از تغییری که نیروی بخار در روش های تولید و شیوه زندگی بسیاری از جوامع به وجود آورد، تحت تاثیر قرار می دهد.
در قرن هجدهم گذار از کار دستی به کار ماشینی و کارخانه ای نیاز به استانداردها را مطرح کرد. برای مثال برای تعویض قطعات ماشین ها و هموار کردن تولید تخصصی و انبوه قطعات نیاز به استاندارد بود.
امروزه استانداردها بار دیگر در گذار به عصری جدید وظیفه ای کلیدی بر دوش دارند. تغییرات سریعی که شاهد آنیم بدون استانداردها ممکن نیستند. مبتکران به استانداردهای بین المللی ISO، IEC وITU اعتماد می کنند تا از این طریق هماهنگی و قابلیت اجرا و استفاده را تضمین کنند. بنابراین فناوری های جدید می توانند به طورکامل به خدمت گرفته شوند و در این میان استانداردها همچنین یکی از ابزار نشر دانش و نوآوری در سراسر جهان به شمار می آیند.
آهنگ سریع تغییرات انقلاب صنعتی چهارم چالش هایی را نیز با خود همراه دارد. ربات ها و هوش مصنوعی هر روز بیشتر وظایفی را که به عهده انسان بود بر عهده می گیرند. تولید افزایشی (که به چاپ سه بعدی معروف است)راه تولید کالاها را عوض کرده و به ما توانایی تولید کالا در خانه را می دهد و از آنجایی که همه چیز از هواپیماها گرفته تا پایشگرهای کودکان به شکل دیجیتالی به هم متصل اند، آسیب پذیری داده ها و تبعات نشت اطلاعاتی به طور تصاعدی بالا می رود. اینها تنها نمونه هایی از مسائلی است که فناوری های هوشمندسازی با ویژگیهایی نظیر داده بزرگ، یکپارچگی ارتقا یافته، فضای ذخیره سازی ابری و ارتباطات باز تجهیزات با خود به همراه می آورند. استانداردهای بین المللی راه قدرتمند تضمین ایمنی و کاهش خطرات هستند. برای مثال استانداردهای امنیتی قادر به حفاظت ازداده های ما و ممانعت از نفوذ هکرها هستند. همچنین استانداردهای ایمنی ربات ها می توانند به تعامل آنان با انسان ها سهولت بیشتری بخشند.
چهارمین انقلاب صنعتی آغاز شده است اما برای بهرهگیری کامل از نیروی بالقوه آن در بهبود جامعه، استانداردها مورد نیازند.
پیام رئیس سازمان ملی استاندارد ایران به مناسبت روز جهانی استاندارد
از زمان شکل گیری نخستین انقلاب صنعتی که جوامع روستایی و کشاورزی را به جوامع صنعتی و شهری تبدیل کرد تا امروز که چهارمین انقلاب صنعتی را پشت سر می گذاریم، ضرورت بهره مندی از استانداردها بیش از پیش احساس شده است. با بروز انقلاب چهارم صنعتی، فناوری هایی ظهور و اشاعه پیدا کرده است که فاصله میان سپهرهای فیزیکی، رایانشی و زیستی را کمرنگ یا حذف و کل نظام تولید و مدیریت را در هر صنعت و کشوری متحول می کند که در این شرایط نیاز به استاندارد و رعایت آن را ضروری و اجتناب ناپذیر کرده است.
چهارمین انقلاب صنعتی کل صنایع را در برمی گیرد و به همین دلیل وسعت و عمق این تغییرات نوید بخش تحول در کل نظام های تولید، مدیریت و نظارت است، بنابراین توانایی و قابلیت آن را دارد که کیفیت زندگی را بهبود بخشد و درست اینجاست که به استانداردها نیاز پیدا می کند چون بهبود زندگی بدون رعایت استانداردها امکان پذیر نخواهد بود.
انقلاب چهارم صنعتی نه تنها بر آنچه انجام می دهیم تاثیر گذار است بلکه هویت، حریم خصوصی، مالکیت و الگوهای تولید و مصرف، زمان و مهارتهای شغلی و ارتباطی مان را نیز تغییر می دهد.
در چنین فضایی سرشار از فناوریهای نوظهور، تدوین استانداردهای نو و رعایت الزامات استاندارد بر سلامت و کیفیت زندگی مان تاثیر می گذارد.
همه ما با تصمیمات روزانه ای که می گیریم در این تحول مسئول هستیم بنابراین باید از توان و فرصت هایمان به منظور شکل دهی به این تحول استفاده و آنرا به گونه ای هدایت کنیم که منعکس کننده اهداف و ارزش های مشترک مان باشد و به دیدگاهی مشترک و جامع در مورد چگونگی تاثیر این فناوری های نوین برسیم.
نقش و جایگاه استاندارد در پیدایش، رشد و توسعه این تحولات و همچنین تبدیل آنها به فرصت هایی برای زندگی با کیفیت و استاندارد باید به گونه ای باشد که ارزش هایمان کمرنگ نشود و خودآگاهی جمعی، اخلاق و مسئولیت اجتماعی بهبود یابد.
انقلابی که برپایه فناوری های نوظهور استوار است و به لحاظ مقیاس و دامنه پیچیدگی آن بسیار متفاوت تر از چیزیست که انسان در سه انقلاب صنعتی پیشین تجربه کرده است، تاثیر شگرفی در حوزه های اقتصادی و تولیدی دارد. تولیدکننده های ما باید از این انقلاب صنعتی و تاثیرات و تغییرات عمیق ونظام مندی که از رهگذر آن به وجود آمده یا می آید غافل نشوند.
در اثر این انقلاب و اتصال فن آوریهای مختلف، مصرف کننده به تولیدکننده مرتبط می شود و در این فضای پرشتاب رقابتی، کیفیت، رمز ماندگاری در بازارهای جهانی و ملی است.
نیره پیروزبخت
مهرماه 1397
