صنعت حمل و نقل آنلاین: بیژن نامدار زنگنه (زاده۱۳۳۱، کرمانشاه) سیاستمدار اصلاح‌طلب و وزیر نفت ایران است. وی به دلیل سابقه طولانی در پست‌های اجرایی و وزارتخانه‌ای دولت‌های مختلف ایران (۲۲ سال بدون احتساب دولت یازدهم) به “شیخ الوزرا” معروف است. زنگنه را موفق‌ترین وزیر نفت در جذب سرمایه‌های عظیم خارجی در صنعت نفت و گاز ایران می‌دانند. همچنین شرکت مپنا که بزرگترین شرکت در زمینه انرژی در ایران است نیز در دوران صدارت وی تاسیس شد.
سوابق علمی
زنگنه در سال ۱۳۵۰ به رشته مهندسی عمران دانشگاه تهران راه یافت و در سال ۱۳۵۶ در رشته مهندسی راه و ساختمان با کسب رتبه ممتاز فارغ‌التحصیل شد. زنگنه از سال ۱۳۵۶ به عضویت هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی درآمده و به تدریس در این دانشگاه پرداخت و در سال ۱۳۸۵ در همین سمت بازنشسته شد.
سوابق اجرایی
زنگنه ابتدا در فاصله سالهای۱۳۶۱ – ۱۳۵۹ به عنوان معاون فرهنگی وزیر ارشاد پا به دولت نهاد. در آبان ۱۳۶۱ بنا به دعوت مدیران وقت جهاد سازندگی به عضویت شورای مرکزی این نهاد درآمد و سپس با عناوینی همچون اولین وزیر جهاد، نیرو و نفت در کابینه‌های میرحسین موسوی، اکبر هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی همکاری خود را با دولت ادامه داد.
همچنین وی از ۱۳۶۲ تا ۱۳۸۴ از اعضای شورای اقتصاد بود و از سال ۱۳۷۵ تا ۲۴ اسفند ۱۳۹۰ عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی بود. زنگنه از اسفند ۱۳۸۵ تا مرداد ۱۳۸۷ به عنوان رییس هیات مدیره شرکت هپکو فعالیت می‌کرد و هم‌اکنون رییس هیات مدیره و مدیرعامل موسسه گفتمان کشورهای مسلمان انرژی است. زنگنه دارای گرایش اصلاح‌طلبی بوده و سابقه عضویت در حزب کارگزاران سازندگی و بنیاد باران را دارد.
وزارت نفت دولت یازدهم
بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس دولت یازدهم ایران، بیژن زنگنه به عنوان نامزد نهایی تصدی پست وزیر نفت ایران، جهت معرفی به مجلس شورای اسلامی انتخاب شد. در خلال جلسه بررسی رای اعتماد به زنگنه، احمد توکلی، نماینده تهران ضمن اعلام نظر مخالف خود به وزارت زنگنه، انتخاب وی را برای وزارت نفت ایران مفید دانست. وی اظهار کرد: در وزارت نفت به خاطر اینکه چند دوره صدارت غیرنفتی‌ها اتفاق افتاد، یک نوع دلخوری و به نوعی سرافکندگی به طور کلی وجود دارد و وقتی زنگنه خواست وزیر بشود نشاطی در کارکنان نفت ایجاد شد که ممکن بود کارآیی را بالا ببرد. حتی گروه‌های وطن دوست استقلال‌طلب نفتی جنوب هم اکثرشان از ایشان حمایت کردند.
روحانی نیز در پایان دفاعیات خود از وزرای پیشنهادی، در دفاع از عملکرد زنگنه به نمایندگان مجلس یادآوری کرد که حتی یک هفته اداره وزارت نفت تحت نظر سرپرست، هزینههای سنگینی برای کشور خواهد داشت و از نمایندگان خواست به وی رای اعتماد بدهند. در پایان جلسات بررسی رای اعتماد به کابینه پیشنهادی حسن روحانی، با ۱۶۶ رای موافق، ۱۳ ممتنع و ۱۰۴ مخالف، موفق به کسب اعتماد نمایندگان مجلس نهم شد و برای سومین بار به عنوان وزیر نفت در دولت نظام جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.
از جمله مهمترین اقدامات زنگنه در شروع کار، مذاکره با شرکت‌های عظیم بین‌المللی حاضر در صنعت نفت و گاز جهان جهت حضور مجدد در پروژه‌های نفت و گاز ایران و جلوگیری از فروش نفت توسط بخش خصوصی (واسطه‌ها) بوده است. توقف فروش نفت توسط بخش خصوصی به موجب عدم شفافیت مالی این گروه و سوء‌استفاده‌های انجام‌شده توسط ایشان در بحث فروش نفت ایران به طور غیرمستقیم، مطرح شده است.
منافع ملی نقطه اشتراک موافقان ومخالفان
بالاخره با تمام فراز و نشیبها بیژن زنگنه در دولت دوازدهم در راس وزارت نفت ماند اما برخی گلایههای ناروا و بعضا مغرضانه که در صحن علنی مجلس به عملکرد شیخالوزرا وارد شد، حکایت از این داشت که زنگنه در دولت دوازدهم هم بسان دولت قبل، مسیر پرچالشی در برخورد با دستاندازهای داخلی در پیش دارد. البته سعی زنگنه بر این بود که در همین آغاز به کارِ دولت دوازدهم، مجددا بر همراهی و همکاری بهرغم وجود اختلاف سلیقهها تاکید کند. از این رو در صحن علنی مجلس، راه حل مشکلات کشور را مذاکره و نه مخاصمه عنوان کرد و گفت: “میتوانیم مخالف هم باشیم، اما در حوزه منافع ملی باید همراه هم باشیم.” زنگنه در روزی که سخنان نماینده مخالفش با عبارتی مانند “عمال آمریکایی” همراه بود، از اتحاد در برابر دشمنان سخن به میان آورد و گفت: “ما دشمنان سرسخت و بدذاتی در منطقه و جهان داریم اما اگر همه با هم باشیم بر همه مشکلات غلبه میکنیم.”
اتهامات بی اساس به زنگنه
وزیرنفت در مجلس به “میدان ندادن به جوانان” هم متهم و با این سوال روبرو شد: “شما کی ژنرال شدید؟” او درحالی متهم به بیمهری به جوانان شد که پس از امضای نخستین قرارداد جدید نفتی از جوانان دستاندرکار این قرارداد قدردانی کرد و گفت: “جوانانی با میانگین سنی ۳۰ سال، این قرارداد را به سرانجام رساندند.” او متهم به بیمهری به جوانان شد در حالی که اقداماتی مانند راهاندازی مرکز توسعه مدیریت صنعت نفت را با هدف پرورش مدیرانی با تجربه در دستور کار داشته و این مرکز هم تاکنون در بحث شناسایی “مدیران پروژه” آتی در نفت، عملکرد قابل دفاعی داشته است. زنگنه متهم شد که چرا قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی با “سیانپیسی” بهطور شبانه فسخ و سپس با این شرکت چینی در طرح توسعه فاز ۱۱ قرارداد همکاری بسته شده است؟ و این ابهام مطرح شد که “اگر سیانپیسی بد است، بد است. چه در خشکی و چه در دریا.” حضرات مخالف یا اطلاعاتشان از نفت به غایت ناقص است یا دوستانی که اطلاعات به ایشان میدهند، کملطفی کردهاند. چه آنکه این نماینده مخالف نمیدانست زمانی که قرارداد با سیانپیسی در آزادگان جنوبی فسخ شد، این شرکت همچنان به عنوان پیمانکار در طرح توسعه میدان آزادگان شمالی به فعالیت خود ادامه داد و تا بهرهبرداری از فاز نخست توسعه آزادگان شمالی هم این طرح را همراهی کرد. بنابراین فعالیت سیانپیسی در سال ۹۲ صرفا محدود به آزادگان جنوبی نبود که به زعم برخی نمایندگان، به یکباره و مجدد از فاز ۱۱ سردرآورده باشد. اتفاقا فسخ قرارداد با این شرکت در آزادگان جنوبی و تداوم همکاری در آزادگان شمالی نشان از این داشت که هیچ خصومت پنهانی در کار نبوده است. جای شکرش باقی است توسعه آزادگان جنوبی پس از فسخ این قرارداد در دستور کار نیروهای داخلی قرار گرفت در غیر این صورت حتما به جز فسخ شبانه نسبتهای دیگری نیز به وزارت نفت داده میشد.
ساز ناکوک با کارکنان زحمتکش صنعت نفت
اما گذشته از تمام متن و حاشیههای جلسه بررسی صلاحیت وزیر نفت پیشنهادی دولت دوازدهم در مجلس شورای اسلامی، یکی از سازهای مخالفی که علیه زنگنه نواخته شد و بسیار هم ناکوک بود زیر سوال بردن تلاش دهها هزار نفر از کارکنان صنعت نفت به بهانه مخالفت با وزیر نفت پیشنهادی دولت بود! نمایندهای که به عنوان مخالف وزیر نفت صحبت کرد از بزرگنمایی و غیرواقعی جلوه دادن میزان تولید و صادرات نفت در دوران بعد از تحریم گلایه کرد و گفت: “افزایش تولید نداشتهایم. برگشت تولید داشتهایم. انگار تصمیم گرفتهایم به مسافرت برویم. شیر گاز را میبندیم و وقتی برمیگردیم، شیر گاز را باز میکنیم.” نمایندهای از کمیسیون انرژی با سالها سابقه کار در صنعت نفت، با چشم بستن بر روی تلاش بیوقفه کارکنان این صنعت و تشبیه فرآیند “افزایش بیش از یک میلیون بشکهای ظرفیت تولید نفت” به “باز کردن یک شیر گاز”، خوب از خجالت نفتیها درآمد. حدود ۹۰ درصد پیشرفت طرح توسعه میدانهای مشترک یاران شمالی و یاران جنوبی، حدود ۵۰ درصد پیشرفت فاز نخست طرح توسعه میدانهای مشترک آزادگان شمالی و آزادگان جنوبی و بیش از ۲۰ درصد پیشرفت فاز نخست طرح توسعه میدان یادآوران در غرب کارون، آغاز تولید نفت در لایه نفتی پارس جنوبی و تلاش شبانهروزی کارکنان در شرکت‌های ملی مناطق نفت خیز جنوب، نفت مناطق مرکزی، نفت فلات قاره و نفت و گاز اروندان به منظور نگهداشت تولید نفت، دستاوردهایی بود که نماینده مخالف وزیر ترجیح داد آنها را نادیده بگیرد. شاید بهترین بخش صحبتهای وزیر نفت در دفاع از برنامههایش همینجا بود که در جواب خادمی، از مجاهدتهای کارکنانش دفاع کرد و گفت: “اگر نمیخواهید بالا ببرید نبرید اما توی سر بچههای نفت نزنید.”
بیسابقهترین رای اعتماد به وزیرنفت
با همه این تفاسیر، بیژن زنگنه با کسب ۲۳۰ رای موافق و جلب اعتماد اکثریت قریب به اتفاق نمایندگان خانه ملت، سکاندار وزارت نفت باقی ماند آن هم با رای اعتمادی که در تاریخ صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران بیسابقه است. زنگنه تعیین تکلیف تمام میدانهای مشترک، ازدیاد برداشت از مخازن، افزایش ظرفیت پالایشی، رشد تولید محصولات پتروشیمی، رسیدگی به معیشت کارکنان و جوانگرایی را از رئوس برنامههای خود در دولت دوازدهم اعلام کرده است و بیتردید برای دستیابی به این اهداف، خود را برای عبور از موانع داخلی و خارجی متعدد آماده کرده است. زنگنه باقی ماند تا کارهای باقیمانده را به سرانجام برساند.
