صنعت حمل و تقل آنلاین: پيش از بروز و ظهور اينترنت، مقصدهاي گردشگري از طريق بازاريابي سنتي در آژانسهاي مسافرتي تعیین و مشخص میشد. با تغییراتی که اینترنت به وجود آورد، هم اکنون بیشتر اقدامات و فعالیتهای حوزه گردشگری از طريق اينترنت صورت ميگيرد. بنابراين میتوان گفت که تلفيق فعاليتهاي سنتي گردشگري با فعاليتهاي آنلاين فعلي يك ضرورت مهم محسوب ميشود.
به واسطه فناوري گردشگری آنلاین، گردشگر با مراجعه به يك سايت معتبر كليه سرويسهاي مورد نياز براي سفر خويش را دريافت كرده و با كيفيت، سرعت و قيمت مناسب به خواستههاي خود دست مييابد. بنابراين فناوري اطلاعات، ابزاري قوي و فرصتي جديد براي كاهش تهديدات و نقاط ضعف و افزايش نقاط قوت در فعاليت برنامهريزي گردشگري و مديريت آن است. استفاده از اين فناوري نوع نياز به خدمات و زيرساختهاي موجود را تا حدودي تغيير داده و در نهايت به تغيير در بازارها و الگوي گردشگري، جريانهاي گردشگري در منطقه مقصد، حجم و ميزان ساختوسازها، زيرساختها و سرمايهگذاريها منجر ميشود.
حداقل كارايي اين مقوله از گردشگري الكترونيك اين است كه به عنوان يك ابزار قوي و نو براي تبليغات و بازاريابي و زمينهسازي جذب گردشگران از بازارهاي هدف، در كنار ساير وسايل خواهد بود. در حال حاضر به دليل نبود تبليغات قوي، اجحاف زيادي از سوي برخي افراد صاحبنظر در مقايسه و معرفي شاهكارهاي ملي كشور ما و ملل ديگر مشاهده ميشود. اين ابزار امكانات بيشتري را براي معرفي دقيقتر، ملموستر و جذابتر ارایه ميدهند. برای بررسی آموزش مجازی گردشگری الکترونیک، با علی شادلو فعال حوزه گردشگری و آموزش و کارشناس ارشد اکوتوریسم گفتگویی به شرح زیر داشتیم:
با توجه به رشد استفاده از فناوریهای نوین در حوزه گردشگری، آموزش گردشگری الکترونیک تا چه اندازه با موفقیت همراه بوده است؟ تمرکز بر امر آموزش را باید بیشتر در چه شهرها و مناطقی پیگیری کنیم؟
گردشگری از طریق اینترنت را می توان گردشگری همسو با فناوری اطلاعات نیز تعبیر کرد. حضور در دنیای مجازی در حقیقت مشاهدات صوتی و تصویری از دنیای واقعی است که امکان سفر و استفاده از جاذبههای طبیعی گردشگری بدون حضور فیزیکی در آن مکان را فراهم میکند و شرایط را برای کسانی که قصد سفر به این مناطق دارند و یا کسانی که از این امکان محرومند، فراهم میکند. از آن جا که فرآیندهای مربوط به این نوع گردشگری کاملا به صورت الکترونیکی و با استفاده از فناوری اطلاعات انجام میشود اگر قرار باشد دولتها این نوع گردشگری را رواج دهند، باید امکاناتی فراهم کنند.
آموزش گردشگری الکترونیک، یک اقدام اولیه است که باید از سالها پیش در ایران صورت میگرفت تا هم اکنون در پله آغازین برای فراهم کردن زیرساختهای آموزشی نباشیم. برای فراهم کردن زیرساختهای آموزش گردشگری الکترونیک، باید تمام مناطق کشور از اینترنت پرسرعت و با کیفیت بالا برخوردار باشند. (البته متاسفانه در این زمینه دارای ضعفهای بسیاری هستیم). از طرفی به دلیل اینکه ارایه دهندگان گردشگری، در واقع روستاییان و مردم مناطق دور افتاده هستند، باید برای آن مناطق که مورد توجه بیشتر گردشگران خارجی است، خدمات نرمافزاری و سختافزاری لازم را فراهم کنیم.
به همین خاطر است که در سالهای اخیر، برای اینکه در حوزه جذب سرمایههای حاصل از گردشگری رشد داشته باشیم، در تلاش هستیم که محیطهای یادگیری الکترونیکی همگانی را برای روستاییان به وجود بیاوریم که البته در این زمینه نیز رشد چشمگیری نداشتهایم. باید در نظر داشت که مردم با استفاده از آموزش مجازی میتوانند در جلسات یادگیری که از طریق آنلاین صورت میگیرد، بدون در نظر داشتن زمان و مکان و بدون نیاز به حضور فیزیکی شرکت داشته باشند.
تاکنون کدام کشورها از شیوه آموزش مجازی بهره بردهاند؟
از این شیوه تا به حال در کشورهای بسیاری استفاده شده است که از آن جمله کانادا، چین، تایوان و … است. در ایران نیز اقداماتی در این زمینه انجام گرفته است. گردشگری الکترونیک به ما این امکان را میدهد که به کشورهای دیگر یا موزههای مختلف دنیا سفر کنیم و از فضاهای باستانی و تاریخی که در کشورهای دیگر وجود دارد، لذت ببریم.
متاسفانه توسعه گردشگری الکترونیک در ایران از سرعت خوبی برخوردار نیست و مردم نمیتوانند به خوبی از این فناوری نوین دنیا استفاده کنند. بزرگترین مشکلی هم که در این زمینه وجود دارد، عدم آموزش گردشگری مجازی برای عموم مردم است. در طول این مدت که گردشگری مجازی در دنیا شکل گرفت و توسعه یافت، سعی کردیم که آموزش گردشگری الکترونیک را برای افرادی امکانپذیز سازیم که دسترسی به سیستمهای الکترونیکی آنلاین ندارند.
در زمینه آموزش مجازی، در بخش اساتید، سیستمهای آموزشی، نیازهای افراد، ثبت نام افراد و …. با مشکلات و محدودیت هایی روبهرو هستیم ولی با این حال در تلاشیم این خدمات را به افراد بیشتری ارایه دهیم. به همت افراد کارشناس، در زمینه تولید محتوای جامع و کاربردی در حوزه آموزش گردشگری مجازی، اقداماتی انجام دادهایم و افراد هم اکنون میتوانند با استفاده از لپتاپ یا گوشیهای هوشمند خود، خیلی راحت به اطلاعات جامع دسترسی پیدا کنند.
در زمینه آموزش گردشگری الکترونیک، بیشتر بر چه موضوعاتی تمرکز داشتهاید؟ استقبال مردم و آژانسهای گردشگری از این سیستم آموزشی چگونه بوده است؟
مهمترین نکتهای که باید در امر گردشگری به آن توجه داشته باشیم و هیچگاه از توسعه و بهبود آن غافل نشویم، امر دانش محور شدن صنعت گردشگری مجازی است. باید در نظر داشته باشیم که بدون آگاهی و علم روز دنیا، نمیتوانیم در این زمینه رشد و پیشرفتی داشته باشیم و از رقابتهای جهانی باز خواهیم ماند.
در آموزشهای مجازی تلاش کردهایم که کلاسهایی تشکیل دهیم که مکانی را اشغال نکند و از لحاظ زمانی دانشپژوهان با مشکلی مواجه نشوند و بتوانند اطلاعات مورد نظر خود را هر زمان که مد نظر دارند، دریافت کنند. جالب است بدانید بیشترین افرادی که خواستار برگزاری کلاسهای مجازی شدهاند، در استانهای محروم و دور از دسترس هستند. برای مثال افرادی که در سیستان و بلوچستان، کردستان، آذربایجان و … زندگی میکنند به آموزشهای مجازی مشتاقترند.
در ایران، چه مدتی است که در زمینه گردشگری الکترونیک و آموزشهای مجازی، تلاش میشود؟
حدود دو سالونیم در حوزه آموزش مجازی و حدود یک سال در حوزه آموزش گردشگری الکترونیک، فعالیت میکنم و آموزشهایی را به مخاطبان ارایه میدهم. خوشبختانه استقبال مردم و آژانسهای گردشگری از این آموزشها خوب بوده چون آنها ارزش و اهمیت این موضوع را به درستی درک کردهاند و متوجه اهمیت ابعاد آنلاین و مجازی در زندگی امروزه بشر هستند و به همین خاطر سعی کردهاند تا خود را با دنیای جدید تطبیق دهند.
مهمترین و اصلیترین مشکلی که در حوزه آموزش با آن مواجه هستید، چه بوده؟
مهمترین مشکلی که در زمینه آموزش گردشگری مجازی با آن روبه رو هستیم و نتوانستیم میزان کارایی خود را افزایش دهیم، ناشناخته بودن این زمینه برای مسوولان و متصدیان امور است. عدم آگاهی بالادستیان از آموزش مجازی و اهمیت گردشگری الکترونیک موجب شده که مشکلات و محدودیتهایی را برای ما در این زمینه ایجاد کنند.
باید بپذیریم که صنعت جهانگردی در چند سال اخیر، رشد و ترقی بسیاری داشته و ما به نوعی باید خود را با تغییر عصر در جهان همگام سازیم. هم اکنون گردشگری سنتی به گردشگری الکترونیک تبدیل شده و ما باید در این زمینه راهکارها و آموزشهای لازم را به مردم ارایه دهیم تا در مسیر رشد و توسعه، عقب نمانند.
تاکنون چه دورههایی را در حوزه آموزش مجازی و گردشگری الکترونیک تشکیل دادهاید؟
در زمینه توسعه آموزش گردشگری مجازی در کشور نیاز به بازار عرضه و تقاضا داریم. همچنین باید اقداماتی در کشور صورت گیرد تا سرمایهگذاری بخش خصوصی در این بخش با شکست مواجه نشود و بخش خصوصی نیز بتواند سود خود را دریافت کند. در مجموعه ارسباران که یکی از معدود مجموعههای آموزشی در زمینه سیستمهای مجازی است، خواهان این بودیم که 11 دوره را برگزار کنیم ولی تنها 2 دوره مجوز گرفت. دورههای آموزشی راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی و دفاتر خدمات مسافرتی، با استقبال مشتاقان بسیاری مواجه شد ولی متاسفانه به این دلیل که تا کنون تغییری در نگرش مسوولان بهوجود نیامده و آنها همچنان با توسعه تکنولوژی و فناوری در کشور مخالف هستند، به 9 دوره آموزشی دیگر مجوز برگزاری ندادند.
چگونه میتوانیم افرادی را که در حوزه گردشگری فعالیت دارند، ولی در مناطق دورافتاده زندگی می کنند، از این دوره های آموزشی، منتفع کنیم؟
از مجموع 31 استان کشور، تنها10 استان هستند که دارای مرکز آموزش مجازیاند. از سوی دیگر تنها مرکز استان یزد است که خدمات آموزش مجازی را دریافت کرده و به افراد ارایه میدهد و افرادی که در شهرستانهای همجوار واقع هستند، از خدمات گردشگری مجازی و آموزش مجازی، به دورند.
ما هم در بخش آموزش و هم در بخش صنعت گردشگری مجازی در مراحل آغازین راه به سر میبریم. تنوع بخشی در غالب محصولات چند وجهی، فیلم و واقعیات افزوده و … موجب شده که در دنیا، نظام غیرهوشمند به یک نظام هوشمند، تغییر یابد.
خدمات آموزش و گردشگری مجازی در ایران هنوز همهگیر نشده است و تمام افراد به این اطلاعات و آموزشها دسترسی ندارند. تا کنون توانستهایم کمتر از 5 درصد از نیاز مخاطبان را پاسخگو باشیم و 95 درصد خدمات آموزشی هنوز از کیفیت و کارایی لازم و استاندارد برخوردار نیستند.
