منبع: کتاب سفارشات خارجی – از انتشارات ماهنامه صنعت حمل و نقل تالیف اکبر بوالحسنی
صنعت حمل و نقل آنلاین: معمولا معاملات داخلی میان اتباع داخلی ایران انجام می شود، اما این ضابطه نیز قطعیت ندارد زیرا ممکن است دو نفر تبعه ایرانی قراردادی منعقد نمایند و به پول رایج ایران نیز باشد اما موضوع قرارداد واردات کالا باشد و همچنین دو نفر اتباع بیگانه در ایران معامله ای انجام دهند و با این که به ارز خارجی باشد با این حال این معامله وصف داخلی دارد و آن زمانی است که موضوع معامله (کالا) در ایران باشد، مگر آنکه بتوان موضوع معامله را به احوال شخصیه مانند وصیت و ارث و نکاح متصل نمود که از این جهت قرارداد تابع مقررات دولت متبوع آنان خواهد بود (به مباحث حقوق بین الملل خصوصی در باب احوال شخصیه مراجعه شود).
ملاکهای خاص در تقسیم وظائف و هزینه ها
تفکیک وظائف و هزینه ها در معاملات داخلی و نوع قرارداد با ضوابط قانونی داخل کشور و از جمله قانون مدنی ایران انجام می شود و قانون فوق مکمل اراده قرارداد داخلی خواهد بود. اما تفکیک وظائف و هزینه ها در معاملات خارجی ضوابط خاص خود را داراست و نوع معاملات داخلی و خارجی دارای ضوابط یکسان نیست مثلا قرارداد برحسب تحویل کالا در محل کارخانه در ایران با ضوابط تحویل کالا در محل کارخانه EXW بر اساس مقررات متحدالشکل اینکوترمز تفاوت دارد و در معاملات داخلی نباید از ضوابط معاملات خارجی و مفاهیم آن استفاده کرد. در معاملات خارجی ملاکهای تقسیم وظائف و هزینه ها و مسئولیت ها بصورت مفاهيم خاص یکنواخت، تحت اصطلاحات اینکوترمز ۲۰۰۰ خواهد بود. مانند مفهوم FOB و CFR و … و تا زمان راهیابی این مفاهیم به قوانین داخلی ایران و امکان بهره برداری آن در معاملات داخلی، نباید این مفاهیم را بکار برد زیرا علاوه بر وجود ابهام و عدم تطابق با عرفهای تجاری ایران ممکن است از جهت محتوی نیز با مسئولیت مشابه در معاملات داخلی یکسان ارزیابی نگردد. مثلا اگر در معامله فروشنده متعهد باشد کالا را در انبار خریدار در تهران تحویل دهد باید هزینه و مسئولیت کالا را تا مکان فوق بعهده گیرد اما اگر مثلا مفهومی مانند CIF در تجارت خارجی بکار رود ظاهر این اصطلاح آن است که کالا باید تا محل مربوطه خبر حمل و بیمه گردد اما این فقط شامل هزینه می باشد و مسئولیت فروشنده تحویل کالا روی عرشه کشتی در بندر مبداء می باشد و تنها کرایه حمل را می پردازند و کالا برای خریدار بیمه می نماید. ملاحظه می گردد که با اینکه ظاهر مسئولیت یکسان است در محتوی تفاوت چشمگیر دارند.
معنای جملات فوق این نیست که مفاهیم بین المللی قابلیت اجرا در داخل کشور را ندارند بلکه منظور این است که به شکل موجود ابهام آفرین است اما اگر با مفاهیم عرفی کشور تطبیق و شرائط آن اصلاح شود قابلیت اجرا خواهند داشت و ما بر این امر تأکید داریم.
روش پرداخت وجه کالا در تجارت بین الملل در روشهای رایج اعتبارات اسنادی و پرداخت ارزی متمرکز شده است در حالیکه چنین روش پرداختی در معاملات داخلی ایران مرسوم نیست و پرداخت های داخلی بصورت نقد و یا پرداخت چک می باشد. مجددا تأکید می شود که مفاهیم و روشهای بین المللی با شکل کنونی کمتر قابلیت اجرا در ایران را دارند اما بر این باوریم که این روشها بایستی در معاملات داخلی راه یافته و مورد استفاده قرار گیرد.
– نقش تاسیسات اقتصادی مانند گمرک و ارز و تشریفات اخذ مجوز صادرات و واردات و تشریفات ثبت سفارش و … تنها مختص به معاملات خارجی می باشد و در معاملات داخلی چنین تاسیساتی وجود ندارد.
– نقش اسناد در تجارت خارجی نقش ویژه و خاص است که در معاملات داخلي على القاعده چنین اسنادی جایگاه ندارد مانند گواهی مبداء ساخت of origin Certificate و نقش گواهی بازرسی بین المللی کالا
