سیاستی در تضاد با مأموریت حمل‌ونقل عمومی: چرا شهرداری نباید اپلیکیشن تاکسی اینترنتی راه‌اندازی می‌کرد؟

در حالی که روند جهانی در توسعه حمل‌ونقل شهری بر یکپارچه‌سازی هوشمند خدمات حمل‌ونقل اشتراکی با حمل‌ونقل عمومی متمرکز شده است، سازمان تاکسیرانی تهران تصمیم گرفته با راه‌اندازی اپلیکیشن تاکسی اینترنتی، به‌طور مستقیم وارد رقابت با بخش خصوصی شود. این تصمیم، در نگاه اول ممکن است پاسخی به دغدغه‌های مالی شهروندان تلقی شود، اما در واقع، یک خطای محاسباتی در سطح سیاست‌گذاری است که می‌تواند پیامدهای منفی متعددی برای سیستم حمل‌ونقل عمومی شهر به همراه داشته باشد.

مطالعات بین‌المللی از جمله پژوهش‌های انجام‌شده در ایالات متحده و چین نشان داده‌اند که بین ورود تاکسی‌های اینترنتی (TNCs) و کاهش استفاده از حمل‌ونقل عمومی، به‌ویژه اتوبوس، همبستگی معنی‌دار وجود دارد؛ به‌طوری که در برخی شهرها تا ۵.۴٪ کاهش مسافر اتوبوس و ۳۷٪ تا ۵۰٪ جایگزینی سفرهای تاکسی اینترنتی به‌جای حمل‌ونقل عمومی گزارش شده است
.

تجربه جهانی نشان می‌دهد که رویکرد موفق در مدیریت جابه‌جایی شهری، نه رقابت با خدمات موجود، بلکه یکپارچه‌سازی آن‌ها در قالب اکوسیستم “جابه‌جایی به‌عنوان یک خدمت (MaaS)” است. شهرداری به‌جای ایفای نقش بازیگر تجاری، باید تسهیل‌گر اتصال «سفرهای ابتدایی و انتهایی» به شبکه حمل‌ونقل عمومی باشد. در کشورهای پیشرو، این کار از طریق یارانه‌دهی به سفرهای تاکسی اینترنتی برای اتصال به ایستگاه‌های مترو، یا ادغام اپلیکیشن‌های حمل‌ونقل شهری انجام شده است.

افزایش تردد وسایل نقلیه به‌واسطه رقابت بین چند پلتفرم، به افزایش VMT (کیلومترهای طی‌شده وسایل نقلیه)، ترافیک و انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر می‌شود، در حالی که مأموریت شهرداری باید کاهش این شاخص‌ها باشد، نه تشدید آن‌ها.

در نهایت، توسعه اپلیکیشن تاکسی مستقل از حمل‌ونقل عمومی، با اصول عدالت حمل‌ونقل نیز در تضاد است؛ چرا که سهم بالایی از شهروندان کم‌درآمد همچنان به حمل‌ونقل عمومی متکی‌اند و نباید از منابع عمومی برای تضعیف این زیرساخت کلیدی استفاده کرد.