تلاش ترکیه برای تبدیل شدن به هاب گازی

صنعت حمل و نقل آنلاین: ترکیه در طول سال با 4 کشور اروپایی قرارداد گاز امضا کرد. قراردادهای صادراتی گاز با کشور بلغارستان که در ژانویه امضا شد و شامل صادرات 5/1 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی از ترکیه به بلغارستان است و مدت اجرایی آن 13 سال میلادی است. در همین حال ترکیه طی قرارداد دیگری گاز طبیعی از طریق خط لوله به یونان می‌فرستد که نقش اساسی در تامین نیاز انرژی یونان دارد. با امضای سومین قرارداد تامین گاز طبیعی مجارستان با حجم 275 میلیون مترمکعب، ترکیه راه را برای تبدیل شدن به یک هاب گازی در حوزه اروپایی هموار کرد. همچنین ترکیه با رومانی قرارداد تامین گاز طبیعی امضا کرد که روزانه 4 میلیون مترمکعب گاز به آن کشور صادر کند. ترکیه قرارداد صادرات گاز با مولداوی نیز منعقد کرد که روزانه 2 میلیون مترمکعب گاز طبیعی به آن کشور صادر خواهند کرد.

تنظیم و امضا این قراردادها پرده اول اجرای عملیات برنامه‌ریزی شده برای ایجاد هاب تامین گاز و تجاری‌سازی آن برای ترکیه است که از سوی برنامه‌ریزان اقتصادی ترکیه اجرایی شد. در حالی‌که ترکیه تولیدکننده گاز نبوده و با یک دکترین اقتصاد صادراتی مواد طبیعی، اقلام معدنی و… کشورهای دیگر را وارد کرده و با ارزش‌افزوده صادر می‌کند.

عملی شدن این دکترین صادراتی، نتیجه یک تعامل اقتصاد سیاسی و مراودات دیپلماتیک و ارتباط سیاسی با کشورهای اروپایی و مناطق نفتخیز در چارچوب حفظ منافع مشترک و همچنین حرکت مسیر دیپلماتیک در معادلات سیاسی روز و انجام بازی‌های سیاسی کاملاً برنامه‌ریزی شده است.

ترکیه با یک برنامه‌ریزی منظم اقتصاد سیاسی با استحکام‌بخشی به مراودات اقتصادی و سیاسی با کشورهای نفتخیز خاورمیانه نقش کلیدی در تامین انرژی اروپا ایفا خواهد کرد. درحالی‌که خود ترکیه گاز خود را از کشورهای حوزه دریای خزر، امارات و عراق تامین می‌کند.

پرده دوم سیاسی اقتصادی ترکیه، بخصوص در حوزه جمهوری آذربایجان، تبدیل ترکیه به یک کریدور بین شرق و غرب است که محقق شده است، در انجام و ساختار اجرایی این کریدور گاز جنوبی، ترکیه از شرایط سیاسی دور شدن روسیه از اروپا بخصوص بعد از جنگ اوکراین بهره جسته است.

لزوماً باید یادآور شد که اروپا درصدد پرکردن شکاف خلاء روسیه از بازار انرژی اتحادیه اروپا از طریق لیبی، الجزایر و مصر است که پر کردن این خلاء و شکاف به چند سال زمان نیاز دارد درحالی‌که زیرساخت‌های بوتاش (Botaş) و تاناپ (Tanap) ترکیه می‌تواند به‌سرعت 10 الی 15 میلیارد مترمکعب گاز به اروپا انتقال دهد.

دکتر سیدجلال ابراهیمی

مدیر مرکز تحقیقات و پژوهش ایران و ترکیه