نقش خطای انسانی در حادثه نفتکش سانچی

صنعت حمل و نقل آنلاین: نشست خبری اعلام بررسی حادثه نفتکش سانچی با حضور محمد راستاد معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی، دکتر هادی حق­شناس معاون امور دریایی، نادر پسنده، مدیرکل امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی و رئیس هیأت ایرانی رسیدگی به سانحه­ی سانچی، شهرام فرحبد مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش و جمعی از اصحاب رسانه در سالن اجتماعات سازمان بنادر و دریانوردی برگزار شد. در این جلسه نادر پسنده رئیس هیأت ایرانی رسیدگی به سانحه نفتکش سانچی و کشتی فله­بر کریستال ضمن ارایه گزارش کامل و جامع از حادثه، 15 دقیقه قبل از سانحه تا لحظه­ی تصادف را برای حضار تشریح کرد. در این گزارش آمده که چینی­ها مدعی هستند سانچی حق تقدم را رعایت نکرده است اما ایران، بنگلادش و پاناما به طور مشترک بر این عقیده هستند که تغییر مسیر ناگهانی کشتی کریستال عامل اصلی حادثه بوده است.

مهندس محمد راستاد معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل بنادر و دریانوردی ضمن تشریح شرایط بررسی علل حادثه کشتی سانچی خاطر نشان کرد: در مجموع تعداد سه جلسه جهت بررسی این حادثه در شانگهای چین برگزار شد که مدت ده ساعت به طول انجامید و در این جلسات کمیته­ی رسیدگی به سانحه سانچی متشکل از نمایندگان کشورهای ایران، پاناما، چین، هنگ­کنگ و بنگلادش جزء به جزء حادثه را بررسی کردند. در نهایت پس از چهار ماه کمیته­ی بررسی نتیجه نهایی را جمع­بندی و ارایه داده است. با توجه به اینکه تعداد ۳۰ نفر از خدمه نفتکش سانچی ایرانی و تعداد دو نفر دیگر نیز بنگلادشی بودند و از سوی دیگر نفتکش سانچی تحت پرچم پاناما قرار داشت و حادثه در آبهای کشور چین روی داده و مالکیت کشتی فله­بر CF کریستال نیز متعلق به هنگ­کنگ بوده است کمیته­ایی برای بررسی کامل این حادثه با حضور نمایندگان این کشورها شکل گرفت.

مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی رسیدگی به سانحه کشتی سانچی و کریستال را بر مبنای فصل ۷ آیین نامه بین­المللی بررسی سوانح دریایی عنوان کرد و افزود: کشور ایران عضو کشورهای متعهد به کنوانسیون فوق است که بر همین اساس در کمیته­ی رسیدگی به سانحه حضور داشتیم. البته کشور بنگلادش پیگیری موارد دو تبعه­ی خود را نیز به نمایندگان ایران واگذار کرد.امیدوارم گزارش نهایی سانحه کشتی نفتکش سانچی و فله­بر کریستال به شفاف شدن تمامی زوایای مربوط به این سانحه شود. البته باید تأکید کنم ارزیابی دقیق و فنی حادثه براساس مستندات موجود صورت گرفته و به نهایی شدن این گزارش توسط کشورهای ذینفع منجر شده است.معاون وزیر راه و شهرسازی خاطر نشان کرد اهداف بررسی سانحه سانچی مطابق با کنوانسیون «سولاس» صورت گرفته که بر نجات جان اشخاص بر روی دریا تأکید می­کند و ادامه داد:    توصیه­های کمیته­ی رسیدگی به سازمان بین­المللی دریانوردی IMO به عنوان مرجع دریایی و قانون­گذاری منعکس شده است که در آینده­ایی نزدیک موجب اصلاحات، تغییرات و شاید تدوین مقررات جدید پیشگیرانه خواهد شد. برای اینکه حادثه سانچی بار دیگر در هیچ کجای دنیا اتفاق نیافتد این توصیه­های ایمنی که از درون تحقیقات صورت گرفته استخراج شده است و باید در خصوص ساختار نفتکش­ها و تجهیزات مورد نیاز برای کنترل حوادث، مواد و میعانات گازی در برابر آتش و سایر موضوعات مرتبط با نفتکش­ها اصلاحاتی صورت بگیرد. کشتی نفتکش سانچی حامل ۱۱۱۵۰ تن میعانات گازی بود و بالغ بر ۱۹۵۰ تن سوخت سنگین کشتی و حدود یکصد تن سوخت دیزل برای ژنراتورها را حمل می­کرد که مواد قابل اشتعال هستند. موضوع مهم دیگر این است که تمام خدمه دو کشتی سانچی و کریستال دارای گواهینامه شایستگی معتبر دریانوردی از مراجع رسمی دریایی بوده­اند و گواهی نامه­ی سلامت پزشکی را نیز براساس کنوانسیون آموزش دریایی STCW دارا بوده­اند.

دکتر هادی حق­شناس معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی با اشاره به برگزاری جلسات کمیته­ی بررسی سانحه در تهران و شانگهای تصریح کرد: در کمیته­ی بررسی سوانح در شانگهای چین و تهران جلسات تخصصی برگزار شد و از تمام کارشناسانی که می­توانستند در این زمینه کمک کنند استفاده کرده­ایم. در مجموع سه همکار سازمان بنادر و دریانوردی در جلسه­های کمیته­ی بررسی سانحه حضور داشته­اند. در جلسه­ی اول بین کشورهای ذینفع موافقت نامه­ایی تنظیم شد سپس در جلسات بعدی اطلاعات جعبه­ی سیاه هر دو کشتی بررسی و نتایج آن استخراج شد. در نهایت باید تأکید کنم براساس نظریه­ی کشورهای ایران، پاناما و بنگلادش تغییر مسیر کشتی فله­بر کریستال به سمت راست که در ۱۵ دقیقه قبل از حادثه اتفاق افتاده موجب ایجاد موقعیت تصادف شده و اگر این تغییر مسیر صورت نمی­گرفت هیچ تصادفی رخ نمی­داد.

نادر پسنده مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی و رییس هیأت ایرانی رسیدگی به سانحه کشتی نفتکش سانچی در نشست خبری با خبرنگاران رسانه­های داخلی ضمن بررسی جوانب مختلف برخورد نفتکش سانچی و کشتی فله­بر CF کریستال تصریح کرد: طبق بررسی­های صورت گرفته و ارزیابی­های فنی، کشتی فله­بر کریستال عامل وقوع سانحه برخورد بین دو کشتی شناخته شده چرا که تغییر مسیر ناگهانی کریستال به سمت راست درست ۱۵ دقیقه قبل از حادثه، عامل وقوع سانحه برخورد بین دو کشتی بوده است و اگر این تغییر مسیر صورت نمی­­گرفت تصادفی هم رخ نمی­داد. این موضوع مورد تأیید کشورهای ایران، بنگلادش و پاناما است. این سانحه ۱۵ دیماه ۹۶ روی داد که منجر به کشته شدن ۳۲ خدمه­ی نفتکش سانچی شد. بر این اساس نمایندگان تمام کشورهای ذینفع حق داشتند در کمیته­ی بررسی سانحه حضور داشته باشند. کشورهای ایران، بنگلادش، پاناما، هنگ­کنگ و چین در این حادثه درگیر بودند.وی خاطر نشان کرد: طی هفته­ی گذشته سومین نشست کمیته­ی رسیدگی به سانحه در کشور چین برگزار شد و گزارش نهایی آن مورد تأیید همه­ی کشورها قرار گرفت. کشتی فله­بر CF کریستال ۱۵ دسامبر ۲۰۱۷ از کشور آمریکا به سمت بندر دونگاوان چین حرکت می­کند و حامل ۶۴ هزار تن دانه سویا بوده و تمامی بازرسی­های فنی آن انجام گرفته و همه­ی دریانوردان آن نیز دارای گواهینامه معتبر دریانوردی بودند. از سوی دیگر نفتکش سانچی ۱۶ دسامبر ۲۰۱۷ از بندر عسلویه با ۱۱۱ هزار تن میعانات گازی حرکت  می­کند و تمام بازرسی­های این کشتی نیز به موقع انجام پذیرفته بود و تمام دریانوردان آن هم دارای گواهینامه­ معتبر دریانوردی بوده­اند. وی در تشریح جزئیات سانحه­ی سانچی تصریح کرد: پس از بررسی­های طولانی مدت کشورهایی که در این حادثه ذینفع بودند برای ارایه علت نهایی حادثه به دو گروه تقسیم شدند. کشور ایران به همراه پاناما و بنگلادش به این نظریه رسیدند که علت اصلی این حادثه تغییر مسیر کشتی فله­بر چینی کریستال ۱۵ دقیقه قبل از سانحه بوده و از سوی دیگر کشور چین و هنگ­کنگ به عنوان دو کشور مرتبط با این حادثه معتقد هستند کشتی نفتکش سانچی در این اتفاق به عنوان کشتی راه دهنده حضور داشته که بایستی پیش از برخورد با کشتی کریستال تغییر مسیر می­داده و کشتی کریستال مقصر نیست.البته گفتنی است سازمان بنادر کشورهای دو گروه بر روی این موضوع تأکید دارند که هر دو کشتی سانچی و کریستال نتوانسته­اند به چند بند از قانون کنوانسیون جلوگیری از تصادف دریایی پایبند باشند و مواردی همچون دیده­بانی کامل از سوی دو کشتی و ارزیابی دقیق از شرایط حادثه مسایلی بوده که هیچ یک از دو کشتی حاضر در این سانحه به آن عمل نکرده­اند. رییس هیأت ایرانی رسیدگی به سانحه کشتی سانچی در پایان این نشست تأکید کرد: هر دو کشتی نتوانسته­اند مطابق با قانون ۵ کنوانسیون جلوگیری از تصادم در دریا با موضوع الزام دیده­بانی کامل از طریق دیدن، شنیدن و تمامی ابزارهای در اختیار نسبت به خطر تصادف آگاهی کامل و لازم را به عمل آورند و ارزیابی درستی از تصادف داشته باشند.

شهرام فرحبد مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش تعیین غرامت در خصوص کشتی نفتکش سانچی را بحثی حقوقی عنوان کرد و افزود: تعیین غرامت یک بحث حقوقی است که در این خصوص از شرکت­های بسیار بزرگ کمک گرفته شده است به طوری که تعیین خسارت و غرامت ناشی از آلودگی، خسارت لاشه­برداری و رفع خطر، خسارت بیمه­گر از محموله­ی کشتی و همچنین غرامت از دست دادن همکاران در دستور کار شرکت ملی نفتکش قرار دارد و مسیر قانونی آن از طریق کلوپ پی­اندآی طی خواهد شد.

مدیر بازرگانی شرکت ملی نفتکش ارزش کشتی نفتکش سانچی را حدود ۳۰ میلیون دلار ذکر کرد و گفت: هزینه­ی مقابله با آلودگی هزینه­ی عملیات لاشه­برداری، غرامت پرسنل فوت شده سانچی نیز به این میزان افزوده می­شود که تعیین دقیق این موارد نیاز به پروسه­ی پیچیده حقوقی دارد و ممکن است چند سال به طول بیانجامد.