![butanerun-[-banner-]-100-x-900](https://iran-transportation.com/wp-content/uploads/2023/04/butanerun-banner-100-x-900.gif "butanerun-[-banner-]-100-x-900")
بحث تحریم‌ها علیه ایران، تحریم‌های اقتصادی، سیاسی یک یا چندجانبه در مراحل مختلف از سوی بعضی کشورها مانند آمریکا، انگلیس و… . اتحادیه اروپا؛ و بعضا شورای امنیت سازمان ملل در زمان‌های متفاوت انجام گرفته است. جدا از علل برقراری تحریم‌ها علیه ایران، اثرات آنها در بخش‌های مختلف اقتصادی، کشاورزی، صنایع و… بسیار قابل تامل و بررسی است. در این میان آثار تحریم‌ها در بخش صنعت هوانوردی اهمیت بالایی دارد. به دلیل وابستگی این صنعت به عناصر اصلی مانند ساخت و ساز یا تهیه هواپیما و تامین ابزار و قطعات پشتیبانی و فنی و تجهیز وسائل فرودگاهی به دستگا‌ه‌های به روز، گسترش و پیشرفت آن بر اساس نیاز روزافزون، تا حدودی کند و نادیده گرفته شده است.
بعد از انقلاب و به دنبال گروگان‌گیری سفارت و اتباع آمریکایی، روابط ایران و آمریکا تا حدود زیادی قطع شد و به تبع آن آمریکا تحریم‌هایی علیه ایران تحمیل کرد، که شاید شامل فروش هواپیمای نو نیز می شد. گرچه قراردادهای قبلی به قوت خود باقی و قابل پیگیری بود اما هم زمان به سبب جنگ تحمیلی هشت‌ساله و تفکر آن روز جامعه و برخی مسئولان در غیرضروری بودن استفاده از هواپیمای غربی برای مسافرت و تفریح، نیاز به نوسازی ناوگان هواپیمایی کشور به حاشیه رانده شد و در واقع نوعی خودتحریمی انجام گرفت. گرچه چند فروند هواپیمای توپولف 154 در سال 1361 و پس از آن به صورت اجاره و سپس خرید به ناوگان هواپیمایی کشور اضافه شد. برای مثال شرکت هواپیمایی کیش‌ایر در سال 1370 با به‌کارگیری دو فروند هواپیمای توپولف 154 آغاز به کار کرد. همچنین شروع به کار هواپیمایی ماهان‌ایر در سال 1372 با دو فروند توپولف بود.
تحریم‌های آن زمان آمریکا علیه ایران در بخش هوانوردی شامل ممنوعیت فروش هواپیمای نو (هواپیمای زیر 15سال) و قطعات آن می‌شد. به همین دلیل در سال‌های پس از جنگ و در دهه 70 شمسی شرکت هواپیمایی ایران‌ایر (هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران) چند فروند هواپیمای فوکر 100 هلندی را برای پروازهای داخلی و کوتاه‌برد خریداری کرد. این هواپیما کاربرد مناسبی در هوای گرم و فرودگاه‌های مرتفع در فصل تابستان را ندارد و هم اکنون دو فروند از مجموع 14 فروند آن در ایران‌ایر هنوز فعال است.
در این دوره شرکت‌های هواپیمایی گوناگونی در ایران تاسیس شد. بعضی از این شرکت‌ها با دو یا سه فروند هواپیما فعالیت خود را شروع کردند. این شرکت‌ها اغلب با دور زدن تحریم‌ها حتی هواپیماهای نسبتا نو با عمر سه، چهار ساله را به ناوگان هوایی خود اضافه کردند. شرکت‌هایی مانند کیش‌ایر، ماهان‌ایر، کاسپین، قشم‌ایر و… از این جمله‌اند. ایران‌ایر هم پنج فروند ایرباس آ-310-200 و یک فروند ایرباس آ-310-300 دست دوم از ترکیه و دوفروند ایرباس آ-300-600 دست دوم از شرکت المپیک‌ایرویز یونان خریداری کرد. ناگفته نماند که ایران‌ایر به سبب دولتی‌بودنش شرایط سخت‌تری برای خرید هواپیما نسبت به شرکت‌های خصوصی داراست. همچنین تامین قطعات یدکی با هزینه بیش از 30درصد تا 100درصد قیمت واقعی برای شرکت دولتی میسر می‌شود. در اوایل دهه 1380 در زمان ریاست‌جمهوری محمد خاتمی، قرارداد خرید چند فروند هواپیمای مدرن ایرباس آ200-330 بین ایران‌ایر و شرکت ایرباس انجام گرفت که یک سال بعد از این قرارداد و در نتیجه فشارهای ایالات متحده آمریکا لغو شد که البته در این طرف هم از سوی ایران و ایران‌ایر دنبال قرارداد را آن‌چنان که باید جدی نگرفتند.
