بانکرینگ: کسب‌وکار مغفول مانده در بنادر ایران

علی گل‌امینی مدیرکل حمل و نقل دریایی سازمان منطقه آزاد قشم

صنعت حمل و نقل آنلاین: صنعت بانکرینگ، از صنایع مهم صنعت دریایی است که درآمدهای قابل توجه و اشتغال‌زایی فراوان ایجاد می‌کند.

بانکرینگ یا صنعت سوخت‌رسانی به شناورها زنجیره‌ای از خدمات پشتیبانی و تدارکات وابسته به شناورها را نیازمند است.

فعالان حمل‌ونقل دریایی به‌واسطه قرارگیری در منطقه استراتژیک و فاصله کوتاه سواحل خلیج‌فارس با آبراه کشتیرانی بین‌المللی می‌توانند مزایای زیادی کسب کنند.

بیش از ۸۵درصد تجارت جهانی از طریق دریا انجام می‌شود. جایگاه صنعت بانکرینگ، به‌عنوان الزام مهم در صنعت حمل و نقل دریایی نیز به‌خوبی مشخص است.

تامین ۴۵درصد نفت جهان از قاره آسیا 

حجم تجارت جهانی بیش از ۱۰میلیارد تن در سال بوده که بیش از نیمی از آن مرتبط با آسیاست. در مسیر جابجایی کالاها، سالانه ۵۰هزار شناور از خلیج‌فارس عبور می‌کنند. همچنین این موضوع که بیش از ۴۵درصد نفت جهان از قاره آسیا تامین می‌شود. تردد فراوان کشتی‌های نفتکش از خلیج‌فارس برای جابجایی نفت و مشتقات آن وابسته است. لذا این حجم جابجایی کالا و حمل و نقل دریایی، ارزش بانکرینگ در خلیج‌فارس را بالغ بر ۳۰میلیارد دلار در سال برآورد می‌کند. البته توجه به صنعت تدارکات و پشتیبانی وابسته به‌عنوان زنجیره تامین و تکمیل صنعت بانکرینگ، نرخ درآمدزایی در این صنعت را قریب به ۵۰ میلیارد دلار در سال تخمین زده است.

ایران به‌واسطه دارا بودن حدود ۱۸۰۰ کیلومتر مرز آبی در جنوب کشور و موقعیت بسیار مناسبی که در منطقه خلیج‌فارس نسبت به سایر کشورهای منطقه دارد؛ قابلیت بسیار مهم و تاثیرگذاری در صنعت بانکرینگ جهان دارد و به‌عنوان یکی از مراکز مهم بانکرینگ و هاب منطقه‌ای مورد توجه است. این مهم با توجه به دارا بودن ذخایر و تولیدات عظیم نفتی، می‌تواند جایگاه کشور را به‌عنوان قطب بزرگ صنعت بانکرینگ دنیا، ایجاد و با برنامه‌ریزی مناسب در این صنعت تثبیت و پایدار کند.

جزیره قشم به‌عنوان یکی از مناطق مهم و استراتژیک در صنعت بانکرینگ مورد توجه است؛ این جزیره تا آبراه بین‌المللی کشتیرانی در خلیج‌فارس تقریبا ۵ مایل دریایی فاصله دارد. این در شرایطی است که این فاصله تا بندر فجیره امارات به‌عنوان قطب اول بانکرینگ خلیج‌فارس، تقریبا ۱۳۵مایل دریایی بوده است که این توجه تاثیر بسیار مهمی در رقابت‌پذیری بین این دو کشور در صنعت بانکرینگ منطقه‌ای (در صورت احراز شرایط یکسان بین طرفین) خواهد داشت.

نقش کاهش هزینه‌های حمل و نقل در قیمت تمام شده کالا

یکی از موارد مهم در کاهش هزینه و قیمت تمام شده کالاها که منجر به افزایش درآمد و سوددهی مناسب‌تر برای صاحبان تولید و کالا است؛ کاهش هزینه‌های حمل و نقل بوده که منجر به کاهش هزینه‌های تولید و قیمت‌گذاری کالاها خواهد شد. با توجه به اینکه ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه عملیات کشتی‌ها در حمل و نقل دریایی کالاها خرید سوخت است؛ لذا کاهش سوخت مصرفی متعاقبا منجر به کاهش هزینه‌ها و قیمت‌های مترتب بر کالاها خواهد شد.

این امر موجب خواهد شد تا کالا با قیمت ارزان‌تر به خریداران و مشتریان عرضه شود و این مهم موجب ایجاد رقابت‌پذیری مناسب‌تر برای صاحبان کالا و تولید و محصول در عرصه مارکتینگ خواهد بود.

مجلس شورای اسلامی، دولت را موظف کرده است که سالانه ۱۰درصد به سهم ایران در صنعت بانکرینگ بیفزاید به‌طوری که این سهم در پایان برنامه ششم به ۵۰درصد افزایش یابد.

 

اخبار مرتبط:

اهمیت استراتژیک بانکرینگ در خلیج فارس

بندر چابهار، دروازه­ طلایی ترانزیت

کالاهای صادراتی و وارداتی در بنادر؛ مشمول تخفیف صددرصدی عوارض

نقش تحریم‌های بین‌المللی در بانکرینگ

تحریم‌های بین‌المللی، امکان پهلوگیری شناورها و ارائه خدمات بانکی مناسب برای فروش سوخت به شناورها را با دشواری مواجه کرده است که در صورت رفع این تحریم‌ها بازار کسب‌وکار رونق خواهد گرفت.

چالش‌ها و موانعی باعث شده تا سهم ایران از بانکرینگ جهانی نزدیک به دو میلیون تن در سال باشد. این در حالی است که  پیش‌بینی می‌شود درآمد بانکرینگ جهانی تا ۲۰۲۳ به حدود ۱۵۰ میلیارد دلار برسد.

۵۱ درصد کل درآمد بانکرینگ جهان با تردد بیش از ۵۰ درصد کشتی‌های عبوری در دنیا، از منطقه خلیج‌فارس می‌باشد.

موقعیت استراتژیک ایران در منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان به‌صورتی است که استعداد و ظرفیت توسعه و گسترش صنعت بانکرینگ در این مناطق، بسیار شرایط مطلوب را خواهد داشت.

ایجاد و توسعه صنعت بانکرینگ

بررسی‌های به‌عمل آمده نشان می‌دهد مناطق: لاوان، پارس جنوبی، بوشهر، جاسک در سواحل مکران، جزیره قشم و مجتمع بندری شهید رجایی دارای ظرفیت‌ها و موقعیت مناسبی برای امکان، ایجاد و توسعه صنعت بانکرینگ در کشور بوده‌اند. صنعت بانکرینگ به‌عنوان صنعت پایین‌دستی صنعت حمل و نقل دریایی، چنانچه با برنامه‌ریزی و توجه به ضرورت‌ها و الزامات مترتب بر این حوزه به آن توجه شود؛ موجب رونق درآمد حاصل از این فعالیت برای امور مربوط به حمل و نقل دریایی خواهد شد. گسترش صنعت بانکرینگ الزام ایجاد اسکله‌ها، بنادر، تاسیسات خشکی، بندری و دریایی، تجهیز پسکرانه‌های بندری جهت ارائه خدمات مطلوب و… را موجب خواهد شد که این مهم موجب افزایش درآمد حاصل از بنادر با مکانیزم‌های عوارض دریایی، بندری و نیز ارزآوری مطلوب و اشتغال پایدار می‌شود.

متن کامل مقاله در شماره 385 ماهنامه صنعت حمل و نقل بخوانید.