چرا مدیران ارشد ریلی در اجرای قانون تشکیک می‌کنند؟

بیش از یک دهه از بحث خصوصی سازی در حمل و نقل ریلی می گذرد، اما همچنان بخش خصوصی با اما و اگرها در واگذاری هاروبرواست. کارشناسان معتقدند بازگشت سرمایه در حوزه حمل و نقل ریلی قابل قیاس با دیگر صنایع نیست و نیاز به زمان طولانی دارد، یعنی زمانی نزدیک به عمر مفید یک لکوموتیو، به‌همین دلیل سرمایه گذاران تمایل چندانی به سرمایه گذاری در این صنعت ندارند، البته مشکلات جدی تری شرکت های ریلی را تحت شعاع خود قرارداده است. از جمله تحریم ها و افزایش نرخ ارز که نفس شرکت های قدیمی وفادار به این صنعت را بریده است. فعالان این بخش با تمام توان این ارابه قدیمی را هول می دهندتا شاید با گذر از مشکلات به ایستگاه مقصودبرسند. اما تا چه زمانی می توانند روی پای خود بایستند؟ در خصوص بررسی مشکلات ریلی در حوزه لکوموتیو گفتگویی با ابراهیم پاشنا، مدیر عامل شرکت الوند نیرو داشته ایم که به شرح آن می پردازیم:

چه تعداد از لکوموتیوهای شرکت در سیر و چه تعداد در حال انجام تعمیرات اساسی است؟ با وجود تحریم­ها و نوسانات نرخ ارز در رابطه با تعمیرات با چه چالش­هایی روبرو هستید؟

از 25 لکوموتیو، 4 لکوموتیو در حال انجام تعمیرات اساسی است و 21 دستگاه لکوموتیو در سیر است. در رابطه با تعمیرات اساسی بزرگترین مشکل ما تأمین قطعه و واردات قطعات است. بخشی از این قطعات در داخل ساخته می­شود که با مشکل زیادی روبرو نیستیم اما بخشی را که باید وارد کنیم.پروسه تخصیص ارز از سوی وزارت صمت  سخت و زمان براست. به همین دلیل تأثیرات بسیاری در طول بازه زمانی تعمیرات دارد. در سال 97 نسبت به سال 96 برای تعمیرات هر لکوموتیو از نظر زمان ، 100 روز به زمان تعمیرات اساسی افزوده شد. در سال 96 تعمیرات اساسی یک لکوموتیو در مدت زمان 236 روز انجام می‌شد اما متأسفانه الان حدود یکسال زمان می برد.

از مشکلاتی که شرکت­های خصوصی با راه آهن دارند مدیریت بازرگانی و نرخ­گذاری است، لطفاً توضیحی در این رابطه بدهید؟

در ارتباط با نرخ­گذاری با تنگناهای زیادی مواجه هستیم. تعرفه­ها دولتی است. در زمان تأمین خدمات یا قطعه، شرکت­ها باید با نرخ آزاد تهیه کنند اما در زمان دریافت پول، تعرفه­ها دولتی است و این برخورد دوگانه دولت با شرکت­هامنطقی نیست. عدم تناسب و توازن بین تعرفه­های دولتی وتعرفه های آزاد برای خرید خدمات، تعمیرات و راهبری ، فشارهای شدیدی را روی شرکت­ها وارد می­کند. امسال بر سر قیمت­ها با راه آهن چالش­هایی را داشته‌ایم اما به نسبت سال­های گذشته، راه آهن کمی بیشتر موقعیت شرکت­­ها را در نظر گرفت و درک کرد، البته ناگفته نماند که تمامی قیمت­ها از اول سال در همه جا تغییر می­کند، اما قیمت­ها در بخش ریلی در سال گذشته که باید اول سال 97 تغییر می­کرد در ابتدای ماه یازدهم تغییرات صورت گرفت یعنی قیمت­های ما در 2 ماه آخر سال تغییر کرد، با توجه به اینکه نگاه دولتی در تغییر قیمت­های تعرفه مستولی بود و همچنین تأخیر در اقدام وجود داشت. ما قراردادهایی را با راه آهن داشته­ایم که حتی با یک سال تأخیر به امضاء رسیده و با تأخیر، پرداخت­ها صورت گرفته است.

با توجه به تمامی مشکلات موجود، فرسوده شدن لکوموتیوها، ناوگان ریلی، شرایط سخت نوسازی و همچنین بازسازی­های طولانی مدت، چشم­انداز حمل و نقل ریلی را چگونه ارزیابی می­کنید؟

من به آینده حمل و نقل ریلی خوشبین هستم. شرکت مپنا لکوموتیو در حال تولید لکوموتیو است و Map24 جواب داده،اکنون 5 لکوموتیو Map24 در شبکه کار می­کند. این همان لکوموتیوی بود که در عقد قرارداد با مپنا وارد شدیم اما به نتیجه نرسیدیم که لکوموتیو خوبی است. برنامه بعدی این شرکت Map28  است که در حال تولید است و گمان می­کنم تا پایان امسال 25 دستگاهMap24  وارد شبکه شود. در عین حال لکوموتیوهای مونتاژی هم مانند زیمنس در برنامه­­‌هایشان هست. تأمین لکوموتیو در کشور و آنچه نیاز کشور است گرچه روند کندی دارد اما بی­برنامه نیست و کشور حتی برای ساخت نیز برنامه دارد و شرکت­هایی که جدید تأسیس شده‌اند، حدود یکی دو لکوموتیو وارد کرده­اند، شرکت­های خصوصی مالک لکوموتیوقبلا 5 شرکت بودند که اکنون به 7 شرکت رسیده است و تقریباً 10 ماه است با یک لکوموتیو وارد شده­اند و در حال وارد کردن لکوموتیو دیگر هستند. اکنون هم در کشور برنامه واردات و همچنین تولیدات داخل هست. در رابطه با  واگن­ها، از گذشته کارخانجاتی از جمله واگن پارس بوده و بحث واردات واگن نیز در گذشته بوده، البته اکنون با کمی مشکلات روبرو است که امیدواریم رفع شود. آینده حمل و نقل ریلی از نظر من ناامید کننده نیست، گمان می­کنم حتی اگر بخش خصوصی تصمیم به سرمایه­گذاری داشته باشد، از جمله حوزه‌هایی که می­توان به آن فکر کرد بخش حمل و نقل ریلی است. البته شرایط اقتصادی کشور بحث دیگری است و من در شرایط عادی، سرمایه­گذاری در این بخش را تأیید می­کنم، حوزه مطمئنی است و ظرفیت­های خالی بسیاری دارد و با سرمایه­های داخلی و خارجی این ظرفیت­ها می­تواند تکمیل شود و به بهره­برداری برسد.

متن کامل این مصاحبه را می‌توانید در شماره 371 ماهنامه «صنعت حمل و نقل» بخوانید