نقش بانک صنعت و معدن در توسعه کشور

صتعت حمل و نقل آنلاین: بانک صنعت و معدن به عنوان تنها بانک توسعه­ای تخصصی در بخش صنعت، معدن و زیرساخت با بیش از 60 سال سابقه و کار تیمی با تلاش بسیار، تامین مالی طرح­های کوچک و بزرگ صنعتی، معدنی و زیرساخت­های کشور را بر عهده دارد. دو واژه اقتصاد مقاومتی و خودباوری در مجموعه عملکرد مدیریتی و کارشناسی این بانک معنا و مفهوم پیدا می­کند. بانک صنعت و معدن توانسته است در طول چهار سال گذشته در سه حوزه صنعت، معدن و زیرساخت کارنامه قابل قبولی ارایه دهد. تامین اعتبارات مورد نیاز این سه بخش، در گفتگو با علی اشرف افخمی مدیر عامل بانک به روشنی بیان شده است. در این گفتگو دریافتیم چگونه می­توان با درک الزامات دست­یابی به دانش مدیریت، در عرصه بین­المللی کسب و کار، حرف برای گفتن داشت و سهم بایسته خود را از این بازار گرفت. با اجرایی شدن “برجام“، این بانک توانست در مراودات بانکداری بین­المللی و نیز تامین اعتبار صدها طرح ریز و درشت صنعتی، معدنی و زیربنایی کشور گام­های بلندی بردارد و آنها را به بهره­برداری برساند و زمینه­ساز اشتغال هزاران نفرشود، هرچند در طول 4 سال گذشته مدیریت این بانک با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده و با درایت از پس آن برآمده است. در زیر با دیدگاه­های علی اشرف افخمی آشنا می­شویم:

• اگر بخواهید کارنامه نظام بانکی کشور را در چهار سال گذشته در مقایسه با دولت پیشین زیر ذره­بین بگذارید، سایه روشن­های آن را چگونه می­بینید؟

در دوره دکتر روحانی در کل نظام بانکی با توجه به تحریم بانک­ها و دور بودن از استانداردهای بین­المللی اتفاقات مثبتی رخ داد. متاسفانه در دوران دولت نهم و دهم بازار غیر متشکل و موسسات اعتباری غیرمجاز بدون هیچ ضابطه­ای موجب آشفتگی بازار پولی و مالی کشور شده بودند. در چهار سال گذشته بانک مرکزی با وجود اینکه تحت فشارهای بسیاری بود، با تلاش­های فراوان توانست بازار را به سمت انضباط مالی سوق دهد و موجب ساماندهی غیرمتشکل­ها در قالب موسسات مجاز و همچنین استقرار استانداردهای روز دنیا در بانک­ها شود و توازن را از لحاظ سرمایه و دیگر شاخص­ها برقرار کند. البته در این میان شاهد تلاطم­ها، مخالفت­ها و مقاومت­هایی نیز بودیم که حتی موجب برخوردهایی غیرمنصفانه­ از طرف سپرده­گذاران موسسات غیرمجاز با بانک مرکزی شد. هم اکنون موسسات غیرمجاز از دور خارج شده­اند و طبق پیش­بینی­های انجام شده تا مهر ماه سال جاری هیچ موسسه غیرمجازی مشغول کار نخواهد بود. اگر هم موسسه­ای در حال فعالیت باشد کاملا تابع بانک مرکزی است تا مردم با آرامش خاطر بیشتری سپرده­گذاری کنند و از مزایای مستمر و باثبات آن بهره ببرند. ناگفته نماند که پیش از این توقع بسیار بالایی در رابطه با دریافت سودهای بالا و غیرمتعارف از بانک­ها، به ویژه از موسسات اعتباری غیرمجاز ایجاد شده بود که طبیعتا قیمت تمام شده پول را بالا می­برد و تورم­های سنگین بالای 44% ایجاد می­کرد. هم اکنون تورم تک رقمی شده است. در گذشته سود سپرده بانک­ها 28% الی 29% بود. اما هم اکنون حدود 15% الی 18%  است. در افق دورتر پیش­بینی شده که میزان سود بانک­ها بیش از این کاهش پیدا کند تا وضعیت و شرایط بهتری برای تولید کننده فراهم کند و در نهایت وضعیت اقتصادی کشور نیز رشد و توسعه بیشتر خواهد یافت.

یکی از دلایل پیشرفت کشورهایی همچون ژاپن، مالزی، تایوان، سنگاپور، هنگ­کنگ و آلمان، بالابودن درآمد از فعالیت­های تولیدی و پایین بودن نرخ سود سپرده در بانک­ها است. در بسیاری از کشورهای اروپایی و یا در کشوری مانند ژاپن، در قبال پولی که در بانک سپرده­گذاری می­شود نه تنها سودی تعلق نمی­گیرد بلکه پولی هم به عنوان نرخ سود منفی از سپرده­گذار دریافت می­شود. به همین خاطر وقتی یک فعال اقتصادی از بانک، تسهیلاتی دریافت می­کند سود 2 الی 2.5 درصد می­پردازد که با نرخ سود بانک­های ما بسیار متفاوت است. این سود بالا و غیرمتعارف در کشور ما، موجب پایین آمدن قدرت رقابت تولیدات ما در صنعت، صادرات و تولید می­شود. با دریافت سود بالا از بانک­ها، نرخ سود تسهیلات نیز بالا می­رود. توجه فرمایید که هیچ  تولیدکننده­ای محصولات خود را پایین­تر از قیمت تمام شده به بازار فروش نمی فرستد زیرا صددرصد موجب ورشکستگی­اش می­شود، در نتیجه بانک­ها هم به همین گونه رفتار می­کنند زیرا بانک­ها هم یک بنگاه اقتصادی هستند.

این مقدمه را از آن جهت بازگو کردم که آگاه باشید فضای کسب و کار در چهار سال پیش فضایی بسیار دشوار بود. بانک­ها در تحریم بودند، تورم 44% بود، نرخ سود سپرده­ها 28% بود، نرخ تسهیلات بالای 30% بود و دکتر روحانی در این وضعیت نابسامان شروع به کار کرد. هم اکنون تورم زیر10% است، نرخ سودها پایین آمده، سپرده 15% و تسهیلات 18% است و همچنین وضع بازار پولی ساماندهی شده که در بلند مدت به نفع کشور خواهد شد و آرام آرام به سمت کاهش نرخ سود پیش خواهد رفت.

–  بانک صنعت و معدن تاچه حد در معرض ترکش شرایط پیش آمده قرارگرفت؟

بانک صنعت و معدن یک بانک توسعه­ای است و سپرده قابل توجهی از مردم دریافت نمی­کند. در تمام دنیا نیز بانک­های توسعه­ای این­گونه رفتار می­کنند و اغلب شعبه­ای ندارند. اگر هم داشته باشند انگشت شمارند. در کشور ما نیز چنین است. بانک صنعت و معدن در کل کشور60 شعبه دارد که از لحاظ حرفه­ای حتی تعداد 60 شعبه نیز زیاد است زیرا بانک­های توسعه­ای با  سبک کاری متفاوت نیازی به شعبه نداشته و پول خود را از دولت­ها و یا روش­های دیگر تامین می­کنند و در راستای استراتژی توسعه­ای هر کشور به مصرف می­رسانند. ما در حوزه صنعت و معدن به ویژه در حوزه فولاد کارهای بسیار بزرگی انجام داده­ایم. 12 طرح فولادی را در این دوره 4 ساله تامین مالی کرده­ایم. رقم این تامین مالی بالای 2.8 میلیارد دلار بوده است. ال­سی­های آن باز شده و بسیاری از فعالیت­ها نیز آغاز شد و بخش­هایی از آنها نیز به تولید رسیده­اند. به عنوان مثال خط نورد روهینا در دزفول راه­اندازی شد و به تولید رسید. خط احیای سپیددشت، شادگان که قسمت به قسمت در حال پیشرفت است. ظرفیت فولاد کشور از طریق فاینانس، حدود 8 میلیون تن افزایش یافت که به کل ظرفیت فولاد کشور اضافه شد و به 25 میلیون تن در سال خواهد رسید. از زمان رضا شاه تا دوره دکتر روحانی ظرفیت تولید سالانه فولاد کشور به 17 میلیون تن رسیده اما در همین 4 سال اخیر حدود50% ظرفیت تولید فولاد فاینانس شده است که در 2 سال آینده تمامی آن به تولید خواهد رسید. نا گفته نماند که بانک­های تخصصی در زمان تحریم کاملا حرفه­ای عمل کردند تا به این نقطه برسیم.

در حوزه نیروگاه نیز حدود 6 هزار مگاوات تامین مالی کرده­ایم که شامل 12 نیروگاه 500 مگاواتی می­شود. حدود نیمی از آن به بهره­برداری رسیده و به شبکه نیز وصل شده است. همانند نیروگاه کهنوج- سیرجان به نام کرمانیان، نیروگاه شیرکوه در یزد، نیروگاه بهبهان، نیروگاه آذرخش در گلستان که به نتیجه رسیده­اند و 3 هزار مگاوات دیگر نیز تا پایان سال 98 به بهره­برداری خواهد رسید، پروژه­های جدیدی نیز در راه خواهیم داشت.

از 6 هزار مگاوات برق که فاینانس کرده­ایم، 3 هزار مگاوات آن به بهره­برداری رسیده است. اگر این فاینانس انجام نمی­شد وضعیت برق در کشور با بحران خاموشی و مشکلات بسیاری مواجه بود. در حوزه حمل و نقل نیز به صورت جدی وارد کار شده­ایم. در حال حاضرحمل و نقل در بسیاری از کشورها مدرن شده است، سرعت­ها بالا رفته و از لحاظ تکنولوژی با محیط زیست بسیار سازگارتر شده­اند و زمان سفرهای شهری و بین شهری و نیز سوانح جاده­ای آنان بسیار کاهش پیدا کرده است و در نتیجه مردم در جاده­ها کمترگرفتار می­شوند. این شایستگی برای مردم ایران نیز باید وجود داشته باشد تا از این گونه مسایل وقت تلف­کن پرخطر به دور باشند. با چنین نگاهی بانک صنعت و معدن در قلمرو حمل و نقل نیز ورود پیدا کرده است. در این ارتباط تامین 1.8 میلیارد دلار از طریق فاینانس برای احداث اولین خط آهن سریع السیر تهران- قم- اصفهان که با سرعت 250 کیلومتر طی2 ساعت، مسیر تهران تا اصفهان را طی خواهد کرد و تا سه سال دیگر به بهره­برداری می­رسد از آن جمله است. همچنین در رابطه با پروژه برقی کردن قطار تهران – مشهد 1.5 میلیارد دلار قرارداد فاینانس آن امضا شده است که تا 4 سال دیگر به بهره­برداری می­رسد. در این پروژه قطار کاملا برقی شده و سرعت آن مانند قطار هانوفر به برلین بالا می­رود. به طور کلی باید تاکید کنم که در حوزه زیرساخت های حمل و نقل مانند راه آهن و صنایع هوایی خوب عمل کرده­ایم. بعد از برجام آنچه در نوسازی ناوگان هوایی کشور (ایران ایر) اتفاق افتاده، تامین مالی آن تماما بر عهده بانک صنعت و معدن با پشتیبانی بانک مرکزی بود. 3 فروند ایرباس و 4 فروند ای تی آر تماما توسط بانک صنعت و معدن تامین مالی شده است. در رابطه با بویینگ، کارهای مورد نیاز انجام شده و در زمان تحویل از لحاظ پرداخت با مشکلی مواجه نخواهیم بود. البته در رابطه با تحویل هواپیما، امریکا کمی سر ناسازگاری دارد.

• آیا در زمینه صنایع دریایی هم ورود پیدا کرده­اید؟

در زمینه صنایع دریایی نیز وارد شده­ایم. اما صنایع دریایی کمی دشوارتر است و علت آن این است که با وجود زیرساخت­های قابل قبول برای کشتی­سازی، اما در مدیریت بهره­برداری ضعیف عمل شده و در اثر این ضعف مدیریت صنایع دریایی ما همواره با مشکلات متعددی روبرو بوده که عملا از رشد آن جلوگیری کرده است. با وجود تمام این مشکلات، یکی دو بخش خصوصی را در این زمینه تامین مالی کرده­ایم که هم اکنون هم در حال پیشرفت هستند اما نیاز به حوصله بیشتری دارد تا صنایع دریایی نیز بتواند جایگاه خود را پیدا کند. در ساخت واگن نیز کارهای مقدماتی به خوبی پیش می­رود اما هنوز عملیاتی نشده است. طبق پیش­بینی­های انجام شده در زمینه تولید واگن در کشور در سال 97 می­توانیم به نتایج بهتری برسیم. در توسعه بنادر نیز در بخش تجهیزات کارها به خوبی پیش می­رود و با سازمان بنادر و کشتیرانی نیز همکاری­هایی داریم از جمله: تامین مالی یک پروژه در چابهار که در حال پرداخت است و خط اعتباری آن را از خارج گرفته­ایم.

• با این دیدگاه آیا صنعت خودروسازی ما می­تواند در بازار بین­المللی پتانسیل صادراتی داشته باشد؟

بله. این پتانسیل دیده می­شود اما نگاه مدیران نه فقط در صنعت خودروسازی بلکه در تمامی صنایع مهم است. اگر نگاه مدیران به سوی حضور در بازار بین­المللی باشد صددرصد می­توانند با این حضور سهم بازار بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال پتروشیمی که بر اساس تکنولوژی جدید احداث شده است، دارای ظرفیت بالا، قیمت تمام شده پایین و کیفیت بالا است و بازار جهانی این موارد را مورد بررسی و توجه قرار می­دهد و محصول کشوری که کیفیت بالاتر با قیمت مناسب باشد را خریداری می­کند.

اکنون صادرات پتروشیمی و مواد معدنی به خوبی انجام می­شود. در حوزه فولاد نیز صادرات خوبی داریم. به عنوان مثال فولاد مبارکه در سال، حدود 500 میلیون دلار صادرات دارد. فولاد مبارکه این پتانسیل بالا را با حضور در بازار جهانی آموزش دیده­ است که چه کالاهایی را با چه مشخصه، کیفیت و قیمتی بفروشند. فرا گرفته­اند که بازارهای هدف کجا هستند؟ در صنعت خودرو نیز به اینگونه باید باشد. در بازار خودرو آگاهی و دانش کامل رقبا در توسعه و نوآوری و بحث­های محیط زیستی اهمیت بسزایی پیدا کرده است و با این رویکرد باید سهم بیشتری از بازارهای خارجی را به خود اختصاص دهند. اگر واحدهای خودروسازی به موارد ذکر شده در بالا توجه خاص داشته باشند و نکات مهم این صنعت را رعایت کنند صددرصد می­توانند سهمی از بازار جهانی داشته باشند.

• درحوزه­های دیگر عملکرد بانک صنعت و معدن را چگونه ارزیابی می­کنید؟

در زمینه پتروشیمی نیز فعالیت­های بسیاری کرده­ایم. پروژه 2 میلیون تنی تولید اتیلن در عسلویه از بزرگترین اتیلن­های منطقه و خاورمیانه است که تولیدات و صادرات دارد. علاوه بر آن به خط غرب کشور نیز اتیلن را تزریق می­کند که از 5 واحد از واحدهای اتیلن، سنگین و سبک و خطی، به عنوان ماده اولیه استفاده می­کنند. در این میان بانک صنعت و معدن وظیفه تامین مالی پتروشیمی کاویان را بر عهده داشت که به نتیجه نیز رسید. وظیفه تامین مالی 2 واحد از این پلی اتیلن­ها را بانک صنعت و معدن برعهده گرفت از جمله پتروشیمی لرستان و مهاباد که به تولید رسیده­اند و هر کدام از آنها از جمله پروژه­های پتروشیمی است که کاملا تولیدات مشخص و بازار صادراتی دارد. بانک صنعت و معدن در حوزه­های دیگر نیز همانند کاشی و سیمان بسیار فعالیت کرده و بیش از 50% صنعت کاشی کشور را تامین مالی کرده است به ویژه در زمینه تامین مالی سیمان که بیشترین افزایش ظرفیت در طی یک دهه گذشته را داشته است.

در حوزه صنایع دارویی هم بسیار خوب عمل کرده­ایم به ویژه در خصوص تکنولوژی­های جدیدی که در حوزه دارو وارد شده است. در یک سال گذشته 4 واحد دارویی که تامین آن بر عهده بانک صنعت و معدن بود به بهره­برداری رسیده است. از جمله دو واحد در استان سمنان، یک واحد در استان خراسان و یک واحد در کیش. یک واحد در مشهد نیز در حال راه­اندازی است. بانک صنعت و معدن در حوزه­های دیگر مانند نساجی و صنایع تبدیلی غذایی ورود خوبی داشته و طی یک­سال بیش از 200 پروژه به تولید رسیده است. این بانک در کشور از جمله بانک­هایی است که در حوزه زیرساخت از لحاظ حرفه­ای در تمام زمینه­ها وضعیت بسیار خوبی دارد.

• آیا بعد از امضای برجام گشایشی در ارتباطات بانکی به­وجود آمده است یا خیر؟

هر کسب و کاری بر چهار پایه استوار است: 1- انصاف 2- احترام  3-اخلاق حرفه­ای 4 اعتماد. ما با چالش­های بسیاری روبه­رو بوده­ایم و همچنان این چالش­ها ادامه دارد. اگر کسی نقد می­کند، در کنارش باید انصاف نیز داشته باشد. قبل از برجام ما با هیچ بانکی نمی­توانستیم مراوده­ داشته باشیم و حتی نمی­توانستیم سوئیفت را در روابط بانکی خودمان برقرار کنیم. توانایی گرفتن خط اعتباری را نداشتیم. در نتیجه فقط داخلی کار می­کردیم. به­علاوه برای ارتباط با بانک­های خارجی در زمان تحریم نیاز به یکی دو واسطه داشتیم که منجر به پرداخت هزینه­های سنگین 10 الی 15 درصدی می­شد و با ضرر بسیاری برای کشور همراه بود.

موسسه­ای که ده سال از تکنولوژی و استانداردهای بانکداری روز دنیا دور بوده است نمی­تواند در مدت زمان یک سال همه مشکلات خود را حل کند و نیاز به زمان بیشتری دارد. دو ماه بعد از برجام، بانک صنعت و معدن از اولین بانک­هایی بود که به سوئیفت وصل شد و هنگامی­که می­خواست به سوئیفت وصل شود، نسخه (ورژن) 7 سوئیفت آمده بود. در این رابطه با مشکلات بسیاری مواجه بودیم. جابه­جایی پول کار حساس و دشواری است و خطا در آن باید صفر باشد. درست مانند کارخانه­های داروسازی. امروزه در مقایسه با کارخانه­های داروسازی ده سال پیش، صنعت و تکنولوژی داروسازی پیشرفت­های بسیاری کرده است. اگر خود را به فناوری­های روز مجهز نکنند، از بازار حذف می‌شوند. بانک­ها هم همینطور هستند. گرچه طی یک­سال و نیم گذشته خیلی کار شده است لکن راه طولانی در پیش داریم.

اکنون بانک صنعت و معدن در ال­سی باز کردن در بانک­های خارجی مشکلی ندارد. 77 بانک خارجی که 39 مورد آنها اروپایی هستند با بانک­ ما کار می­کنند و این مساله گویای آن است که بانک صنعت و معدن از تکنولوژی روز دنیا برخوردار شده و آموزش­های لازم را نیز فرا گرفته است. باید بدانیم این تلاش­ها به سادگی انجام نشده است. برجام فضایی را برای پیشرفت در زمینه­های بانکی ایجاد کرد. حدود 6 ماه از برجام گذشته بود که اولین خط اعتباری را از هند به ارزش 400 میلیون دلار دریافت کردیم که بیشتر آن صرف توسعه راه آهن کشور شده است. باید بدانیم خط اعتباری 1.5 میلیارد دلاری که اخیرا در رابطه با خط راه آهن تهران- مشهد امضا شده است، بانک به بانک است و دولت به دولت نیست. این امر گویای آن است که بانک کشور ما مورد تایید بانک آن کشور بوده  تا 1.5 میلیارد دلار را در اختیار ما بگذارد. باید بگویم انصاف حکم می­کند که بگویند بانک صنعت و معدن این مقدار کار را انجام داده است و غیرمنصفانه علیه برجام صحبت نکنند. بانک­هایی که با آمریکا مراوده مالی کمتری دارند با ما کار می­کنند اما بانک­های بزرگ به دلایل اقتصادی و مناسبات کاری و حجم فعالیت بالایی که با آمریکا دارند ال­سی ما را جهت کار قبول نمی­کنند که امری غیر عادی نیست. به­هر حال تحولات بسیار خوبی در حوزه بانکی در مراودات بین­المللی رخ داده و دست ما تا حد زیادی در این حوزه باز شده است.

• قبل از برجام بخش صنعت ما با محدودیت­های بسیاری روبرو بود. آیا بعد از برجام گشایشی در کارها صورت گرفته است؟ آیا بخش خصوصی از ورود به صنعت استقبال کرده است؟

تعداد افرادی که علاقه­مند به توسعه و سرمایه­گذاری در داخل کشور هستند در اغلب استان­های کشور به بانک مراجعه کرده­اند و پروژه­های بسیار خوبی داشته­اندکه تامین مالی شده­اند. درخواست و مراجعه به بانک صنعت و معدن دو برابر شده است. در حوزه انرژی­های نوین مانند نیروگاه خورشیدی در همدان و کرمان، سرمایه­گذاران آلمانی هستند و پروژه­ها نیز به تولید رسیده­اند. بانک صنعت و معدن نیز برخی پروژه­های این نیروگاه­های خورشیدی را در شهرهایی چون یزد و سیستان بلوچستان تامین مالی کرده است که به زودی به بهره­برداری می­رسند.

• اعتباراتی را که بانک صنعت و معدن می­پردازد آیا بیشتر به سمت صنعت گرایش دارد یا معدن؟ آیا سمت و سوی دیگری نیز جز صنعت و معدن دارد؟ یا خیر؟

ما در 3 حوزه اصلی کار می­کنیم. در صنعت و معدن فعالیت­های گسترده­ای داشته­ایم اگر از لحاظ تعداد بخواهیم آمار بگیریم تعداد کارهایی که در زمینه صنعت انجام شده بیشتر از معدن بوده است. به لحاظ حجم سرمایه­گذاری نیز صنعت بر معدن پیشی دارد. معمولا سعی ما بر آن است تا بر اساس برنامه­های استراتژیکی که دنبال می­کنیم و طبق سیاست­های دولت به حوزه­ها ورود پیدا کرده و توازن در این بخش­ها وجود داشته باشد. در رابطه با حوزه سوم تامین مالی، بانک صنعت و معدن به حوزه زیرساخت­ها وارد شده است. در گذشته فعالیت کمتری در این زمینه داشته­ایم اما به دلیل اینکه بانک توسعه­ای هستیم باید در زمینه زیرساخت­ها نیز فعالیت داشته باشیم که خود موجب فعالیت و رشد بهتر صنعت و معدن هم خواهد شد. مانند راه آهن و نیروگاه که عمدتا در خدمت صنعت هستند. مثلا کارخانه­ای که در استان یزد و کرمان مشغول به فعالیت است اگر بخواهد مواد معدنی را به بندر برساند در رابطه با قیمت تمام شده، طی کردن این راه از مسیر راه آهن قابل مقایسه با جاده نیست و کاهش قیمت خوبی در بازار رقابت برای تولید کننده به همراه دارد. همانطور که گفتم بانک صنعت و معدن در 3 حوزه صنعت، معدن و زیرساخت فعالیت می­کند و سیاست ما بر این است که هر کدام از این حوزه­ها دارای پتانسیل صادراتی بیشتری باشد، از طرف ما حمایت بیشتری شود زیرا ما هر مقدار صادرات بیشتری داشته باشیم ارز آوری بیشتری برای کشور خواهیم داشت، در نتیجه قدرت چانه­زنی در بازارهای جهانی بیشتر خواهد شد. اتصال به شبکه­ جهانی و کسب سهم بازار بیشتر در تولیدات مختلف بسیار مهم است. داشتن دانش مدیریت در فضای بازار بین­الملل بسیار مهم و موثر است. درست مثل اینکه وقتی در یک شهرستان مسابقات کشتی برگزار می­شود نفر اول شهرستان الزاما موقع شرکت در مسابقات استانی نفر اول استان نخواهد شد و نفر اول استان مطمئنا نفر اول کشور نمی­شود زیرا رقیب بسیار است. همین امر در فضای بین­الملل نیز صادق است درست مثل اینکه نفر اول کشوری در المپیک شرکت کند، امکان کسب مدال طلا در المپیک دشوارتر می‌شود زیرا رقبای ­ما از کشورهای مختلف در حال یادگیری دانش فنی و حرفه­ای هستند. حضور در کسب و کار در فضای بین­المللی موجب فراگیری دانش کار در این حوزه می­شود.

• با این دیدگاه آیا صنعت خودروسازی ما می­تواند در بازار بین­المللی پتانسیل صادراتی داشته باشد؟

بله. این پتانسیل دیده می­شود اما نگاه مدیران نه فقط در صنعت خودروسازی بلکه در تمامی صنایع مهم است. اگر نگاه مدیران به سوی حضور در بازار بین­المللی باشد صددرصد می­توانند به حضور موفق خود اطمینان داشته باشند.

به عنوان مثال مجتمع­های پتروشیمی که بر اساس تکنولوژی جدید احداث شده­اند، دارای ظرفیت بالا، قیمت تمام شده پایین و کیفیت بالا هستند و بازار جهانی تولیدات خود را مورد بررسی قرار می­دهند و معمولا بازیگران بین­المللی محصول کشوری که کیفیت بالاتر با قیمت مناسب باشد را خریداری می­کنند. اکنون صادرات پتروشیمی و مواد معدنی به خوبی انجام می­شود. در حوزه فولاد صادرات خوبی داریم. به عنوان مثال فولاد مبارکه در سال بیش از500 میلیون دلار صادرات دارد. فولاد مبارکه این پتانسیل بالا را با حضور در بازار جهانی آموزش دیده­ است که چه کالاهایی را با چه مشخصه، کیفیت و قیمتی بفروشد. فرا گرفته­اند که بازارهای هدف کجا هستند. در صنعت خودرو نیز  اینگونه است. در بازار خودرو سازندگان مطرح جهانی به دلیل آگاهی و دانش کامل رقبا در توسعه و نوآوری و بحث­های محیط زیستی توانسته­اند سهم بیشتری از بازارهای دیگر کشورها را به خود اختصاص دهند. اگر واحدهای خودروسازی داخلی ما نیز به موارد ذکر شده در بالا توجه خاص داشته باشند و نکات مهم این صنعت را رعایت کنند صددرصد می­توانند سهمی از بازار جهانی داشته باشند.

 

• آیا عدم عضویت و دور بودن ایران ازسازمان جهانی تجارت «WTO »می­تواند از دلایل کم بودن سهم ایران از بازار جهانی ­باشد؟

کشوری مانند ایران که هنوز ظرفیت­های رقابتی را به خوبی آماده نکرده است نباید در پیوستن به WTO عجله داشته باشد. البته به عنوان یک تفکر، پیوستن به بازار جهانی را قبول دارم اما نباید عجله­ای در پیوستن به WTO داشته باشیم. با توجه به مشکلات ساختاری که در اقتصاد وجود دارد اگر بدون مطالعه برای پیوستن به WTO وارد شویم ممکن است دقت­های لازم جهت حفظ منافع ملی را نکرده باشیم. در بحث یادگیری در حوزه تکنولوژی، راهبری واحدها و مدیریت در قسمت نرم­افزارها همچنان با مشکلاتی روبه­رو هستیم. ما به حضور در بازار جهانی و صادرات محصولات ایرانی نباید به­صورت یک موضوع کوتاه مدت نگاه کنیم درست مثل بعضی­ها که در صادرات میوه، روی جعبه­ها میوه­های خوب و زیر آن میوه­های خراب می‌چینند. کاملا روشن است که فقط یک بار این جنس از کشور ما خریداری می­شود و برای دفعه دوم این اتفاق تکرار نخواهد شد.

در دنیا کیفیت، زمان تحویل و قیمت بسیار مهم است. گاهی اوقات کیفیت و زمان تحویل در اولویت قرار دارد. موضوع محیط زیست هم بسیار مهم شده است. به عنوان مثال برخی از خریداران خارجی هستند که در بحث مواد غذایی، حتی محلی که کارخانه در آن جا احداث شده برایشان بسیار مهم است که عاری از هر گونه آلودگی و طبق استانداردهای جهانی باشد. توجه داشته باشید در زمینه خودرو، ایران باید خود را با استانداردهای جهانی همگام کند. ما کشوری با 80 میلیون جمعیت و سرشار از منابع زیر زمینی مانند نفت، گاز و طیف وسیعی از منابع مختلف هستیم که ثروت­های ملی کشور تلقی می‌شوند. ما در سال با این منابع چه مقدار صادرات داریم؟ صادرات نفت در سال حدود 35 تا40 میلیارد دلار و صادرات غیرنفتی در سال 45 میلیارد دلار است. جمعا صادرات کشور ما زیر 100 میلیارد دلار است. در مقایسه با کشورهایی مانند تایوان، کره، ژاپن و سنگاپور که نفت و معدن ندارند از صادرات چندین برابری نسبت به ایران برخوردار هستند. به عنوان مثال سنگاپور حدود 330 میلیارد دلار صاردات دارد. با توجه به اینکه کشوری با مساحت نیمی از شهر تهران است. ژاپن حدود 1500 میلیارد دلار، کره­جنوبی حدود 700 میلیارد دلار و تایوان حدود 400 میلیارد دلار صادرات دارند. این کشورها آموزش لازم را در زمینه صادرات در فضای بین­المللی دیده­اند. در این کشورها معمولا پولی در بانک­ها با هدف دریافت سود، سپرده نمی­شود و همین امر موجب کاهش قیمت تمام شده پول و در نتیجه سهم بالای تولید در این کشورها می­شود. وام­هایی با سود بسیار کم در حد کارمزد به تولیدکنندگان پرداخت می­شود که در نتیجه موجب پیشرفت­های روز افزون در اقتصاد کشورشان می­شود.

• همان­طور که اشاره کردید یکی از حوزه­های فعالیت بانک، زیرساخت­ است. در بخش گردشگری که هم درآمد و هم اشتغال را می­تواند در بر بگیرد آیا در تکمیل و توسعه زیرساخت­های این بخش، بانک صنعت و معدن ورود پیدا کرده است؟

خیر. بانک صنعت و معدن در حوزه گردشگری ورود پیدا نکرده است. بانک صنعت و معدن در حوزه­هایی از جمله معادن، صنایع و به­ویژه در حوزه زیرساخت که نیاز به تامین مالی بالایی دارد از جمله اتصالات شبکه راه آهن کشور و همچنین بنادر در زمینه تقویت ظرفیت کانتینری که نیاز به تامین مالی زیادی دارند فعالیت می‌کند. خوب است توجه کنیم که در مقایسه با سنگاپور، ظرفیت بنادر کشور ما در بخش کانتینری یک دهم است. فضای کار بسیار زیاد است. بانک هنوز مطالعات کاملی در ورود به بحث گردشگری ندارد. ما در نحوه سپرده­گذاری بسیار حساس و سنجیده عمل می­کنیم. سپرده­گذاری با هر مبلغی تنها همان سود 15% را خواهد داشت و فراتر از آن نخواهد رفت. همچنین تسهیلات ریالی که پرداخت می­شود با هر مبلغی که باشد سود آن بالای  18% نخواهد بود. به همین دلیل منابع ما بسیار محدود است. البته از بخشی از منابع توسعه ملی استفاده کردیم که جای تشکر هم دارد. بعضی از مواقع که کسر داشتیم از بانک مرکزی خط­های اعتباری محدودی به عنوان صنایع دریافت کرده­ایم. اما عمده­ هنر ما این است که حتی با کمبودهای منابع، بتوانیم کارهای بزرگی را با پول­های خارجی و بخشی از دستگاه­های داخلی با مدیریت صحیح،  تامین مالی کنیم.

• با توجه به 4 سال گذشته و 46 ماهی که در این عرصه حضور داشته­اید، چشم­انداز بانک را از لحاظ فعالیت در 4 سال آینده چگونه می­بینید؟

ما قطعا در حوزه زیرساخت از جمله نیروگاهی به فعالیت خود ادامه می­دهیم. زیرا برای کشور بسیار حیاتی است. بسیار جای تاسف دارد که مردم استان­های جنوبی به­ویژه شهرهایی مانند اهواز، بندرعباس و بوشهر هنوز از لحاظ کمبود برق دچار مشکل هستند. ما همواره به فعالیت خود ادامه خواهیم داد تا هموطنان­مان با مشکلات کمتری در این زمینه مواجه باشند. در حوزه زیرساخت ریلی نیز با توجه به تجربیات خوب بدست آمده، فعالیت خواهیم کرد. حوزه پتروشیمی درآمد ارزی خوبی برای کشور دارد و همواره تامین مالی این حوزه را ادامه خواهیم داد. نوسازی ناوگان هوایی نیاز به فعالیت بیشتری دارد که با همکاری تیمی توانسته­ایم ظرفیت تامین مالی را بالا ببریم. اخیرا تامین مالی حوزه­ای را به عنوان آب­شیرین­کن وارد فعالیت­های خود کرده­ایم. مردم در خلیج فارس در مورد آب شیرین با مشکلات بسیاری روبرو هستند. کل ظرفیت نصب شده زیر100 هزار متر مکعب در روز است. این مقدار بسیار پایین است. در حالی­که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بالای10 میلیون متر مکعب از آب خلیج فارس را در روز تصفیه می­کنند. در یکسال گذشته در این حوزه ورود کرده­ایم و 3 دستگاه آب­شیرین­کن را تامین مالی کرده­ایم که ظرفیت هر کدام100 هزار متر مکعب است که در روز 300 هزار متر مکعب آب شیرین می­کند. یکی از آن دستگاه­ها برای تامین آب بندرعباس است و آب دو دستگاه دیگر توسط خط لوله به سمت کرمان می­رود که صنایع فولاد و صنایع دیگر توسط آنها تامین می­شود. برآورد در زمینه نیاز به آب شیرین، حداقل روزانه 800 هزار متر مکعب دیگر است که در حال انجام کارهای اولیه هستیم تا بتوانیم در 2 سال آینده مشکلی در رابطه با آب شیرین در شهرهایی مانند بندر عباس نداشته باشیم.

به توسعه منطقه مکران به­طور جدی فکر می‌کنم. البته تردیدی نیست که تامین مالی و اعطای تسهیلات به صنایع مختلف مانند فولاد، مس، قطعات خودرو و تولید فرآورده­های معدنی، تولید واگن کماکان در دستور کار بانک خواهد بود همچنان که معدن و تولید فرآورده­های معدنی جزیی از برنامه اصلی بانک است.

نظر به اینکه سال “اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال” نامگذاری شده است، مشارکت فعال در تامین سرمایه در گردش واحدهای کوچک و متوسط نیز از اولویت خاصی برخوردار است که بانک عملکرد درخشانی داشته است و انشاءالله ادامه خواهد داشت.