مهندسی ارزش در خط 6

صنعت حمل و نقل ریلی: امروزه با بالا رفتن تعداد کلانشهرها و افزایش جمعیت آنها ضرورت توسعه حمل ­و نقل عمومی و به ویژه مترو در تصمیم­سازی مدیران جامعه برای اداره امور جامعه و بهبود شرایط زندگی بیش از گذشته احساس می­شود. اما از آنجا که عملیات عمرانی تونل سازی یکی از پرهزینه­ترین فعالیت­های عمرانی به شمار می­رود و در این بین تونل­های مترو به پیچیدگی­های فنی و اجرای و همچنین لزوم به کار بردن جدیدترین تکنولوژهای ساختمانی و تجهیزاتی در آن نیازمند صرف هزینه بسیار زیادی است و با توجه به محدودیت منابع بودجه­ای، پروژه­های ساخت مترو اغلب با دشواری­های بسیار زیادی همراه است.
یکی از راه­های غلبه بر این مشکلات مدیریت ارزش در پروژه است. امروزه مدیریت ارزش یا مدیریت هزینه یکی از مباحث مهم در دانشگاه­ها و پروژه­های عمرانی کشورهای توسعه یافته است که برای دست­یابی به آن آیین­نامه­ها و استانداردهای مختلفی تدوین شده است که مدیران پروژه­های عمرانی با بهره­گیری از این استانداردها می­توانند هزینه­های پروژه را کاهش داده و در نتیجه پروژه ارزان­تری را با کیفیت بالا به نتیجه برسانند.
در پروژه احداث خط 6 مترو تهران، مدیران و مهندسان ایرانی با بهره­گیری از جدیدترین و کارآمدترین الگوهای مدیریت ارزش و به کارگیری متخصصان ایرانی و نظارت دقیق بر هزینه­های صورت گرفته در پروژه موفق شدند همراه با افزایش کیفیت و سرعت در عملیات اجرایی پروژه، هزینه­های پروژه را نیز مدیریت کرده و کاهش دهند. شرح مختصری از فعالیت­های صورت گرفته در پروژه خط 6 مترو تهران در زمینه مدیریت ارزش در ادامه می­آید.
آیین­نامه و استانداردها

1- Technical Manual for Design and Construction of Road Tunnels Civil Elements – U.S. Department of Transportation Federal Highway Administration (FHWA)

2- American Association of state Highway and Transportation Officials (AASHTO)  ” AASHTO LRFD Bridge Design Specifications”

3- Building Code Requirements for Structural Concrete (ACI 318)

4- American Inisitue of Steel Construction (AISC)

5-Tunnels & Shafts in Rock U.S.  Army Crops of Engineers

موارد و استراتژی­های مهم در مبانی طراحی (DCF) خط 6

• 1- تاکید بر استفاده از آیین‌نامه‌ها و توصیه نامه‌های مرتبط با طراحی سازه‌های زیر زمینی از جمله AASHTO و FHWA به جای استفاده از آیین‌نامه‌های مرتبط با طراحی سازه‌های سطحی و رو زمینی
• 2- تاکید بر استفاده از مدل­سازی‌های ژئوتکنیکی جهت ارزیابی بارهای وارد بر سازه
• 3- انجام تحلیل و طراحی با استفاده از مدل‌ها و نرم­افزارهای سازه‌ای بر اساس همسان سازی با مدل‌های ژئوتکنیکی به منظور لحاظ کردن اندرکنش خاک و سازه
• 4- استفاده از پارامترهای ژئوتکنیکی مبتنی بر آزمایشات برجا به جای استفاده از پارامترهای آزمون‌های آزمایشگاهی بر روی نمونه‌های دست خورده

• اهم موارد مهندسی ارزش که باعث کاهش مستقیم هزینه‌های پروژه شده و ضمنا با کاهش زمان اجرا به طور غیر مستقیم باعث کاهش هزینه‌ها شد.
• – کاهش 70000 متر مکعب بتن مصرفی در ایستگاه ها
• – کاهش 17000 تن آرماتور مصرفی در ایستگاه ها
• – اصلاح لاینینگ تونل سنتی (آهاب) و کاهش 10000متر مکعب بتن و 2000 تن آرماتور و 10000 متر مکعب خاکبرداری
• – حذف کف بند در 90 درصد از مسیر تونل و کاهش 50000 متر مکعب شاتکریت و 50000 متر مکعب خاکبرداری و 5000 تن آرماتور لتیس
• – طراحی بهینه سگمنت‌های توسعه جنوبی و کاهش آرماتور مصرفی به مقدار 1200 تن آرماتور
• – کاهش 20000 متر مکعب بتن مصرفی در ایستگاه­های توسعه جنوبی
• – کاهش 5000 تن آرماتور مصرفی در ایستگاه­های توسعه جنوبی
• – کاهش 20000 متر مکعب خاکبرداری در ایستگاه­های توسعه جنوبی
• – کاهش 10000 متر مکعب بتن مصرفی در هواکش­ها
• – کاهش 200 تن آرماتور مصرفی در ایستگاه­ها
• اصلاح طرح روسازی با اصلاح فواصل تراورس­ها و کاهش 14000 تراورس و 28000 دست ادوات روسازی با ارزش ریالی معادل 4.5 میلیارد تومان
• اصلاح طرح روسازی و کاهش 2000 تن آرماتور مصرفی در روسازی
• حذف عملیات زه­کشی در نیمه جنوبی با ارزش ریالی 17.5 میلیارد تومان
• استفاده از فضای بلا استفاده زیر سقف قوسی ایستگاه­ها جهت عبور هوای by pass تونل و در نتیجه حذف گالری و شفت مستقل با کاهش 10000 مترمکعب بتن و 1500 تن آرماتور و 20000 مترمکعب حفاری
• اجرای شفت­ها با شکل قوسی با استفاده از لتیس و شاتکریت به جای مقطع مستطیلی با شمع و استرات و در نتیجه بهینه سازی سازه نگهبان و سازه اصلی و کاهش مصرف آرماتور و بتن

مجتبی حسومی

معاون ساختمانی مهندسین مشاور بهرو