مهمترین ویژگی سمن عدم وابستگی مالی به دولت

صتعت حمل و نقل آنلاین: در سال­های اخیر که حفاظت از محیط زیست بیشتراز گذشته مورد توجه عموم قرار گرفته، شیوه ­های متعددی برای مقابله با بحران­های زیست محیطی مطرح شده است.یکی از مهم­ترین این شیوه­ها بهره­گیری از ظرفیت سازمان­های مردم نهاد یا همان (سمن)ها است که به عنوان رویکردی قابل قبول و کم­هزینهدر این حوزه پذیرفته شده است. سازمان حفاظت از محیط زیست نیز با اعلام پشتیبانی از این نهادهای مردمی، در راستای تحقق اهداف خود و اشاعه فرهنگ زیست محیطی در بهمن ماه گذشته نشستی با همین موضوع برگزار کرد. در این نشست کاوه مدنی معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست و سرپرست مرکز امور بین­‌الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط زیست به تعریف مشخصی از این نهادهای مردمی و ویژگی­های آن پرداخت.

 

معاون آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست در این نشست گفت: تلاش ما در این دوره تمرکز بر کیفیت برنامه­ها به جای کمیت است. به طور نمونه در حوزه سمن­ها، تعداد و آمار سمن­های زیست محیطی مشخص است اما در خصوص مباحث کیفی، اطلاعات دقیقی وجود ندارد.مدنی با طرح این پرسش که چرا باید مشارکت عمومی و مدنی را به سمن­ها محدود کنیم و آنها را تنها متولی و شاخص مشارکت در جامعه بدانیم اظهار کرد: طبق تعریف، سمن به نهاد غیر دولتی اطلاق می­شود که دارای ارتباط مالی با دولت نیست و به صورت قانونی و بدون حاشیه فعالیت می­کند.

وی یادآوری کرد: سمن­ها و مردم برای ما یکسان هستند و با تمام کسانی که بخواهند برای حفظ محیط زیست کشور تلاش کنند، تعامل و همکاری داریم. گرچه همکاری با سمن­ها، آسان­تر است اما این بدان معنا نیست که تنها سازمان‌های مردم ‌نهاد را به رسمیت بشناسیم.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: این نهادها می­توانند درآمد داشته باشند اما اینکه درآمد خود را از وابستگی به دولت کسب کنند یا برای فرار از مالیات به جای ثبت شرکت، در حوزه­ای به نام سمن فعالیت داشته باشند، دارای اشکال است و با تعریف سمن همخوانی ندارد.

وی ضمن تاکید بر ضرورت تعامل سازمان حفاظت محیط زیست با این نهادهای غیردولتی تصریح کرد: اما این تعامل به معنای مزدورپروری و وردست­پروری نیست. یعنی نمی­خواهیم حمایت معنوی یا مادی از سمن­ها منجر به آن شود که برای ما تبلیغ کرده و یا ما را تایید کنند زیرا مهم­ترین ویژگی سمن، عدم وابستگی مالی به دولت است.

این مقام مسوول اظهار کرد: البته مسوولان این نهادها می­توانند حقوق معقولی بگیرند و برای درآمدزایی راهی درست انتخاب کنند.

مدنی خاطرنشان کرد: اینکه ردیف بودجه مشخصی برای سازمان­های مردم نهاد در نظر گرفته شود، اشتباه است. می­توان از برنامه­هایی که همسو با هدف سازمان حفاظت محیط زیست هستند، طبق آیین­نامه و دستورالعملی شفاف و یکسان برای همه سمن­ها حمایت کرد اما اینکه ردیف اعتباری خاصی برای ایشان در نظر گرفت، با تعریف آنها همخوانی ندارد و البته سازمان حفاظت محیط زیست نمی­خواهد تصدی­گر سمن­ها باشد زیرا زمانی موفق خواهد بود که تصدی­گری کمتری در امور داشته باشد اما آموزش­های لازم را در اختیار آنها قرار می­دهد.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست از برنامه­ریزی برای برگزاری دوره­های آموزشی توان­افزایی برای سمن­ها در سال 97 خبر داد و گفت: به دلیل اثرگذاری این نهادها در بسیاری از اتفاقات حوزه محیط زیست، برگزاری دوره­های توان افزایی بسیار مهم خواهد بود.

 بدهکاری ۲۴۰ میلیون تومانی محیط زیست در بخش پژوهش

سرپرست مرکز امور بین­‌الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه کل بودجه سالانه پژوهش در سازمان حفاظت محیط زیست120 میلیون تومان است، اظهار کرد: در حال حاضر240 میلیون تومان بدهی در این حوزه داریم که منجر به ایجاد محدودیت­هایی می­شود.سازمان حفاظت محیط زیست تنها کارفرما نیست و باید مولد هم باشد اما با همین شرایط هم در تلاش هستیم اطلاعات موجود را به دانش تبدیل کنیم و سپس با زبان ساده و روش­های نوینی همچون اینفوگراف این دانش را در اختیار مردم قرار دهیم.

این مقام مسوول به کمپین” کمتر مزخرف بگوییم” اشاره کرد و افزود: یکی از دلایل ایجاد این کمپین، اطلاعات نادرست و خرافه­هایی بود که به نام علم به عموم مردم منتقل می­شد. اعلام آمادگی جدی برای تشکیل و شرکت در کمپین “کمتر مزخرف بگوییم” در واقع راهی برای مقابله با پوپولیسم است. انجام کارها و زدن حرف­هایی که بر مبنای اطلاعات و پژوهش نیست تنها تاثیر منفی دارد و باعث ایجاد بی­تفاوتی جامعه نسبت به مسایل زیست­محیطی می­شود. روزی اعلام می­کنند که در روز درختکاری، درخت نکارید و روز دیگر اعلام می­کنند سبزه عید را فراموش کنید.

گندم کالای استراتژیکی است اما سالی100 گرم گندم و عدس و ماش خیس کردن توسط هر خانواده برای شادی و جشن، منابع آب را از بین نمی­برد. آیا کسانی که در این مورد اظهار نظر می­کنند، تبعات حذف ارزش­های ملی را می­دانند؟ هزار و پانصد لیتر آب برای جوانه زدن یک کیلو بذر سبزه هفت سین؟ افرادی که این محاسبات را انجام داده­اند تاکنون سبزه خیس کردن را از نزدیک دیده­اند؟ مردم در مورد محیط زیست مسوولند اما قرار نیست ارزش­ها و سنت­های ملی را با اطلاعات دروغ از مردم سلب کنیم. از صبح تا شب در این مملکت کمپین جدیدی راه می­اندازند. اگر کمپین زدن مد شده، من نیز می­خواهم کمپین “کمتر مزخرف بگوییم” را راه­اندازی کنم. لطفا از این به بعد از هشتگ #کمتر_مزخرف_بگوییم در مقابله با پدیده پوپولیسم و خرافات و چرندیات و دروغ و دغل بازی محیط زیستی استفاده کنیم.

 اصلاح ادبیات گفتگو در حوزه بین ­المللی 

وی با اشاره به فعالیت­های صورت گرفته در حوزه بین­الملل محیط زیست گفت: در همین دوره کوتاه، برای نخستین بار ایران در مجمع جهانی محیط زیست دارای جایگاه شد و من به مدت یک سال و نیم به عنوان نایب رییس مجمع جهانی محیط زیست فرصت دارم برای ارتقاء تعاملات بین­المللی ایران در حوزه محیط زیست و طرح چالش­ها و معضلات محیط زیست ملی در سطح بین­المللی تلاش کنم.

سرپرست مرکز امور بین­‌الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط­زیست ضمن اعلام تمایل جامعه جهانی برای گسترش همکاری­های محیط­زیستی با ایران اظهار کرد: یکی دیگر از موضوعاتی که در سطح بین­المللی با جدیت دنبال شد، طوفان­های گرد و غبار بود و به دنبال صحبت­ها و مذاکراتی که با معاون دبیرکل سازمان ملل در این خصوص داشتم، موفق شدیم گرد و غبار را به عنوان یکی از سرفصل­های مهم مرکز مقابله با بلایای طبیعی در مرکز منطقه‌ای مدیریت اطلاعات بلایا برای آسیا و اقیانوسیه (اپدیم) قرار بدهیم. اپدیم یکی از ارگان‌های فرعی ESCAP است که بر اساس مقررات اداری و مالی سازمان ملل اداره می­شود و اعضای این مرکز که مقر آن در ایران است، کشورهای عضو اسکاپ خواهند بود.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست، اصلاح ادبیات گفتگو در حوزه بین­الملل را از دیگر اهداف و برنامه­های حوزه بین­الملل محیط زیست برشمرد و افزود: ضمن اصلاح ادبیات گفتگو تلاش می­کنیم تا نگاه غلطی که گمان می­کنند دولت­ها و نهادهای بین­المللی باید به ما پول بدهند را نیز تغییر دهیم.

مدنی ادامه داد: در تعامل با جهان نمی‌توان فقط غر زد. نباید ادعا کنیم که ترکیه مسوول همه بدبختی‌های ما در حوزه گرد و غبار است. نمی‌توانیم ادعا کنیم که توافقنامه پاریس را نمی‌پذیریم و به آن ملحق نمی‌شویم اما دنیا باید به ما پول بدهد تا در برابر تغییرات اقلیم کار کنیم.

سرپرست مرکز امور بین­­الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط زیست خاطرنشان کرد: سعی کردیم جلوی امضای «توافقنامه‌­های کشکی» را هم بگیریم زیرا متاسفانه با کشورهای مختلف توافقنامه‌­هایی امضا می­‌شد که قابلیت عملیاتی شدن را نداشتند و صرفا تشریفاتی بودند.

برخی عدم استفاده از بطری‌های آب پلاستیکی را «سوسول‌بازی» می­دانند

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تصمیم سازمان برای اعلام ممنوعیت استفاده از بطری­های آب معدنی در سازمان در راستای شعار “از خودمان شروع کنیم” گفت: برخی ممنوعیت استفاده از بطری‌های آب معدنی در سازمان حفاظت محیط زیست را «سوسول بازی» تلقی کردند اما این موضوع نشان می­داد که اگر تعدادی از کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص معایب استفاده از این بطری­ها یا ساده­ترین اصول افزایش بازیافت­پذیری آنها همچون عدم بستن درب بطری نمی­دانند، یعنی عموم مردم هم در این خصوص از آگاهی کافی برخوردار نیستند.

سرپرست مرکز امور بین­‌الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه محیط زیست یک چرخ و چرخ دنده دارد و مسایل مختلف هر چند کوچک باشند روی یکدیگر اثر می‌گذارند اظهار کرد: ممنوعیت استفاده از آب بطری پلاستیکی، بعد اجتماعی و فرهنگی مهمی دارد زیرا زمانی که موضوعی در خودمان نهادینه نشود نمی­توانیم از دیگران برای آن توقع داشته باشیم.

وی با تاکید بر این موضوع که اصلاح نظام اخلاقی به تغییر نحوه اجرای قانون، برنامه­ریزی و حتی مشارکت مردم می­انجامد تصریح کرد: اگر دولتمردان ادعا می‌کنند آب لوله­کشی تمیز و سالم است پس حتما خود باید در استفاده از آن پیش دستی کنند و از آب لوله­کشی به جای آب بطری استفاده کنند.

به گفته مدنی قطعا ممنوعیت بطری پلاستیکی بزرگترین کار سازمان حفاظت محیط زیست نیست اما یک سنگ ریزه است و این حرکت کوچک باید مورد تشویق و تکرار قرار گیرد تا به سایر تحرکات بزرگ محیط زیستی منجر شود.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست به برخی اعتراض­ها در خصوص ممنوعیت استفاده از آب بطری‌های پلاستیکی در سازمان حفاظت محیط زیست اشاره کرد و افزود: بعد از ابلاغ این بخشنامه از انجمن بازیافت و انجمن آب معدنی نامه‌­هایی دریافت کردم حاوی مطالبی همچون اینکه چرا طوفان­های گرد و غبار خوزستان یا سایر مسایل محیط زیستی را نمی­بینید. طرح این مباحث نوعی سوء استفاده از فرصت­ها و بیان مغلطه است زیرا هر موضوعی در جای خود دارای اهمیت است و اهمیت یک موضوع نمی­تواند اهمیت موضوع دیگری را زیر سوال ببرد.

مدنی خاطرنشان کرد: شعار “از خودمان شروع کنیم” را اجرایی کردیم و از آنجایی که پسماند از اول دی ماه 1396 تا 13 فروردین ماه 1397 اولویت برنامه­ای معاونت آموزش است، هشتگ “# بی زباله” را انتخاب کردیم.

این مقام مسوول خاطرنشان کرد: مردم نقش اثرگذاری در حوزه پسماند دارند. اگرچه دولت باید کارهای بسیاری در این زمینه انجام می‌داد و انجام نداده است، اما نقش مردم و اثر مشارکت آنها در ساماندهی مدیریت پسماند غیرقابل چشم­پوشی است.

 قبح انجام ندادن برنامه­ها از بین رفته است

مدنی با بیان اینکه نبود قدرت برنامه‌ریزی مدون عملگرا و اصولی یکی از خلاهای موجود در سازمان حفاظت محیط زیست است گفت: متاسفانه در بسیاری از برنامه‌ها به طور آرمان‌گرایانه و احساسی رفتار شده است.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: یکی از دلایلی که در برنامه­ریزی­ها مسایل را بزرگ و غیر واقعی می­بینیم، ایده­آل­گرایی است. بنابراین نمی­توانیم به آنچه می­گوییم و برنامه­ریزی می­کنیم، عمل کنیم. از این­رو قبح اجرا در جامعه شکسته شده و به راحتی قول می­دهیم.

وی تاکید کرد: سعی داریم در سازمان حفاظت محیط زیست به جای اینکه روی عددها و کمیت­‌ها تمرکز کنیم روی کیفیت برنامه­‌ها توجه کافی داشته باشیم.سرپرست مرکز امور بین­‌الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: متاسفانه در ارزیابی عملکردها بیشتر از شاخص‌­های کمی یاد می‌شود. برای مثال گفته می‌شود که ۸۵۰ سمن محیط زیستی در کشور داریم اما پرسش اصلی که برای آن پاسخی وجود ندارد، این است که اگر این۸۵۰ سمن به ۱۰۰۰ سمن برسد چه تغییری در جامعه ایجاد خواهد شد.

این مقام مسوول ادامه داد: به همین علت سعی داریم این روند را تغییر دهیم و برای بازه‌های کوتاه مدت دو تا سه ماهه برنامه­ریزی کنیم.معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به گستردگی دامنه فعالیت این معاونتگفت: در این دوره مرکز امور بین­الملل و کنوانسیون­‌ها به معاونت آموزش و پژوهش اضافه شده است. همچنین دانشکده و پژوهشکده محیط زیست نیز با این معاونت ارتباط تنگاتنگی دارند بنابراین کارهای این معاونت بیشتر شده است اما این مشارکت‌ها و ارتباطات تنگاتنگ هدفمند است.

وی با بیان اینکه سعی داریم به جای سنگ‌­های بزرگ، سنگ‌ریزه­ها را برداریم ‌اظهارکرد: انجام کارهای کوچک و اثرگذار به ما انرژی و انگیزه می‌دهد تا بتوانیم سنگ‌های بزرگ را در حوزه محیط زیست جابجا کنیم اما باید حواسمان باشد که کارهای کوچک اثرگذار را بی­‌ارزش جلوه ندهیم و فقط حرف‌های منفی درباره این اقدامات نزنیم.

مدنی تاکید کرد: برای ایجاد تغییر باید روی دو حوزه ارزش­گذاری برای کارهای کوچک و ایجاد روایت مشترک از یک مشکل تمرکز داشته باشیم.

 باور نداریم کارهای کوچک به کارهای بزرگ منجر می­شود

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با انتقاد از اینکه نگاه­ها همیشه از بالا به پایین است گفت: همیشه فکر می­کنیم تغییر باید از بالا رخ دهد زیرا باور نداریم که کارهای کوچک به کارهای بزرگ منجر می­شود و البته تغییر رفتار نیز کاری دشوار، زمان­بر و هزینه­بر است.

وی تاکید کرد: وقتی امید از جامعه سلب شود محیط زیست، یکی از قربانیان اصلی و اولیه است.

مدنی با اشاره به اینکه در کشور ما موضوعات و مشکلات متعددی در حوزه محیط زیست وجود دارد گفت: واضح است که نمی‌توانیم همه مشکلات را با هم و یکباره حل و فصل کنیم و واقعیت این است که تنها در شرایط بحرانی به مسایل توجه می‌شود اما در این دوره سعی داریم تسلیم شرایط محیطی نشویم و پیش از به وجود آمدن شرایط بحرانی، حساسیت جامعه را نسبت به برخی موضوعات محیط زیستی بالا ببریم.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: در معاونت آموزش و پژوهش روش اولویت موضوعی و تمرکز برای یک بازه زمانی کوتاه به منظور ایجاد حساسیت دولت، حاکمیت و مردم انتخاب شده است. ممکن است در مسایل مختلف با هم اختلاف داشته باشیم اما همه یک دشمن مشترک داریم و آن هم از بین رفتن محیط زیست است که می­توانیم در مقابل آن با هم متحد شویم.

مدنی گفت: اینکه به مردم بگوییم برای سفره هفت سین سبزه نکارید چون آب یا گندم هدر می­رود با مقاومت مردم روبه­رو می­شویم در حالی که می­توانیم در موارد دیگر همچون جلوگیری از دور ریز نان از مردم تقاضای همکاری کنیم.

وی ادامه داد: مثلا در زمینه پسماند قرار نیست به مردم فشار وارد کنیم بلکه باید تلاش کنیم تا این حساسیت عمومی در مردم ایجاد شود و خودشان از دولت و مجلس بخواهند که کاری انجام دهند.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: زمانی موفق می­شویم که مقوله تصدی­گری ما کاهش یابد. امیدوارم رفتارمان محیط زیستی باشد و همواره یادمان باشد که تنها برای حفظ محیط زیست می­جنگیم.

 برگزاری کارگاه­های آموزش محیط زیست برای اعضای شوراهای شهر و روستا در دستور کار

سرپرست مرکز امور بین­‌الملل و کنوانسیون­های سازمان حفاظت محیط زیست در مورد همکاری این معاونت با شهرداری‌ها اظهار کرد: برای همکاری با شهرداری اقداماتی انجام شده است. همین امروز مخزن‌های تفکیک زباله خشک در سازمان محیط زیست توزیع شد که این مخزن‌ها از طریق شهرداری در اختیار ما قرار گرفته است.

وی افزود: سعی داریم با کمک شهرداری، حمل­ونقل عمومی را داخل پارک پردیسان دنبال کنیم که قرار دادن تعدادی دوچرخه در ورودی پارک پردیسان به منظور تسهیل تردد در این پارک در حال برنامه­ریزی است. به ادارات محیط زیست استان‌­ها نیز تاکید کردیم که توان تعاملی خود را با شهرداری­‌ها تقویت کنند. در همین زمینه برگزاری کارگاه‌­های آموزشی برای اعضای شورای شهر و دهیاری‌ها را دنبال خواهیم کرد.

معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه بعد از ورود به این سازمان به دنبال پیدا کردن نقاط قوت و ضعف بوده‌ام گفت: طبیعتا مجموعه‌ای مثل محیط زیست نقاط قوت بسیار و در کنار آن نقاط ضعفی هم دارد که فقط مختص به این مجموعه نیست.