عملیات تعمیرات و نگهداری در حمل و نقل ریلی

صنعت حمل و نقل آنلاین: تمامی پشتیبانی‌های لازم برای اینکه هد وی مورد نظر خط برای آن تامین شود در بخش تجهیزات تعمیرگاهی به قطارداده می‌شود، این پشتیبانی‌ها شامل یک سری عملیات است که درکل به آن تعمیرات‌و‌نگهداری می‌گوییم و شامل پارک قطارها، نظافت، بازبینی و سرویس‌های دور‌ه‌ای، تعمیرات اضطراری قطارها و همچنین انبار نمودن قطعات یدکی قطارها می‌باشد. دردپوها بر حسب کارکرد و فضای موجود یک سری از تجهیزات تعمیر‌و‌نگهداری خود خط نیز در محل دپو نگهداری و یا تعمیر می‌شوند. در بخش تجهیزات تعمیرگاهی در ابتدا تعریف می‌کنیم که دپو چه کاربری‌ای دارد و چه عملیاتی در آن انجام می‌گیرد و بر مبنای این کاربری ابعاد و فضای مورد نیاز را محاسبه می‌کنیم که مستقیما به مطالعات بهره‌برداری آن خط بر‌می‌گردد. یعنی چه تعداد قطار با چه هد وی قرار است در این خط سرویس داده شود و سپس نحوه دسترسی به فضاهای مختلفی که برای محل مورد نظر  تعریف شده، نیازهایی که هرکدام از این فضاها دارند، جزئیات عملیاتی که در آن قرار است انجام شود و بر مبنای همه این اطلاعات لیست تجهیزات تعمیرگاهی استخراج می‌شود. که بحث‌های طراحی و مهندسی تامین‌ آن با این بخش (تجهیزات تعمیرگاهی) است. و به طور اجمالی از همه این فعالیت‌ها به‌عنوان تجهیزات تعمیرگاهی یاد می‌شود، و بهرو در پروژه‌های مختلف ( خطوط 6، 7 ،4 ،3  متروی تهران،  خدماتی قراردادهای خطوط 1، 2 و 5 و خط 2 کرج) چه حوزه‌های مدیر طرحی باشد چه حوزه طراحی باشد این خدمات را پوشش می‌دهد. اکنون در دو پروژه تراموای رشت و تراموای شیراز انجام مطالعات یک و دو فاز دپو توسط شرکت بهرو است.

مدیرگروه تجهیزات تعمیرگاهی شرکت‌بهرو در خصوص مشکلات پیرامون تعمیرات و نگهداری ناوگان اظهار کرد: از جمله مشکلاتی که در تهران در خصوص تعمیرات‌و‌نگهداری قطارهای متروی تهران وجود دارد آن است که در تهران پشتیبانی ناوگان عقب‌تر از بهره‌برداری ناوگان است. یعنی تعدادی قطار طی سال‌های قبل تهیه شده و خطوط طراحی و بهره‌برداری شده و ناوگان به آن‌ها تزریق شده و بر‌اساس نیاز آن‌ها تعمیرات و نگهداری انجام شده است که منجر به احداث دو دپوی صادقیه (خط 2) و فتح‌آباد (خط 1) شده  و در حال حاضر تنها خط 1 و 2 متروی تهران دپو دارند و منابع کافی برای پشتیبانی و تعمیر وجود ندارد.

در خصوص متروی تهران مشکل فضا، تملک آن و مشکلات مالی برای طراحی دپوها وجود دارد. مشکلات تامین تجهیزات داریم که بخشی از آن به مشکلات مالی و بخشی از آن به پیمانکار بر می‌گردد. یک پیمانکار قدرتمند که تجربه طراحی و ساخت دپو از صفر تا صد را داشته باشد، وجود ندارد.

همچنین مطالعات اولیه خطوط نیز در بعدها و در زمان نزدیک به اجرا، به‌روز‌رسانی نشده است.

از مشکلات دیگر عدم یکپارچگی دپوهای کشور است. یعنی طرح یکپارچه‌سازی که درهر دپو چه فعالیت‌هایی انجام می‌شود و چه فعالیت‌هایی به دپوی دیگر سپرده می‌شود وجود ندارد.

داریوش مددی در انتهای نشست در پاسخ به این سوال که شرکت بهرو چه فعالیت‌های چشمگیری در بخش ناوگان انجام می‌دهد بیان کرد: فعالیت‌هایی که در بخش ناوگان شرکت بهرو انجام می‌شود را می‌توان به 4 قسمت تقسیم کرد:

1- پروژه‌های طراحی: بخشی از شرح خدمات گروه ناوگان در شرکت بهرو این است که مشخصات فنی ناوگان مورد نیاز یک خط مترویی (مانند قطار 8 واگنه) بر اساس مشخصات و الزامات بهره‌برداری آن خط توسط کارشناسان ناوگان شرکت بهرو تعیین می‌شود تا واگن‌ساز بر اساس آن مشخصات فنی اقدام به ساخت قطار کند.

در حال حاضر یکی از پروژه­های مهم طراحی و تعیین مشخصات ناوگان در شرکت بهرو مربوط به تأمین 30 رام قطار مترویی برای خطوط متروی تهران می­باشد. این پروژه متشکل از 15 رام قطار 7 واگنه و 15 رام قطار 8 واگنه می­باشد. قطارهای 8 واگنه برای بهره­برداری در خطوط 3 و 4 و 7 متروی تهران طراحی و ساخته می­شوند. با توجه به عدم وجود قطارهای 8 واگنه در این خطوط، بهره‌برداری با استفاده از قطارهای 7 واگنه صورت می­گیرد که با توجه به نیاز روز افزون به قطار در متروی تهران، جهت تحقق اهداف بهره­برداری در افق طرح می­بایست برای خطوط 3 و 4 و 7 که طول سکو در آنها در حدود 160 متر می­باشد قطارهای 8 واگنه تأمین گردد. ساخت خطوط تراموا، نیازی است که به درستی در کشور احساس شده است که اگر مسائل بودجه آن­ها حل شود پروژه­های خوبی خواهند بود و نقش قابل توجهی در مدیریت ترافیک و توسعه شهری خواهند داشت. در برخی از شهرهای ایران پروژه‌های مترویی تعریف شده که  برخی از آنها ساخته شده و برخی در حال ساخت می­باشند، اما با کمی تامل به نظر می‌رسد نیازهای ترافیکی برخی شهرها با استفاده از تراموا محقق می­شد. در نتیجه امروز به صورت جدی مجموعه بهرو در پی معرفی و انجام خدمات مربوط به پروژه­های تراموا می­باشد. یکی از پروژه‌های شرکت بهرو پروژه طراحی تراموای رشت است که بخش مطالعات ناوگان آن در حال تکمیل است. همچنین شرکت بهرو در پروژه تراموای فرودگاه شیراز درحال فعالیت می­باشد. تراموا در بحث حمل‌و‌نقل نقش مهمی دارد و در دراز مدت باعث کاهش هزینه‌های مربوط به مصرف انرژی جهت حمل و نقل مسافران می­شود. از جمله موضوعات دیگر در زمینه شرح خدمات بخش ناوگان در این خصوص، بررسی و امکان‌سنجی تبدیل سیستم رانش قطارها از سیستم DC  به AC است.

2- پروژه­های نظارت: دسته دوم از فعالیت­های بخش ناوگان در شرکت بهرو مربوط به پروژه­های نظارت بر ساخت قطار می­باشد. در این راستا می­توان پروژه70 دستگاه واگن آلومینیومی را مثال زدکه در واگن‌سازی تهران در حال انجام است و بخش زیادی از قطارهای مربوط به این پروژه ساخته و تحویل داده شده و بخش کمی از آن مانده که نظارت بر ساخت و تست و راه­اندازی قطارها در این پروژه با بخش ناوگان شرکت بهرو می‌باشد. پروژه دیگری که شرکت بهرو روی آن نظارت داشت پروژه چهار رام قطار شیراز بود.

3- موضوعات اینترفیسی: بخش دیگر فعالیت‌های بخش ناوگان در شرکت بهرو موضوعات اینترفیسی می‌باشد. یعنی موضوعاتی که می­بایست با هماهنگی و همکاری چند بخش با تخصص‌های مختلف به پیش برده شوند. به‌عنوان مثال تصور کنید که قطار وارد ایستگاه می‌شود. جهت رعایت مسائل ایمنی و سهولت تردد مسافران از ایستگاه به قطار می­بایست فواصل  لبه سکو تا قطار و ارتفاع قطار نسبت به کف سالن ایستگاه با رعایت اصول استاندارد تعیین شود و نتایج حاصل می­بایست در ساخت قطار و ایستگاه سایر بخش­ها مد نظر قرار گیرد. با توجه به دشواری انجام اصلاحات در تجهیزات و سازه­ها پس از ساخت و بهره­برداری، امروز تمرکز بر روی اجرای صحیح موضوعات اینترفیسی در زمان ساخت می­باشد.

با توجه به اینکه در یک شبکه مترویی، قطار به عنوان عنصر اصلی و در ارتباط مستقیم با سایر بخش­های مهم می­باشد، موضوعات اینترفیسی ناوگان با سایر سیستم­ها از اهمیت بالایی برخوردار می­باشد.

4- انجام فرآیند تحویل موقت و تحویل دائم قطارهای به شرکت بهره­برداری متروی تهران:

بخش چهارم خدمات بخش ناوگان در شرکت بهرو مربوط به انجام فرآیند تحویل موقت و تحویل قطعی تعداد زیادی از واگن‌هاست که در تهران از سوی واگن‌ساز تحویل مترو داده شده‌اند اما مراحلی که برای آن تعریف شده است همانند تحویل موقت و تحویل نهایی انجام نشده و در نتیجه تحویل موقت یا انجام نشده یا درحال انجام است. در این زمینه باید نواقص موجود در قطارها بررسی شده و تعیین گردد کدام خرابی یا نقص مربوط به کدامیک از ذینفعان پروژه است. این موضوع مستلزم استفاده از دانش و تجربه مهندسی در ارزیابی دقیق انواع خرابی و تعیین علل آنها می­باشد.