منطقه آزاد ماکو با امکانات بالقوه سرزمینی، سوق‌الجیشی، اقتصاد سیاسی و با جاذبه‌های گردشگری و همجواری با کشورهای جمهوری آذربایجان، نخجوان، ارمنستان و به‌خصوص کشورها و حوزه ماوراء‌قفقاز، بهترین و مناسب‌ترین منطقه برای ایجاد نمایشگاه بین‌المللی برای صادرات تولیدات بومی، سنتی، داروهای گیاهی، صنعتی، نفت، پتروشیمی و همچنین تولیدات کشورهای حوزه راه ابریشم و کشورهای همسایه است.
منطقه آزاد ماکو با 3860 کیلومترمربع وسعت، دومین منطقه آزاد بزرگ جهان بعد از شانگهای چین با 75% وسعت کل مناطق آزاد ایران، دارای چند خروجی مرزی مسافری، اقتصادی و لجستیکی است. مرز بازرگان، کاپی‌کوی از طریق راه‌آهن، مرز سرو از طریق شهر خوی به شهر وان ترکیه و مرز بازرگان دروازه زمینی ایران به اروپا روزانه 1000 تریلر را از خود عبور می‌دهند. شمار شرکت‌های حمل و نقل و حق‌العمل‌کاری گمرکی در منطقه گویای پویایی منطقه است.
این منطقه در پروژه‌های اجرایی خود دهکده لجستیک بین‌المللی و تیر پارک‌های هوشمند را در دست اجرا دارد و وجود فرودگاه بین‌المللی ارتباط تجار و فعالان اقتصادی را برای حضور در منطقه و شرکت در نمایشگاه‌ها کاملا میسر می‌کند. ماکو شهری همجوار با ترکیه و 5 کشور حوزه و همچنین نزدیک‌ترین گذر به سواحل دریای سیاه و دریای مدیترانه است. ایجاد نمایشگاه دائمی و بین‌المللی در ماکو، گذرگاه‌های تجاری آستانه در قزاقستان، آلماتی قرقیزستان، تاشکند ازبکستان، دوشنبه تاجیکستان و عشق‌آباد ترکمنستان را با مناطق کشاورزی و صنعتی تولیدی و کشورهای آسیای میانه را که در کمربندی شاه‌راه ابریشم قرار دارند، از طریق مشهد ـ تهران ـ تبریز و به‌وسیله مرز بازرگان و منطقه آزاد ماکو به اروپا متصل می‌کند.
مناطق ذکر شده در مقیاس صنایع بزرگ و کوچک و تولیدات بومی منطقه‌ای یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان حوزه آسیای میانه هستند.
گرچه برای ایجاد این پروژه، ضرورت توجه به زیرساخت‌ها و زیباسازی‌های مسیر، ایجاد هتل‌های 4ستاره و 5ستاره و 3ستاره برای گروه‌های مختلف صنعتی ـ تجاری لازم است، ولی با توجه به پتانسیل‌های منطقه می‌توان با جذب سرمایه از کشورهای همجوار منطقه و همچنین گروه هتلینگ ترکیه این مهم را انجام داد. گرچه همین حالا نمایشگاهی در حد استانداردهای کوچک در منطقه ماکو وجود دارد که باید با دید بین‌المللی و تجارت دیجیتالی روز به آن نگاه شود.
در این پروژه توان‌های بالقوه کمی و کیفی صاحبان صنایع مستقر در منطقه آزاد ماکو و همجوار آن، منطقه آزاد جلفا را باید در خرید سهام نمایشگاه و ساخت هتل‌ها و حضور در این نمایشگاه مدنظر داشت. بالاخص که صنایع سنگین و سبک و غذایی مستقر در استان‌های اردبیل، آذربایجان‌شرقی، غربی، کردستان، کرمانشاهان، زنجان و قزوین از دیگر پتانسیل‌های بالقوه این نمایشگاه می‌تواند باشد.
خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه برای تحقق این مهم آماده ایجاد ارتباطات ضروری تجاری بازرگانی و ارائه مشاوره اقتصادی و مذاکره با مراکز اقتصاد تجاری کشورهای همسونگر است .
منطقه آزاد ماکو مرکز امتیازات اقتصادی و توان‌بخشی به صادرات کشورهای همسونگر و هسمایه و هم‌مرز است. ماکو، ماه روی کوه اقتصادی منطقه و روشنگر تجاری شمال ـ غرب کشور و نقطه اتصال آسیا و اروپا است.
دکتر سیدجلال ابراهیمی
مدیر مرکز پژوهش و تحقیقات ایران و ترکیه
