شرکت راه‌آهن در مقام رگولاتور و قانون‌گذار یا رقیب بخش خصوصی؟

به گزارش خبرنگار صنعت حمل و نقل آنلاین: مهدی اشرفی مدیرعامل شرکت گلرنگ ترابر در گفتگویی اختصاصی از تجربه موفق دنیا در جلب نظر مشتری ایجاد فضای رقابت سخن به میان آورد و گفت: مادامی که با انحصار در بخش دولتی و حتی خصوصی امکان رقابت وجود نداشته باشد عملا راه بهبود خدمات بسته خواهد شد.

ارایه خدمات ریلی به اقصا نقاط محدوده اروپا

وی تصریح کرد: امروز در بندر هامبورگ ۱۳۰ اپراتور ریلی در بخش‌های مختلف به ارایه خدمات ریلی به اقصا نقاط محدوده اروپا می‌پردازند.

این رقابت سنگین در بین اپراتورهای ریلی باعث حمل قریب به ۴۷ میلیون تن حمل ریلی صرفا از بندر هامبورگ شده است.

در مقام مقایسه بندر هامبورگ با ۳۰۰ کیلومتر خط ریلی نزدیک به کل عملکرد ریلی کشور ایران حمل بار (تناژ) دارد.

تغییر بنیادین و بستر‌سازی گسترده بخش خصوصی

اشرفی در ادامه بیان کرد: صنعت ریلی کشور ناگزیر از تغییر بنیادین و بستر‌سازی گسترده بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف و ایجاد رقابت است.

این بستر‌سازی در سطوح مختلف اقتصاد کلان کشور و اصلاح قیمت سوخت و رقابتی سازی حمل ریلی به نسبت حمل جاده‌ای و سطوح اقتصاد بنگاه و تغییر ساختار ریلی کشور و جذاب‌سازی سرمایه‌گذاری بخش خصوص در این صنعت می‌بایست به صورت همزمان دنبال شود.

هزینه‌های ترانشیپ و کاهش هزینه‌های حمل

مدیرعامل شرکت گلرنگ ترابر در خصوص این سوال که نسبت توسعه یافتگی زیرساخت‌ها نسبت به میزان حمل بارتوسط ریل در چه وضعیتی قرار دارد گفت: اتصال ریل به مراکز بار اگرچه اقدام موثری در حذف هزینه‌های ترانشیپ و کاهش هزینه‌های حمل با ریل خواهد بود ولی مادامی که در کل اقتصاد حمل و نقل ریلی مقرون به صرفه نباشد؛ اجرای چنین پروژه‌هایی عمدتا هزینه‌بری نیز آنگونه که باید و شاید منجر به نتیجه مطلوب نخواهد شد.

اقتصادی کردن حمل ریلی و جذابیت بخشی بیشتر و بیشتر در حمل ریلی گروه‌های مختلف کالایی از اولویت‌هایی است که می‌بایست به جد دنبال شود.

اقدامات مدیریتی و نرم افزاری

بخش عمده‌ای از این جذابیت بخشیدن مرتبط با اقدامات مدیریتی و نرم افزاری است که به نسبت پروژه‌های سنگین زیرساختی ریلی هزینه‌بر نخواهد بود و می‌بایست در اولویت اقدامات باشد ولی از آنجایی که اجرای پروژه‌های زیرساختی عمدتا فعالیت‌های زمانبری می‌باشد می‌بایست از هم اکنون در کنار اصلاحات ساختاری و اقدامات نرم افزاری جهت توسعه صنعت حمل و نقل ریلی اقدامات زیربنایی و عمرانی نیز در دستور کار باشد تا پس از به ثمر نشستن نتایج اقدامات اصلاحی و زمینه‌سازی استقاده حداکثری از زیرساخت‌های موجود؛ توسعه صنعت حمل و نقل با چالش نبود زیرساخت‌های کافی مواجه نگردد.

ساختار بهینه صنعت ریلی کشور

وی در خصوص واگذاری کامل بخش بازاریابی و بازرگانی راه‌آهن به بخش خصوصی و تاثیرات آن گفت:

این مسئله بستگی زیادی به ساختار بهینه صنعت ریلی کشور خواهد داشت.

اگر راه‌آهن را به مثابه نهاد رگولاتور و حاکمیتی بدانیم که قاعدتا نباید به بخش عملیات ورود نماید در این صورت عملا این ساختار نیازی به بخش بازاریابی و بازرگانی نخواهد داشت و اپراتورهای ریلی حتما به شیوه مقتضی به بازاریابی خواهند اندیشید.

ولی در صورتی‌که راه‌آهن را به عنوان یک اپراتور حمل ریلی دولتی بدانیم آنگاه به ناچار می‌بایست برای آن بخش بازاریابی و بازرگانی نیز متصور بود.

همه گرفتاری از جایی آغاز می‌شود که شرکت راه‌آهن هنوز موقعیت‌یابی بهینه در صنعت ریلی کشور نشده است و گاهی در مقام رگولاتور به نرخ‌گذاری و تنظیم مقررات می‌پردازد و گاهی در مقام اپراتور حمل دولتی اقدام به رقابت با شرکت‌های خصوصی و حمل کالا می‌پردازد.

به هر حال با ساختار فعلی واگذاری بخش بازاریابی به نظر مشکلی را حل نخواهد کرد و بر ابعاد پیچیدگی مساله خواهد افزود.

شاید پسندیده‌تر آن باشد که فکری به حال موقعیت شرکت راه‌آهن در فضای رقابت صنعت ریلی کشور نمود.

جایگاه شرکت های فورواردری

مدیرعامل شرکت گلرنگ ترابر در پاسخ به این سوال که شرکت‌های فورواردری چه جایگاهی در حمل و نقل ریلی دارند بیان کرد: امروزه در دنیا نقش شرکت‌های فورواردر در تطبیق نیازهای بخش تقاضای حمل و نقل با ظرفیت‌های عرضه بخش حمل و نقل بسیار مهم، تاثیرگذار و انکار نشدنی است.

شرکت‌های فورواردی با تخصص و تبحر در فرایند مدیریت حمل نقش تعیین کننده‌ای در کاهش هزینه‌های حمل ایفا می‌نمایند.

برای مثال شرکت kuehne-nagel تقریبا به اندازه یک سوم بندر جبل علی عملکرد کانتینری در حوزه فورواردری داشته است.

بی‌ثباتی‌های متعدد در ارایه خدمات حمل و نقل

متاسفانه محدود بودن آلترناتیوهای حمل و نقل؛ نبود شرکت‌های توانمند کریری در بخش جاده و ریل؛ بی‌ثباتی‌های متعدد در ارایه خدمات حمل و نقل و بالطبع شکل نگرفتن شرکت‌های لجستیکی باعث شده تا عملکرد شرکت‌های فورواردری آنگونه که باید و شاید در صنعت حمل و نقل برجسته نشود.

ظهور و بروز سیستم‌های مبتنی بر فناوری اطلاعات باعث شده تا نقش شرکت‌های فورواردری بیش از پیش نمایان شده و ارایه خدمات ارزش افزوده این بخش در کاهش هزینه‌های صاحبین کالا موثر باشد و می‌توان به آینده فورواردرهای اینترنتی و مجهز به ابزارهای فناوری اطلاعات بسیار امیدوار بود.

ایجاد مراکز لجستیک و اصلاح ساختار اقتصادی

رونق حمل و نقل چند وجهی در کشور با ایجاد مراکز لجستیک و اصلاح ساختار اقتصادی صنعت حمل و نقل ریلی از دیگر زمینه‌هایی است که موجب رشد و شکوفایی شرکت‌های فورواردری در کشور خواهد بود.