شرایط صدور بارنامه توسط بازارگاه‌ها فراهم نیست

تعریفی که شرکت‌های حمل و نقل هوشمند از بازارگاه ارایه می‌دهند، با تعریفی که سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ارایه می‌دهد، مغایر است. بازارگاه‌ها تعریف سازمان راهداری را باعث غلط جا افتادن اصطلاح بازارگاه در صنعت حمل و نقل می‌دانند، اما مهندس فرامرز مداح، معاون برنامه‌ریزی و سیستم‌های هوشمند سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در این باره می‌گوید: بازارگاه بازاری است که عوامل حمل و نقل را در فضای الکترونیک به هم مرتبط می‌کند. در واقع بازارگاه‌ها شرکت‌های حمل و نقلی نیستند. بلکه وظیفه‌شان این است عواملی که در حمل و نقل دخیل هستند را به هم مرتبط کنند و تعداد این عوامل سه عامل بیشتر نیست: صاحب کالا، شرکت و راننده. این سه عامل باید دو به دو به هم مرتبط شوند.

اعتقاد معاون برنامه‌ریزی و سیستم‌های هوشمند سازمان راهداری این است هر سیستمی که بخواهد پیاده شود، نباید قانون عوض شود و قانونی که طبق آن کار می‌شود، قانون بارنامه است و طبق قانون تجارت شرکت حمل و نقل موظف است از صاحب کالا بار را تحویل بگیرد، بار را بیمه کند و توسط راننده آن را حمل کند. بازارگاه هم همین کار را تسهیل می‌کند و صاحب کالا را به شرکت و شرکت را به راننده وصل می‌کند. این‌که بازارگاه‌ها مثل اسنپ یا تپ‌سی بخواهند مستقیم بار را بدون این‌که بارنامه‌ای صادر شود یا آن را بیمه کنند مستقیم صاحب کالا را به راننده وصل کنند، این کار در حال حاضر خلاف قانون تجارت است و منع قانونی دارد و در این شرایط موجود بازارگاه‌ها نمی‌توانند بارنامه صادر کنند، مگر این‌که قانون عوض شود.

بنا بر گفته مداح در سازمان راهداری کارهایی در جهت تسهیل فعالیت‌های بازارگاه‌ها شده است اما معتقد است نباید انتظار داشته باشیم این کار یک شبه انجام شود. خیلی وقت‌ها بارها ارزش بالایی دارند، یا حتی بخشی از روند صدور بارنامه فیزیکی است و باید خودرویی که بار را حمل می‌کند حتما بازدید شود و مدیر فنی آن را تایید کند و این کار را نمی‌توان به صورت اینترنتی انجام داد. بنابراین در حال حاضر شرایطی که بازارگاه‌ها بتوانند بارنامه صادر کنند فراهم نیست و باید زیرساخت‌های این کار درست شود. تنها راهی هم که در حال حاضر برای بازارگاه‌ها وجود دارد این است که با همکاری یک شرکت حمل و نقلی کارشان را انجام دهند.

مهندس فرامرز مداح همچنین درباره صدور بارنامه به اصطلاح پلیس‌راهی توسط شرکت‌های باربری برای فعالان بازارگاه‌ها نیز می‌گوید:

هر بارنامه‌ای که صادر می‌شود حتما باید بیمه شود و این غیرممکن است که بارنامه‌ای صادر شود ولی بیمه نداشته باشد. وقتی بارنامه صادر می‌شود مشخصات و قیمت بار به‌صورت آنلاین برای سازمان راهداری ارسال می‌شود و سازمان آن را برای بیمه مرکزی ارسال می‌کند و اگر بارنامه‌ای بیمه نشود، سیستم متوجه می‌شود و جلوی حمل آن بار گرفته می‌شود و بعد آن شرکت باید پاسخگو باشد. تنها اتفاقی که ممکن است این وسط بیفتد این است که شرکت حمل و نقل ارزش بار را پایین اعلام کند تا حق بیمه کمتری پرداخت کند. بنابراین حتی اگر بارنامه‌ای اصطلاحا پلیس راهی هم باشد حتما باید بیمه‌نامه داشته باشد.

از مزایای بازارگاه‌ها این است که باعث می‌شوند تا راننده‌ها زمان کمتری منتظر دریافت بار بمانند یا به‌صورت خالی سیر کنند و این در نهایت به سود راننده‌ها است و درآمد آن‌ها را بالا می‌برد ضمن این‌که در مصرف سوخت و کاهش آلودگی هوا نیز بسیار موثر است. معاون برنامه‌ریزی و سیستم‌های هوشمند سازمان راهداری هم با تایید مطلب فوق می‌گوید: وقتی بازارگاهی اعلام بار می‌کند و شرکت حمل و نقل بارنامه صادر می‌کند در این حالت راننده دنبال بار نمی‌گردد و چون مشخص است که بار کجاست در نتیجه مصرف سوخت و زمان منتظر بار بودن و… کمتر می‌شود و اتفاقا در هزینه‌ها صرفه‌جویی صورت می‌گیرد.

مهندس مداح با اشاره به این‌که برخی از شرکت‌های حمل و نقلی ایراد می‌گیرند که بازارگاه‌ها خدمات بیمه‌ای و… به رانندگان ارایه نمی‌دهند را درست نمی‌داند و می‌افزاید: راننده‌هایی که در حوزه حمل و نقل فعالیت دارند همه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و 50درصد حق بیمه‌شان هم توسط دولت پرداخت می‌شود. این ایراد شاید در مورد شرکت‌هایی که خودرو در اختیار دارند و راننده استخدام کرده‌اند وارد باشد اما باید این را در نظر داشت که طبق قانون یکی از مستندات برای این‌که برای راننده‌ای کارت هوشمند صادر شود این است که آن راننده باید بیمه تامین اجتماعی داشته باشد.