زیرساخت‌های لجستیک پیش نیاز حمل و نقل مدرن

از ديدگاه کلان، اصولا تسهيلاتي كه انواع بنگاه‌هاي لجستيک و حمل ونقل فراهم آوردند، موجب شد تا واحدهاي توليدي به‌جاي استقرار در يك نقطه، امكان استقرار در نقاط و مناطق مختلف را به‌دست آورند و به اين ترتيب هر یک از شعبات كارخانه ها در هر منطقه‌اي، قسمتي از يك محصول معين را با برخورداري از مزاياي منطقه‌اي و طبعاً با دست‌يابي به كارآيي اقتصاد مقياس  توليد نمايند، این امر موجب گردید تا زمينه‌‌های لازم در راستای جهانی شدن اقتصاد و تجارت کاملاً فراهم شود.

از اين رو در نهايت به‌جاي توليد كامل يك محصول معين در يك كارخانه مستقل، قطعات و اجزاء مختلف محصول در مناطق مختلف و در كارخانجات متمركز و تخصصي، توليد گردیده است. به اين ترتيب علاوه بر اينكه كليه فعاليت‌ها و دغدغه‌هاي حمل و نگهداري مواد اوليه و كالاي ساخته شده، از توليد منفك و به‌عهده انواع شركت‌هاي لجستيک قرار گرفت، موجبات افزايش كارآيي در تخصيص منابع (در فعاليت‌هاي توليدي) را فراهم آورد و زمينه‌هاي دست‌يابي شرکت‌های لجستيک به كارآيي‌هاي ناشي از اقتصاد مقياس نيز فراهم شد، همچنین زمينه‌های تحول ساختاری در سیستم‌های جابجایی، انبارداري و توزیع و ايجاد سیستم‌های مدرن حمل و نقل و لجستیک و نگرش شبکه‌ای و زنجيره‌ای ايجاد گرديد.

اثرات توسعه شرکت‌های لجستیک در الگوهای تولیدی و محل استقرار صنایع

به‌طور کلی ایجاد و توسعه شرکت‌های لجستیک منجر به بروز تغییراتی در الگوهای تولیدی و محل استقرار صنایع شد که به ترتیب زیر قابل دسته‌بندی می‌باشد:

الگوی استقرار کارخانه¬های محلی در هر کشور و تولید فقط برای همان کشور، مانند الگوی مورد استفاده کارخانه خودروسازی تویوتا و هیوندای: راهبرد تویوتا برای نفوذ به بازارهای محلی که خارج از محدوده بازارهای آزاد هستند، عبارت از تولید محلی می باشد. شرکت دوو نیز با توجه به گسترش تولید خود، همان سیاست را در ازبکستان به کار گرفت  و کارخانه مونتاژ خود را در تاشکند دائر نمود. در سال‌های اخیر نیز کارخانه سایپا برای گسترش فروش خود در سوریه، اقدام به تأسیس یک کارخانه مونتاژ محلی

در این کشور نموده است.

الگوی تولید مدل یا محصول خاصی در یک کشور و توزیع آن در جهان (الگوی اینگرسولراند): شرکت آمریکایی‌الاصل  اینگرسولراندکه سازنده برند اینگرسولراند برای کمپرسورهای هوا و انواع دريل واگن است، هرکدام از محصولات خود را با توجه به اصل مزیت منطقه‌ای در یک کشور خاص تولید می‌کند. به این ترتیب محصولات این شرکت در کشورهای مختلف آمریکای لاتین، اروپا، هند، چین و آمریکا ساخته می‌شود.

الگوی تولید منطقه‌ای کالای خاص از مجموعه محصولات در یک کشور و صادرات آن در منطقه (مانند الگوی مورد استفاده رنو): مثلاً کارخانه رنو، خودروی مگان خود را در ترکیه و مدل لوگان (ال 90) را در رومانی تولید می نماید و از این دو کشور به کلیه کشورهای اروپایی صادر می‌کند.

الگوی تولید قطعات در مقیاس انبوه و در یک کشور و صادرات آن به یک مرکز مونتاژ کننده (الگوی پژو- سیتروئن): مثلاً این گروه بزرگ صنعتی، تا قبل از تحریم ایران بسیاری از قطعات ریخته-گری را به قطعه‌سازان ایرانی سفارش داده و از ایران به اقصی نقاط جهان صادر می‌کرد. این گروه، همکاری لجستیکی وسیعی را بین قطعه‌سازان و تأمین‌کنندگان محلی که بعضاً حتی رابطه‌ای با سازمان مرکزی پژو- سیتروئن را نداشتند، مدیریت می‌کرد.

الگوی تواتر تولید: این الگو شامل تولید یک قطعه در یک کارخانه، ارسال آن به کارخانه بعدی برای تولید مجموعه، سپس ارسال مجموعه به یک مونتاژ کار در محلی دیگر می باشد.

البته در جنب اين فرآیند اقتصادی بايد متذكر شد كه به‌طور كلي آزادسازي  تجارت جهاني و گشوده شدن بازارهاي داخلي كشورها بر روي كالاها و خدمات خارجي و يا مقررات‌زدايي  و ايجاد رقابت، موجبات تخصيص بهينه منابع و رشد بيشتر اقتصاد جهانی را فراهم مي‌آورد، ولي نكته حائز توجه در اين ميان، سهم نامتعادل و توزيع نامناسب منافع حاصله در ميان جوامع و كشورهاي مختلف است. بسياري از بررسي‌هاي كارشناسان در سال‌هاي اخير نشان مي‌دهد كه كشورهاي صنعتي و ثروتمند و شركت‌هاي فرامليتي، ‌بخش اعظم منافع حاصل از آزادسازي تجارت جهاني را به‌دست آورده و قريب نيمي از آنچه تحت عنوان تجارت جهاني در جريان است، شامل مبادلات بين شعبات، نمايندگي‌ها و ساير وابستگان به شركت‌هاي فرامليتي در اقصي نقاط جهان است. کما این که در سال 2000، از ميان 100 اقتصاد و بنگاه بزرگ جهان، بیش از 50 مورد از آن ها شركت‌هاي فرامليتي  بودند.