صنعت حمل و نقل آنلاین: این روزها گردشگری سلامت و زیر مجموعه های آن به سمتی می رود که می تواند اقتصاد گردشگری را متحول کند. در این میان گفته می شود، سالانه 3 تا 4 درصد مردم دنیا به قصد درمان سفر می کنند و ارزش بازار گردشگری سلامت در سال 2015، بالغ بر 439 میلیارد دلار برآورد شده است. این بازار شاهد رشد 25 درصدی در هر سال است و برآورد می شود در سال 2025، ارزش این بازار به رقم 993 میلیارد دلار برسد یعنی در حدود 1000 میلیارد دلار.
گردشگری پزشکی رایج ترین و حساس ترین زیرشاخه گردشگری سلامت به شمار میرود. گرچه بسیاری از کشورهای توریستی برای کسب درآمد بیشتر، خدمات گردشگری درمانی ارایه می دهند اما مطمئنا توانمندی یک کشور در علم پزشکی چیزی نیست که صرفا با ساخت و ساز و یا صرف هزینه به دست آید. ایران با پیشینه هزاران ساله در علم پزشکی و با توجه به توانمندی کشور در این زمینه و برخورداری از کادر تخصصی پیشرفته و پزشکان متبحر میتواند مقصد مهمی برای این شاخه از گردشگری باشد.
از سوی دیگر بهره مندی از طبیعتی غنی، وجود چشمه های آبگرم و معدنی، دریاچه های نمک، لجنهای طبی، حمامهای گیاهی، آفتاب درخشان و هزاران امکانات طبیعی دیگر که ایران را در زمره 10 کشور برتر دنیا قرار داده میتواند این کشور را به مقصد مهم گردشگری درمانی تبدیل کرده و به درآمدزایی این صنعت کمک کند. اما اینکه برای بهره برداری از اینهمه ظرفیت در حوزه پزشکی و درمانی چه راهکارهایی در نظر گرفته شده سوالیست که همواره مطرح بوده است. در این زمینه با دکتر سعید صدری دبیر سابق کمیته گردشگری سلامت سازمان گفتگو کرده ایم:
سعید صدری مدیرعامل شرکت گردشگری سلامت مارکوپولو و دبیر سابق کمیته گردشگری سلامت سازمان میراث فرهنگی با ارایه تعریفی جامع از گردشگری سلامت در این خصوص به مجله “توسعه گردشگری” گفت: سازمان جهانی گردشگری ( UNWTO) به طور خاص، گردشگری سلامت را چنین تعریف می‌کند: استفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش سلامتی و افزایش روحیه فرد (با استفاده از آبهای معدنی، آب و هوا یا مداخلات پزشکی) منجر می‌شود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد – که بیش از ۲۴ ساعت است – به طول می‌انجامد. در این میان باید توجه داشت که گردشگری سلامت فراتر از گردشگری درمانی است و آبهای گرم و معدنی و لجن درمانی همراه با امکانات طبیعی نیز شامل مقوله گردشگری سلامت است.
وی با اشاره به آنکه گردشگری سلامت به سه بخش تقسیم می شود ادامه داد: گردشگری پزشکی (Medical Tourism)، گردشگری طبیعت درمانی (Curative Tourism) و گردشگری تندرستی (Wellness Tourism) سه زیرشاخه گردشگری سلامت هستند. چنانکه در تعریف گردشگری پزشکی می توان گفت: این سفر عموما برای درمان بیماری یا انجام عمل جراحی و یا چک آپ سلامت گردشگر در کلینیک‌ها و بیمارستان‌های کشوری با امکانات پزشکی بالا و هزینه‌های درمانی مناسب انجام می‌گیرد. این حوزه با توجه به امکاناتی همچون زیرساخت‌های درمانی و نظارتی، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های استاندارد، تجهیزات پزشکی کامل و به روز و بخصوص پزشکان متبحر و با تجربه بدست می آید.
گردشگری طبیعت درمانی نیز شامل خدماتی می شود که از طریق داشته های طبیعی مانند چشمه‌های آب گرم، لجن طبی، غارها و دریاچه های نمک و… محقق می شود.
در گردشگری تندرستی نیز، گردشگر به دنبال آرامش است و برای رهایی از تنش‌های زندگی روزمره و تجدید قوا، بدون مداخله و نظارت پزشکی راهی سفر می‌شود. معمولا این گردشگران بیماری جسمی مشخصی ندارند و بیشتر در پی بهره‌مندی از طبیعت شفابخش و دوری از شلوغی‌ها، تنش‌ها و آلودگی‌های زندگی شهری هستند. به طور مثال می توان به آب درمانی یا حضور در کویر و کوهستان اشاره کرد.
به گفته وی، گردشگری سلامت از زمان یونان و روم باستان وجود داشت چنانکه در آن زمان افراد برای درمان به چشمه های آب گرم رفته و یا به لجن درمانی می پرداختند و سپس به بسیاری از کشورهای اروپایی و نقاط دیگر دنیا توسعه یافته است. از زمان باستان، افراد زیادی به منظور فراغت روحی و درمان به مجاورت رودخانه و آبهای معدنی می‌رفتند. آبهای گرم از قدیم‌الایام با آرامش و تجدید قوای جسمی و روحی انسان همراه بوده است. استفاده‌‌کنندگان از این‌گونه آب‌ها، قرن‌هاست که در آبهای گرم آب‌تنی می‌کنند و از آب چشمه‌های معدنی می‌نوشند.
اما عمر آنچه امروزه به عنوان صنعت از آن نام برده می شود حدود بیست سال است و در ایران حدود 12 سال است که از گردشگری سلامت نامی به میان آمده است. با این حال گردشگری سلامت هم اکنون در بخش پزشکی آن در ایران فعال است.
نقش کمرنگ دولت در حمایت و تامین زیرساخت های گردشگری سلامت
صدری در این خصوص گفت: یکی از دلایل اصلی عقب ماندن ایران در بازار رقابتی توریسم درمانی، در میان کشورهای منطقه، عدم حمایت کافی بخش های مختلف دولتی در تامین و توسعه زیرساخت های لازم برای این صنعت است. از جمله این زیرساخت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
اعتبارگذاری مراکز درمانی در قبال اعطای تسهیلات و وام به بخش های خصوصی،
انتقال پذیر نمودن بیمه های درمانی،
تسهیلات صدور ویزای درمانی،
امضاء توافق نامه های همکاری با کشورها و سازمان هایی که روابط اقتصادی و سیاسی دارند (مانند سازمان اکو، سازمان کنفرانس های اسلامی و غیره)
تبلیغات و اطلاع رسانی در بازارهای هدف از طرق مختلف از جمله ظرفیت سفارتخانه ها و دفاتر کارگزاری سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی در سایر کشورها، شبکه های تلویزیونی مانند press Tv و العالم و… حضور در نمایشگاه ها و کنگره های بین المللی و تخصصی گردشگری سلامت
گردشگری سلامت، صنعتی درآمدزا
به گفته وی، می توان از گردشگری سلامت به عنوان صنعتی درآمدزا و پیش برنده در صنعت گردشگری کشور بهره جست..
زیرساخت، آگاهی و شناخت و مسوولیت پذیری برای به ثمر رساندن این صنعت از جمله نکاتی است که صدری به آن اشاره کرد و ادامه داد: نیازمند سرمایه گذاری در حوزه گردشگری سلامت هستیم تا بتوانیم امکانات بالقوه را بالفعل کنیم. به عنوان مثال در چابهار مجموعه ای به نام گل فشان داریم که پتانسیل مناسبی برای توسعه گل درمانی است. این گل به لحاظ تندرستی، از خاصیتی برخوردار است که به خودی خود آماده بهره برداری است اما هنوز زیرساختی برای این امر وجود دارد.
مدیرعامل شرکت گردشگری سلامت مارکوپولو، درخصوص نقش امکانات رفاهی و خدماتی برای توسعه گردشگری سلامت گفت: این نوع از گردشگری همانند سایر بخش های گردشگری، زنجیره ای از تعامل خدمات و امکانات است اگر هر یک از بخش های این زنجیره به مشکل برخورد کند نمی توان شاهد رشد و توسعه سایر بخش ها بود.
زنجیره های گردشگری سلامت
صدری در تعریف این زنجیره گفت: تبلیغات و اطلاع رسانی نخستین بخش این زنجیره است. سپس ویزا و امکانات حضور گردشگران مطرح می شود. حمل و نقل و امکانات نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اقامت نیز بسیار مهم است چراکه قیمت هتلهای ایران در مقایسه با نرخ هتل های کشورهای رقیب منطقه، بالا است. در این میان نیاز است تا تعامل نزدیک بین هتل ها و بیمارستان ها شکل گیرد.
هرچند طی سالهای گذشته شاهد پیشرفت هایی در حوزه گردشگری سلامت بودیم اما ایران با توجه به ظرفیت و جاذبه هایی که دارد در جایگاه اصلی خود قرار نگرفته است. این درحالی است که گردشگری سلامت می تواند ارزآوری و درآمدزایی بسیاری برای کشور به همراه داشته باشد. چنانکه بطور متوسط هر گردشگر سلامت می تواند سودی معادل 3 تا 5 میلیون تومان برای کشور به ارمغان بیاورد، البته این درآمد ممکن است با توجه به نوع درمان و جراحی های متفاوت به بیش از 10هزار دلار نیز برسد.
امیدواریم به زودی ویزای درمانی فعال شود و بتوانیم زیرساخت های لازم برای توسعه گردشگری سلامت را مهیا کنیم.
وی با اشاره به آنکه آموزش در بخش نیروی انسانی نیز بسیار اهمیت دارد تصریح کرد: اکثرپرستاران ما آموزش های لازم برای خدمت به گردشگر سلامت را ندیده اند. این آموزش نه تنها برای کادر پرستاری و پزشکی بلکه برای تمام افرادی که در این حوزه فعال هستند لازم است. از دربان گرفته تا آشپز باید چگونگی برخورد با گردشگر سلامت را بیاموزند.
به گفته صدری طی سال گذشته چند بانک درخواست سرمایه گذاری در بخش گردشگری سلامت را داشتند چرا که بررسی های آنها نشان از سودده بودن این حوزه داشته است.
البته مشکلات سیاسی و تحریمها و نبود نام بیمارستان های ایران در لیست JCI نیز از دیگر عواملی است که گردشگری سلامت ایران تا کنون مورد استقبال اروپاییان و آمریکایی ها قرار نگرفته است. با توجه به آنکه JCIبا استانداردهای آمریکا تعریف می شود و بیمارستان های ما تاکنون نتوانسته اند در این سیستم قرار گیرند می توان بازار هدف را بر روی کشورهای همسایه و کشورهای حاشیه خلیج فارس متمرکز کرد. البته باید کشورهای مسلمان را نیز مد نظر قرار داد. در این میان نیاز است تا قوانین و استانداردهای خاصی برای توسعه این صنعت تدوین و ابلاغ شود.
اقتصاد گردشگری سلامت
گردشگري سلامت به عنوان چهارمين صنعت درآمدزای جهان مورد توجه بسياري از كشورها قرار گرفته است. به گونه ای که در سال ۲۰۱۳ حدود ۹۰۰ هزار آمریکایی برای درمان به خارج از کشور سفر کردند. همچنین نتیجه بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که سالانه حدود ۸ میلیون نفر در سراسر جهان برای درمان به کشورهای بیگانه روی می آورند که علت آن در هزینه های مناسب خدمات درمانی با کیفیت تر و گریز از صف های طولانی انتظار خلاصه می شود.
مکزیک
مکزیک در سال ۲۰۱۳ به طور میانگین حدود ۲۰۰ هزار تا ۱.۱ میلیون بیمار برون مرزی را در خود جای داده است، به گونه ای که به دلیل مجاورت مکزیک و آمریکا اکثر بیماران از ایالت های کالیفرنیا، آریزونا و تگزاس به مکزیک روی آوردند. همچنین تیم پزشکی کشور مکزیک در موارد جراحی و درمانی کاهش وزن تخصص دارد و هزینه های کاهش وزن در بیمارستان های مکزیک ۷۰- ۴۰ درصد کمتر از موارد درمانی خانگی در آمریکا است.
هند
به گزارش سازمان دیلویت درآمد هند از طریق گردشگری سلامت در سال ۲۰۱۴ به ۳.۹ میلیارد دلار رسیده است که این میزان در مقایسه با ۳ سال گذشته ۱.۹ میلیارد دلار بیشتر است. این در حالی است که سالانه ۲۵۰ هزار بیمار در سطح بین المللی به هند روی می آورند. همچنین بسیاری از بیماران کشورهای مجاور مانند پاکستان، بنگلادش و کشورهای آسیای مرکزی که سیستم مراقبت های بهداشتی در آنها ضعیف تر است برای درمان به هند سفر می کنند و برخی از بیمارن برون مرزی هند را ساکنان آفریقا و خاور میانه تشکیل می دهد. علاوه بر این هند به دلیل هزینه های درمانی مناسب در میان کشورهای آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی معروف است. گردشگری سلامت در هند بیشتر شامل موارد باروری، ارتوپدی، بیماری های قلبی، تومور شناسی و پیوند اعضاء می شود. برای مثال هزینه دریچه قلب در هند ۱۵ هزار دلار و در آمریکا ۱۵۰ هزار دلار است.
در هند بعد از صنعت نرم افزار، گردشگری پزشکی را می‌توان موفق ترین صنعت قلمداد کرد. اندازه کنونی بازار این گردشگری در هند بیش از ۳۳۳ میلیون دلار و تا سال ۲۰۱۴ بیش از یک میلیارد دلار بوده است.
تایلند
تایلند یکی از قطب های جراحی زیبایی در جهان محسوب می شود، به گونه ای که در سال گذشته حدود ۱.۲ میلیون نفر گردشگر سلامت را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که بیمارستان های شهر بانکوک، پایتخت تایلند یکی از بهترین مکان ها برای انجام خدمات پزشکی در جهان به شمار می رود. همچنین بیش از ۹۰۰ پزشک در ۵۵ رشته تخصصی در این شهر حضور دارند و روزانه ۱۰۰۰ بیمار در سراسر جهان به بیمارستان های بانکوک مراجعه می کنند. علاوه بر این هزینه های درمانی در تایلند ۷۰-۵۰ درصد کمتر از آمریکا است و هر سال حدود ۳۰ هزار گردشگر آمریکایی برای خدمات درمانی به تایلند سفر می کنند.
برزیل
برزیل یکی دیگر از بهترین کشورهای دنیا برای انجام عمل های جراحی زیبایی است به گونه ای که این کشور به امپراتوری جراحی پلاستیک در جهان شهرت دارد. همچنین وجود روان درمانگران در کلینیک های زیبایی برزیل به بیماران کمک می کنند تا خود را با ظاهر متفاوت پس از عمل جراحی سازگاری دهند. این در حالی است که عمل جراحي پيوند بيني در برزیل حدود ۱۱.۸۴۱ دلار برآورد شده است. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که برزیل سال گذشته میزبان ۱۸۰ هزار بیمار خارجی بوده است. علاوه بر این ساکنان آمریکا با انتخاب برزیل حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد در هزینه های درمانی خود صرفه جویی می کنند.
سنگاپور
سنگاپور یکی از پیشتازان حوزه گردشگری سلامت است که در شاخه های جراحی عمومی، بیماری های قلبی، تومور شناسی و پیوند اعضاء دارای جایگاه پزشکی بسیار خوبی است. این در حالی است که در سال ۲۰۱۳ حدود ۴۰۰ تا ۶۱۰ هزار بیمار برای خدمات درمانی به این کشور روی آوردند که ۷۰ درصد آنها را ساکنان اندونزی تشکیل می دهد. علاوه بر این سنگاپور سال گذشته در زمره ۱۰ کشور برتر گردشگری سلامت جای گرفته است. تخصص های پزشکی برتر سنگاپور شامل قلب و عروق، گوارش، پیوند کبد و ارتوپدی است.
مالزی
مالزی یکی دیگر از انتخاب های پزشکی مناسب برای ساکنان اندونزی است، به گونه ای که طبق آمار ۸۰ درصد از گردشگران سلامت سال گذشته از کشورهای همسایه به مالزی هجوم آورده اند. همچنین تیم پزشکی این کشور به زبان انگلیسی تسلط کامل دارند و هزینه های درمانی مالزی تقریبا مشابه کشور هند است. این در حالی است که سالانه حدود ۶۷۰ هزار گردشگر برای معاینه های بالینی و آزمایشگاهی به شهرهای کوالالامپور و پنانگ مالزی سفر می کنند. علاوه بر این انجام اسکن های بینایی، دندانپزشکی، شنوایی و ام آر آی در این کشور هزینه ای معادل ۱۵۰۰ دلار دارد.
بسیاری از توریست‌های پزشکی که مالزی را انتخاب می‌کنند از سایر کشورهای آسیایی، خاورمیانه، استرالیا و بریتانیا هستند. سالانه در حدود ۱۲۲ هزار آمریکایی برای دریافت خدمات پزشکی به مالزی سفر می‌کنند. گردشگران برای دریافت خدماتی از قبیل لقاح آزمایشگاهی، درمان سرطان، جراحی‌های عمومی و پزشکی زنان به مالزی سفر می‌کنند. طبق گزارش‌های منتشر شده، در سال ۲۰۱۳ بین ۵۶۰ هزار تا ۷۰۰ هزار گردشگر پزشکی به مالزی سفر کرده‌اند.
ترکیه
ترکیه به دلیل همسایگی با یونان و اروپای غربی به یکی از مراکز گردشگری محبوب در میان کشورهای اروپایی تبدیل شده است. این در حالی است که اکنون بسیاری از پزشکان اروپایی و آمریکایی کارآزموده در ترکیه مستقر هستند و در مورد بیماری های قلبی، سرطان و ارتوپدی خدمات پزشکی ارایه می دهند. اما آنچه ترکیه را به یکی از بهترین قطب های گردشگری سلامت در جهان تبدیل کرده، خدمات چشم پزشکی این کشور است به گونه ای که ترکیه سالانه ۳۰ هزار گردشگر از ۱۰۰ کشور جهان را به خود اختصاص می دهد. همچنین خدمات درمانی لیزر برای هر ۲ چشم در ترکیه حدود ۷۵۰ یورو برآورد شده است.
خدمات درمانی و پزشکی سطح بالا در ترکیه سبب شده که گردشگرانی از کشورهای استرالیا، یونان، ایران، عراق، هلند، سوریه، بریتانیا و آمریکا، این کشور را برای دریافت خدامت پزشکی انتخاب کنند. تخمین زده می‌شود که ۳۲ درصد از بیماران مراکز درمانی در ترکیه را گردشگران تشکیل می‌دهند. در چند سال اخیر، تقاضا برای جراحی‌های زیبایی افزایش پیدا کرده است.
مجارستان
مجارستان یکی از مراکز برتر دندانپزشکی در جهان به شمار می رود، به گونه ای که شهر Gyor در شمال غربی مجارستان بیش از ۱۵۰ کیلینیک دندانپزشکی دارد و پذیرای بیماران در سطح جهانی است. علاوه بر این جراحی های ترمیمی دندانپزشکی در مجارستان ۴۰ تا ۷۵ درصد هزینه های دندانپزشکی در آمریکا برآورد شده است. بنابراین اگر به دنبال جراحی ترمیمی فک و صورت، کاشت و هر خدمات دندانپزشکی دیگر هستید، مجارستان بهترین انتخاب است.
ایران
ايران هفدهمين کشور پهناور جهان با جمعيتي در حدود ۷۰ ميليون نفر در رديف يکي از کهن ترين کشورهاي جهان قرار دارد. در ايران رونق جراحي‌هاي زيبايي موجب افزايش كيفيت اين عمل‌ها شده است، به گونه ای که بيمارستان‌های شيراز، قشم، كيش و تهران مي توانند ميزبان گردشگران خارجي و به خصوص كشورهاي حاشيه خليج فارس برای خدمات درمانی و پزشکی باشند. این در حالی است که به گفته مسعود سلطانی فر رییس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران در بخش توریسم سلامت، کشور ما با دارا بودن نیروی انسانی متخصص و مجرب حرف های بسیاری برای گفتن دارد اما به لحاظ تجهیزات در این حوزه مشکلاتی وجود دارد که باید با حضور بخش خصوصی رفع شود. همچنین علیرضا زالی، رییس سازمان نظام پزشکی کشور می گوید:” ایران توانایی جذب سالانه ۲۰ میلیون گردشگر سلامت و جذب ۱۸ میلیون دلار را از این محل دارد. به گفته وی توریسم درمانی یکی از منابع درآمدی برای بخش سلامت است و ایران توانایی و شایستگی این را دارد که پیشقراول خدمات توریسم درمانی در منطقه باشد. به گفته وی کشور ما در کنار تنوع اقلیمی و آب و هوایی که برای گردشگران دارد به علت کیفیت بالای خدمات پزشکی می تواند یکی از قطب های توریسم درمانی در جهان باشد.
هزینه یک دندان كه درآمریكا 5۵۰۰ دلار است، در هندوستان و بولیوی ۵۰۰ دلار در فیلیپین به ۲۰۰ دلار می‌رسد و به همین ترتیب، هزینه پیوند زانو در تایلند همراه با ۶ روز فیزیوتراپی حدود یک پنجم ایالات متحده است و عمل لیزیك چشم با هزینه‌ی ۳۷۰۰ دلار در آمریكا، در بسیاری از كشورهای با رویكرد توریسم درمانی حدود ۷۳۰ دلار برآورد می‌شود. علاوه بر این، در حالی كه عمل‌های زیبایی صورت كه در آمریكا ممكن است، حدود ۲۰ هزار دلار هزینه ایجاد كند در كشورهایی چون آفریقای جنوبی، فیلیپین، بولیوی بین ۲۳۰۰ تا ۲۷۰۰ دلار است.
گردشگری سلامت در ایران
گردشگری سلامت در ایران با وجود کیفیت بالای خدمات درمانی و قیمت ارزان، به عللی که در مقاله بیان شد، هنوز جایگاه خود را در بازار نیافته است و گام‌های نخست را طی می‌کند این در حالی است که .زارت بهداشت بر اساس برنامه چهارم توسعه میبایست ۳۰ درصد از مصارف ارزی خود را از طریق صدور کالا، خدمات پزشکی و توریسم درمانی فراهم میکرد. در این میان ایران رقبای مهمی نیز در منطقه دارد. از جمله این رقبا در حوزه خلیج‌فارس می‌توان از اردن و دبی نام برد. اردن سالانه ۵۰۰ میلیون دلار درآمد ارزی از توریسم درمانی دارد. دبی از چند سال پیش شهرهای سلامت را راه‌اندازی کرده و با برخی از دانشگاه‌های معتبر دنیا برای توسعه این مراکز قرارداد بسته است.
طبق استراتژی‌های تعریف شده که قرار است اعتباری برابر با ۱۶ میلیارد درهم به بخش توریسم درمانی اختصاص یابد، دبی می‌کوشد هسته قدرتمندی برای ارتقای این بخش ایجاد کند. این طرح شامل تقویت شبکه‌های موجود تسهیلات درمان و سلامت و نیز ایجاد زیر ساخت‌های مدرن و مرکز معتبر و بزرگی از متخصصان سلامت و مهارت‌های درمانی با اعتبار توریستی در دبی است. طبق این طرح، قرار است ضمن برقراری ارتباط با بازارهای گسترده جهانی و تحقیق درباره نخستین اقدامات در راستای طرح استراتژیک دبی ۲۰۱۵، با مسیریابی و طرح عملی برای توسعه، مراحل آغازین این طرح عملی شود.
توریسم پزشکی در سال ۲۰۱۰ درآمدی بالغ بر ۷ میلیارد درهم برای امارات داشته است. ایران در سال ۸۳ تقریبا ۱۲ هزار بیمار خارجی پذیرش کرده است که این میزان در سال ۸۴ به ۱۷ هزار و پانصد نفر رسید ولی متاسفانه آمار قابل استناد از درآمدهای حاصل از جذب توریسم درمانی در سالهای اخیر در ایران وجود ندارد.
در بخش توریسم درمانی فقط به جذب گردشگر توجه نمی‌شود بلکه فراتر از آن میتواند موقعیت و جایگاه ایران را از نظر علمی، سیاسی، اجتماعی و منطقه‌ای تقویت کند. در حالیکه توریسم درمانی در بسیاری از کشورها نقش مهمی در ارز آوری دارد و هر ساله ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار درآمد ارزی از طریق توریسم درمانی عاید کشورهای اروپایی و آمریکا می‌شود اما در ایران این صنعت جایگاه خود را باز نیافته و گام‌های نخستین را طی می‌کند. در حقیقت در سال ۸۲ برای اولین بار توریسم درمانی در گردشگری ایران از سوی وزارت بهداشت مورد توجه قرار گرفت. دولت ایران بر اساس برنامه‌ریزی‌های خود باید تا پایان برنامه چهارم توسعه ۳۰ درصد از نیاز‌های درمانی و بهداشتی کشور را از طریق صدور کالا، خدمات پزشکی و توریسم درمانی فراهم کند.
گردشگران سلامت ایران بیشتر از کشورهای عراق، عمان، بحرین ، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، ترکیه هستند و ایران طی یک دهه‌ی گذشته پیشرفتی ۲۰ تا ۲۵ درصدی در حوزه گردشگری سلامت داشته است.
