ترکیه و الگوی چینی

صنعت حمل و نقل آنلاین: کارشناسان اقتصادی معتقدند ترکیه تحت تفکر و دکترین آک‌پارتی (حزب عدالت و توسعه) به رهبری اردوغان، دنبال منابع ارزان کار و کارگری همراه با پول ضعیف (ملی) است.

ترکیه در واقع به‌طرف اقتصادی مشابه چین کمونیست می‌رود. یعنی به کارگیری کارگر ارزان‌قیمت در مناطق کم‌مشاغل در داخل و بیشتر در خارج کشور. مدلی که در اوایل ماه‌جاری توسط رئیس کمیسیون اروپا اعلام شد.

گورکانلی، اقتصادی‌نویس ترک می‌گوید: این مدل دروازه جهانی جایگزین پروژه (کمربند و جاده) چین در تمام کشورهای دنیا تعبیر و تفسیر شده است و چین با سرمایه‌گذاری در کشورهای فقیر و از حیث منابع زیرزمینی و نیروی کار قوی به‌دنبال تولید با هزینه‌های کمتر هم برای مصارف منطقه‌ای و هم کشورهای دیگر است.

بر این اساس و برای جلوگیری از گسترش نفوذ اقتصادی یا اقتصاد سیاسی چین، اتحادیه اروپا در نظر دارد در یک دوره 5 ساله 300 میلیارد دلار در زیرساخت‌های کشورهای افریقایی و آسیایی سرمایه‌گذاری کند.

آن‌چه که به پروژه «کمربند و جاده» معروف است و از اید‌ئولوژی و تفکرات جاه‌طلبانه و پرهزینه رئیس‌جمهور چین کمونیست اجرایی نشات می‌گیرد. او پروژه کمربند و جاده را از افریقا آغاز کرد و در این قاره صدها میلیارد دلار در پروژه‌های عمرانی سرمایه‌گذاری کرده است.

می‌توان گفت، اتحادیه اروپا رقابت شدید و پرهزینه‌ای را با چین آغاز کرده است که نتایج آن در سرمایه‌گذاری‌های چین یا پایین‌دست بسیار اثر خواهد گذاشت.

فرق و تفاوت کمربند و جاده جهانی در این است که شفافیت در سرمایه‌گذاری آگاهانه به محیط‌زیست و جلوگیری از تخریب آن (زمین و هوا) است.

اروپایی‌ها مدعی هستند که در این سرمایه‌گذاری، استانداردهای کارگری، حقوق بشر و حفاظت از محیط‌زیست را در اولویت قرار داده‌اند.

اتحادیه اروپا معتقد است عدم شفافیت در تامین منابع مالی، باعث طولانی شدن زمان اجرای پروژه و از طرفی افزایش قیمت تمام شده و در نهایت شروع واکنش‌های اعتراضی مردمی نسبت به پروژه‌ها می‌شود.

گورکانلی، بزرگراه مونته‌نگرو را که توسط چین و پول چینی‌ها ساخته شد مثالی از ساختی ضعیف با عدم توجه به محیط‌زیست می‌داند.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا که سیاست خارجی خود را براساس متوقف کردن و متعادل کردن چین در محدوده تجارت جهانی متمرکز کرده، در دوران چند ماهه دوران ریاست‌جمهوری‌اش، چین را دشمن اصلی نامید که لزوما با روش‌های اقتصادی باید متوقف شود نه نظامی.

جو بایدن بازدارندگی توسعه قدرت چین و در مرحله دوم روسیه را از طریق تحریم‌های اقتصادی بدون استفاده از گلوله، سلاح و سرباز قرار داده است.

چین برای سرعت‌بخشی به حضور در بازارهای اروپایی، چه اروپای شرقی و چه غربی و هم‌چنین شمال افریقا از طریق دریای مدیترانه با ایجاد مراکز و دپو و انبار تجمیع مواد مصرفی، برنامه‌های کشورهای اروپایی را دنبال می‌کند و خیلی از مواقع قبل از ترکیه در مناقصه‌های شرکت‌های اروپایی با ارائه مدت زمان کمتر در تحویل و قیمت ارزا‌ن‌تر ناشی از کارگر ارزان‌قیمت بازارهای سنتی ترکیه را تهدید می‌کند.

اقتصاد سیاسی ترکیه به پیروی از تفکر حزب حاکم می‌خواهد از شکاف و خلاء چین و روسیه با غرب استفاده کند.

در سرمایه‌گذاری و تامین مالی برای اجرای پروژه‌ها، اولین شرط تاکید بر حقوق کارگر، حقوق بشر و پرداخت مزایای کارگری در چارچوب استانداردهای غرب است، یعنی اگر حقوق کارگر تامین نشود حق بیمه‌ای به سرمایه‌گذار پرداخت نمی‌شود و ترکیه توان تامین حقوق کارگری با استاندارد اتحادیه اروپا را ندارد.

آیا ترکیه می‌تواند تمام چارچوب‌های تعیین‌شده از سوی اتحادیه اروپا را برای پروژه دروازه جهانی تامین کند. چارچوبی که تاکید بر شفافیت‌های مالی پروژه و حفاظت از محیط‌زیست و کار و نیروی کار ماهر را از اولویت‌های اصلی آن است.

دکتر سیدجلال ابراهیمی

مدیر مرکز پژوهش و تحقیقات ایران و ترکیه