صنعت حمل و نقل آنلاین: بیماری حمل و نقل ریلی درمان نمی‌شود. بیماری اساسی آن است که درآمد و هزینه در شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران با هم نمی‌خواند و هر پولی جای خودش هزینه نمی‌شود. شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران حقوق کارمندان خود را در زمان معین شده بدون عقب افتادگی پرداخت می‌کند اما متاسفانه بخشی از این پرداخت حقوق به موقع، پول پیمانکاران و سرمایه‌گذاران است و باعث می‌شود ضعف‌های درونی شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران پوشیده و در نهایت لاینحل بماند.
به گزارش صنعت حمل و نقل آنلاین مجتبی لطفی رییس گروه لکوموتیو انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل ریلی در ابتدای گفت‌و گو با خبرنگار ماهنامه صنعت حمل و نقل با تاکید بر این نکته مهم که عدم پرداخت مطالبات مالکان لکوموتیو از سوی شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران، آن‌ها را به سمت نابودی کامل سوق می‌دهد بیان کرد: عدم پرداخت مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو از سوی شرکت راهآهن بی‌سابقه است. بنده به عنوان مالک لکوموتیو بخش خصوصی که از اولین روز واگذاری مالکیت لکوموتیوها به بخش خصوصی مشغول به فعالیت بوده‌ام، باید بگویم که تا امروز سابقه نداشته که پرداخت مطالبات شرکت‌های مالک به 9 ماه برسد.
وی در ادامه تصریح کرد: ما در شرایط اقتصادی به سر می‌بریم که هر روز با تورم‌های بی‌سابقه مواجه هستیم و اگر امروز راهآهن مطالبات 9 ماهه را نقدا و یکجا به شرکت‌ها پرداخت کند باز هم نمی‌توانیم کار مفیدی با این پرداخت انجام دهیم. سال‌ها قبل در بدترین حالت حدود 8 ماه تعویق در پرداخت مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو از سوی راهآهن صورت گرفت که امسال متاسفانه به 9 ماه رسیده است.
تورم در سال‌های گذشته به این میزان نبود و راهآهن جمهوری اسلامی ایران برای جبران عدم پرداخت، تمامی مطالبات 8 ماه را در آن سال یکجا به مالکان لکوموتیو پرداخت کرد. ناگفته نماند در آن زمان تعداد شرکت‌های خصوصی مثل امروز زیاد نبود. امرزو در خصوص شرکت‌های مالک لکوموتیو خصوصی صحبت می‌کنیم که سهم 44 درصدی از حمل را بر عهده دارند. اگر لکوموتیو بخش خصوصی به گل بنشیند 44 درصد حمل بار کاهش پیدا می‌کند که حتی تصور آن دشوار است.
بخش خصوصی در این سال‌ها با وجود شرایط سخت اقتصادی حاکم بر آن‌ها، رشد کرده و سهم خود را افزایش داده اما بی‌میلی یا به نوعی بی‌توجهی شرکت راهآهن نسبت به بخش خصوصی سوالی است که تا امروز به جوابی برای آن نرسیده‌ایم. پیگیری‌هایی که شرکت‌ها از راهآهن جمهوری اسلامی ایران داشته‌اند نشان از آن است که شرکت راهآهن نقدینگی برای پرداخت بدهی خود به شرکت‌های مالک لکوموتیو را ندارد که واقعا دلیل نداشتن پول راهآهن جمهوری اسلامی ایران به عنوان حاکمیت را نمی‌دانیم.
زمانیکه عدم پرداخت مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو به 6 ماه رسید 40 لکوموتیو بخش خصوصی از سیر خارج شد و امروز که 9 ماه از پرداخت گذشته و هنوز پرداختی انجام نشده، شرکت‌های مالک لکوموتیو را با بحران بسیار سختی مواجه کرده که به صراحت می‌توان گفت جبران آن کمر شکن است و راه‌اندازی مجدد لکوموتیوهای متوقف شده به سادگی نخواهد بود.ناگفته نماند هنگامیکه لکوموتیوی به دلیل انجام نشدن تعمیرات جاری و اساسی می‌خوابد سال‌ها زمان می‌برد تا نقدینگی تامین شود و به سرویس برگردد. چرا پول شرکت‌ها را راهآهن جمهوری اسلامی ایران پرداخت نمی‌کند؟ سوالی است که باید به آن پاسخ داده شود.
امروز راهآهن جمهوری اسلامی ایران نیمی از مبلغ صورت حساب مهرماه سال 1401 یعنی سال گذشته را به شرکت‌ها پرداخت کرده و نصف دیگر آن مانده است.
مالیات بر ارزش افزوده؛ تیرخلاص به سوی مالکان لکوموتیو
متاسفانه در این شرایط نه تنها مطالبات شرکت‌ها از شرکت راهآهن نفس آن‌ها را به شمارش انداخته مسئله مالیات بر ارزش افزوده نیز، تیر خلاص را به سوی بدن رنجور شرکت‌ها رها کرده بی‌آنکه بداند شرکت‌های مالک لکوموتیو بخش خصوصی باید از سال 96 روی فاکتورهای صادره از راهآهن، ارزش افزوده را دریافت می‌کردند و بعد به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کردند از راهآهن جمهوری اسلامی ایران دریافت نکرده‌اند و امروز سازمان امور مالیاتی ایران برای برخی از شرکت‌ها حکم گرفته و تقسیط کرده و شرکت‌ها در حال پرداخت هستند و رقم آن 9 درصد از فعالیت این 4 سال است.
تصور کنید شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو بدون دریافت اجاره لکوموتیو باید لکوموتیوها را تعمیرات و نگهداری کنند و دستمزد کارگر بدهد و هزینه فیلتر و روغن و کفش ترمز و … برای تعمیرات جاری بدهند و برای تعمیرات اساسی قطعه تهیه کنند و از سوی دیگر باید پول اضافه مالیات بر ارزش افزوده هم بدهند که تصور آن سخت است. تمام شرکت‌های خصوصی کوچک و بزرگ مالک لکوموتیو به شدت با بحران مواجه هستند و با پرداخت یک ماه یا دو ماه صورت حساب از سوی شرکت راهآهن حل نخواهد شد و باید بدهی راهآهن جمهوری اسلامی ایران به شرکت‌های مالک لکوموتیو کامل پرداخت شود.
راهآهن جمهوری اسلامی ایران پولی را که از شرکت‌های حمل بابت اجاره لکوموتیو می‌گیرد مال خودش نیست و نباید صرف هزینه‌های جاری خود کند.
مجتبی لطفی در ادامه با اشاره به نامه‌ای که از سوی شرکت‌های مالک لکوموتیو به شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران در راستای تقاضای مطالباتشان ارسال شده بود اظهار کرد: نامه‌ای که برای دریافت مطالبات مالکان لکوموتیو به شرکت راهآهن ارسال کردیم پس از چند ماه پیگیری و تقاضای جلسه هیچ توجهی از سوی مدیرعامل و معاونین شرکت راهآهن صورت نگرفت و پاسخی نگرفتیم.
در 4 ماهه گذشته که هر روز فشار بیشتری روی مالکان لکوموتیو بوده لکوموتیوهایی که برای تعمیرات از سیر خارج شده‌اند قدرت تدارک قطعات لکوموتیو برای شرکت‌ها به شدت افت کرده و بدهی شرکت‌های مالک لکوموتیو و تعمیرکارها به شدت افزایش پیدا کرده است.
خروج اجباری 50 درصد لکوموتیوها از سیر به دلیل نبود نقدینگی
در شرایط موجود پس از چند جلسه کارشناسی متشکل از مالکان لکوموتیو و پس از ارزیابی‌های انجام شده در خصوص وضعیت لکوموتیوها و گزارش‌‌های ارسالی از سوی شرکت‌های تعمیر و نگهداری، مالکان لکوموتیو به این جمع‌بندی رسیدند که برای عبور از این بحران و جلوگیری از خوابیدن تمام لکوموتیوهای بخش خصوصی، 50 درصد لکوموتیوها را بخوابانند و موجودی انبار را صرف نگهداری 50 درصد از لکوموتیوهای موجود کنند. به شرکت راهآهن نیز طی نامه نامبرده شده این بحران و تصمیم‌گیری را اعلام کردند.
اگر امروز لکوموتیوهایی که برای تعمیرات وارد می شوند نخوابانیم و از سیر خارج نکنیم دچار خرابی‌های بزرگتر می‌شوند و از همه مهمتر بحث ایمنی در میان است که حائز اهمیت است. به عنوان مثال در بحث ایمنی به دلیل اینکه لبه‌های چرخ تیز است و باید بگویم فقط تعویض چرخ میلیون‌ها هزینه دارد.
چرا شرکت راهآهن جمهوری اسلامی نباید پول داشته باشد؟
سوالی که بسیار مهم است و باید به صورت جدی به آن بپردازیم بحث پول نداشتن شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران است. ما فرض را بر آن می‌گذاریم که شرکت راهآهن حقیقت می‌گوید و پول ندارد. ا
ما چرا نباید پول داشته باشد؟ هزینه‌های شرکت راهآهن بسیار بالاست و شرکت راهآهن نباید پولی را که از شرکت‌های خصوصی دریافت می‌کند خرج هزینه‌های خود کند و از سوی دیگر مطالبات شرکت‌های مالک لکوموتیو را ندهد.
شرکت‌های مالک، پیمانکار راهآهن نیستند که بگویند برای راهآهن کاری انجام داده‌اند و راهآهن پول آن‌ها را ندهد.
پولی که راهآهن از شرکت‌های باری بابت اجاره لکوموتیو دریافت می‌کند مال مالکان لکوموتیو است و باید به آن‌ها پرداخت کند. مورد دیگر این است که هزینه‌های سیستم راهآهن بالاست و نرخ‌ها را راهآهن نمی‌تواند به موقع تعدیل کند. وقتی در شرایط تورم اقتصادی در کشور به سر می‌بریم نرخ لکوموتیو و حق دسترسی و کرایه بار باید بالا برود و اگر 6 ماه در افزایش قیمت‌ها تعلل شود در عرض 6 ماه میلیادرها پول از دست می رود و متاسفانه راهآهن اینکار را انجام داده است و در نرخ‌گذاری‌ها بر اساس افزایش تورم اقتصادی بسیار کند برخورد کرده است.
6 ماه است که هزینه‌ها حدود 60 درصد افزایش پیدا کرده در صورتیکه شرکت راهآهن با فشار بخش خصوصی از اول خرداد، 25 درصد نرخ لکوموتیو را افزایش داده که این افزایش 25 درصدی نوش‌دارو پس از مرگ سهراب است. به همین جهت است که پول به شرکت راهآهن ورود پیدا نمی‌کند و خود شرکت‌راه‌آهن در به زمین زدن خودش نقش اول را ایفا می‌کند.
سوالی در اینجا مطرح است که آیا شرکت‌راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران روی کمک‌های دولتی حساب باز کرده است؟ اگر روی کمک‌های دولتی حساب می‌کند پس چرا تا امروز کمکی دریافت نکرده؟ وظیفه شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران این است که مشکلات را موشکافی و رفع کند.
تعیین نرخ اجاره لکوموتیو کارشناسی شده نیست
مجتبی لطفی در پاسخ به این سوال که آیا شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران در نرخ گذاری لکوموتیو از پیشنهادات و نظرات بخش خصوصی کمک می‌گیرد یا خیر بیان کرد: چند ماه گذشته طی نشست‌هایی، مذاکراتی در خصوص نرخ‌گذاری اجاره لکوموتیو انجام شد اما فقط پیشنهاد بخش خصوصی که افزایش 60 درصدی بود را دریافت کردند و در نهایت 25 درصد افزایش قیمت داشتند که بر همین اساس موضوع تعیین نرخ را به شورای رقابت بردیم که با تشکیل کمیته نرخ‌گذاری امیدواریم به نتایج مطلوبی برسیم.
سرمایه‌گذاری در بخش لکوموتیو و واگن، سرمایه‌گذاری تکرارپذیری نیست و با شرایط تحریم که امروز حاکم است حتی ورود و یا تولید یک لکوموتیو به سختی انجام می‌شود. اگر لکوموتیو نباشد حتی یک ریال به شرکت راهآهن وارد نمی‌شود. طی دو سال گذشته 15 درصد از لکوموتیوهای در سیر کشور کاسته شده است. 15 درصد افت لکوموتیو در شرایطی صورت گرفته که 40 دستگاه لکوموتیو جدید به سیر وارد شده که نشان‌دهنده افزایش چشمگیر خروج لکوموتیوها از سیر بوده و دلایل این اتفاق کاملا مشخص است.
برای بیرون آمدن از این چالش به شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران به عنوان کارشناسی که سالهاست در این بخش فعالیت می‌کنم پیشنهاد دارم هر پولی را که بابت اجاره لکوموتیوهای بخش خصوصی می‌گیرد به خودش بدهد و با طراحی جدولی مطالبات انباشته مالکان خصوصی لکوموتیو را پرداخت کند و نرخ اجاره لکوموتیو را سریعا با افزایش تورم اصلاح کند.
اکنون نگرانی صاحبان بار در خصوص کمبود لکوموتیو از شرکت راهآهن بیشتر است. در صنایع فولاد رشد قیمت زیادی داشته‌ایم اما سهم حمل و نقل از قیمت تمام شده فولاد در این سال‌ها کاهش داشته است زیرا قیمت فولاد افزایش داشته اما قیمت حمل آن به میزان افزایش قیمت فولاد، اضافه نشده است.
وارد فصل گرما شده‌ایم اما نمی‌توانیم هزینه کولرهای لکوموتیو را تامین کنیم. نیاز به تعمیرات دارد اما نقدینگی برای تعمیرات نداریم.
رییس گروه لکوموتیو انجمن صنفی شرکت‌های حمل و نقل ریلی در پاسخ به این سوال که چرا نرخ لکوموتیو بر اساس ارزش کالاهای مختلف و رشد قیمت، شناور نیست پاسخ داد: ایده خوب و قابل تاملی است و می‌تواند مطرح شود اما تا امروز با این نگاه نرخ لکوموتیو تعیین نشده است. نرخ لکوموتیو برای تمام کالاها از طلا و فولاد و مواد معدنی گرفته تا چوب و دیگر کالاها با تعیین وزن و مصرف سوخت و استهلاک لکوموتیو نرخ را تعیین می‌کنیم اما در بیشتر کشورهای دنیا درصدی از کرایه حمل را به اجاره لکوموتیو تخصیص می‌دهند.
مجتبی لطفی در خصوص ماده 12 گفت: امکان خیلی خوبی برای توسعه و سرماریه‌گذاری در بخش ریلی بود اما هنوز با وجود اینکه به شرکت‌های مالک لکوموتیو هم تعلق می‌گیرد پرداخت نشده که در این بخش هم کسری منابع دولتی حاد شده است.
