صنعت حمل و نقل آنلاین: در ماه‌های اخیر سرعت رخدادها و تحولات اقتصادی در بازار داخلی، معادلات تازه‌ای را رقم زده است. در این میان اقلامی هستند که بیش از سایرین دستخوش این تغییرات شده‌اند. از جمله خودرو که از حالت مصرفی خود خارج شده و به کالایی سرمایه‌ای برای خانوار ایرانی بدل گشته است. قیمت خودروهای داخلی در سال‌جاری با توجه به نوسانات بازار ارز که یکی از مولفه‌های خودروسازان برای تامین مواد اولیه و قطعات است، سبب شده تا روند داد و ستد در بازار خودرو با شکل تازه‌ای مواجه شود. در 2 شماره گذشته ماهنامه صنعت حول‌ونقل با دو کارشناس خودرو در این‌خصوص گفت‌و‌گوهایی صورت گرفت و در آن موضوعاتی همچون شیوه قیمت‌گذاری، تقابل قطعه‌سازان و خودروسازان، مالکیت ایران‌خودرو و سایپا به‌عنوان دو قطب اصلی این صنعت در کشور و پیش‌بینی در رابطه آینده مالکیت این دو شرکت مورد بحث قرار گرفت.
در این شماره اما به سراغ خریداران و فروشندگان اتومبیل در بازار آزاد رفتیم و در راستای تهیه یک گزارش میدانی از آخرین وضعیت این بازار، با چند تن از آن‌ها گفت‌و‌گویی داشتیم.
پارکینگ بازار خودرو چیتگر که میزبان هزاران اتومبیل دست دوم برای انجام معاملات آزاد است در فضایی بالغ بر 10هزار مترمربع هر جمعه برگزار می‌شود. این بازار خودرو در کیلومتر 13 جاده مخصوص شهید لشکری پارکینگ چیتگر قرار دارد.
اگر در روزهاي تعطيل از سمت میدان آزادی تهران در حال عزیمت به این محل باشید احتمالا از چند کیلومتر قبل از رسيدن به پارکینگ، با افرادی که در حاشیه خیابان دستی به علامت خرید خودرو نشان می‌دهند روبه‌رو خواهید شد که البته در اکثر موارد قیمت پیشنهادی آن‌ها با مبلغ مورد نظر شما اختلاف زیادی خواهد داشت!
در جست‌وجو میان خودروهای موجود در این محل تقریبا هر نوع خودرویی از مدل‌های قدیمی تا برخی خودروهای خاص و چند صد میلیون تومانی را نیز می‌توان مشاهده کرد، هر چند که برای فروش مدل‌های گران‌قیمت، مراجعه به این پارکینگ چندان توصیه نمی‌شود.
نزدیکی به محل شماره‌گذاری و تعویض پلاک در چند کیلومتر جلوتر واقع در خیابان داروپخش وردآورد باعث شده تا بتوان تمام امور نقل و انتقال خودرو را بدون دغدغه ترافیک و مسائل جانبی حتی در سایر روزهای هفته نیز به سرعت انجام داد.
با اینکه فعالان بازار تاکید دارند خرید و فروش مانند گذشته صورت نمی‌گیرد، اما شواهد حاکی از گرمای معاملات این بازار در آخرین روزهای تابستان است. هر چند به نظر می‌رسد این امر نه به دلیل رونق بازار خودرو که به واسطه سرمایه‌گذاری خریداران و فروشندگان در این بازار است.
«امیر» یکی از فروشندگانی بود که از ساعات اولیه صبح با پرداخت ورودی نه‌چندان ارزان به پارکینگ چیتگر آمده و در انتظار جذب مشتری بود. وی در مورد علت فروش اتومبیل‌اش این‌چنین می‌گوید: «من به دلیل نیاز شخصی‌ام مجبور به فروش اتومبیلم شده‌ام، در واقع پس از برخوردن به اولین مشکل به سراغ فروش خودرو‌ام رفتم زیرا قیمت آن تقریبا 6 برابر مبلغی است که 4 سال پیش آن را خریدم.»
وی که برای اولین بار است به این بازار مراجعه کرده، با توجه به حجم متقاضیان امیدوار بود که تا پایان روز بتواند به توافقی مورد پسند با خریدار خود برسد. امیر در ادامه می‌گوید: «افراد زیادی را در اطرافم می‌شناسم که سالانه خودروی خود را می‌فروشند و خودرویی نه لزوما مدل بالاتر که خوش معامله‌تر خریداری می‌کنند.»
هوشنگ از دیگر فروشندگان حاضر در محل بود که حاضر به مصاحبه شد. وی در مورد تغییر وضعیت کنونی در بازار نظر جالبی دارد: «وضعیت بازار خودرو به گواه من رو به سمتی است که عملا خریداران با قدرت بیشتری در معامله حاضر می‌شوند و در حقیقت قیمتی نهایی می‌شود که باب میل وی بوده و فروشندگان که با کاهش قابل توجه قیمت محصولات‌شان روبه‌رو هستند، به دلیل ترس از کاهش بیشتر قیمت‌ها سریع‌تر راضی به معامله با قیمتی می‌شوند که خریدار پیشنهاد می‌دهد.»
او که به گفته خودش حدود 22 سال است به‌صورت تمام‌وقت به شغل خرید و فروش اتومبیل مشغول است در ادامه می‌گوید: «من برای خرید خودرو به همه جای ایران سفر می‌کنم. هر 2 ماشینی که امروز به بازار آورده‌ام را از خوزستان خریداری و برای فروش آماده کرده‌ام. با این حال اوضاع آن‌قدر‌ها هم مساعد به نظر نمی‌رسد که بتوان به فروش‌شان در این چند روز امیدوار بود.»
در سویی دیگر، برخی از کارشناسان هم هستند که نظر کاملا متفاوتی دارند و معتقدند با توجه به شرایط موجود، در حال حاضر بازار خودرو از هیجان سرمایه‌گذاری خالی شده و تنها مصرف‌کنندگان در بازار باقی خواهند ماند.
یکی از افراد حاضر در این جمعه بازار، فردی به نام «پیمان» بود که در حین گفت‌و‌گو به همین نگاه و عوامل موثر از جمله سیاست‌های بانک مرکزی و نقش تورم اشاره می‌کند: «بازار از حیث معامله قاعدتا به سمت کاهش تقاضا می‌رود و حجم خرید و فروش کاهش پیدا می‌کند؛ البته سیاست‌های پولی و اقتصادی می‌تواند در این موضوع موثر باشد و جهت بازار را مجددا تغییر دهد، ولی فعلا با سیاست‌های بانک مرکزی و کاهش نرخ رشد تورم در کشور و امید به پایین آمدن نرخ تورم، بازار از هیجان سرمایه‌گذاری خالی می‌شود و مشتریان، مصرف‌کننده باقی می‌مانند.»
او همچنین یکی از مشکلات موجود در داد و ستند را تولید خودروهای داخلی می‌داند که مطابق سلیقه خریداران نیست. «البته نمی‌توان از چالش‌های پیش رو در معاملات روز و عواملی که باعث عدم انگیزه در نگهداری خودرو می‌شود چشم‌پوشی کرد. برای مثال، من که در بازار هستم می‌بینیم که مردم تمایل زیادی به خودروهای شاسی‌بلند دارند. در صورتی‌که تا به حال هیچ تولید داخلی در این زمینه وجود نداشته است و شاسی بلندهای موجود خارجی هم بسیار گران هستند. همین عوامل سبب می‌شود تا عموم خریداران، رغبت چندانی بابت نگهداری خودروی خود به‌عنوان کالای مصرفی نداشته باشند.»
هرچند که به نظر می‌رسد حتی دارندگان خودروهای شاسی بلند و گران‌قیمت هم چندان تمایلی به نگهداری اتومبیل‌هایشان نداشته و همین نوع نگاه به خودرو به‌عنوان کالای سرمایه‌ای اما با شکلی متفاوت، در آن بخش هم حکم‌فرماست.
دلیل این ادعا صحبت‌های خانم جوانی به نام «پروانه» بود که در همان روز، خودروی خارجی خود را برای فروش به جمعه بازار آورده بود. او درباره علت فروش خودروی خود می‌گوید: «اگر بگویم که بخش زیادی از این تصمیم به‌خاطر تمایل به داشتن اتومبیل‌های متنوع است اغراق نکرده‌ام. خوشبختانه یا متاسفانه، در ایران مدل خودرو در جایگاه اجتماعی و حتی کسب و کار بخشی از جامعه به کلی نقشی کلیدی دارد.»
واردات خودرو از اوایل سال گذشته به منظور جلوگیری از خروج ارز از کشور ممنوع شد. این ممنوعیت سبب ایجاد بازار جدید داخلی با محوریت خرید و فروش اتومبیل‌های وارداتی شد. ارقام نجومی برخی از این خودروها هم برگرفته از همین بازار است.
پروانه درباره انتخاب این مکان برای فروش خودروی خود می‌گوید: «چند روز پیش اتومبیلم را برای مدت کوتاهی دریک نمایشگاه گذاشتم ولی به توصیه یکی از دوستانم مبنی بر شانس فروش بیشتر، آن را به جمعه بازار آوردم. هر چند مطمئن نیستم که موفق به فروشش شوم ولی تا به حال تعداد زیادی متقاضی مراجعه کرده‌اند.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا می‌داند همین خرید و فروش صرف تجربه تنوع چه تاثیری بر ایجاد اختلال در بازار دارد گفت: «بله می‌دانم که هر چه واردات این دست خودروها محدودتر و خرید و فروش آن بیشتر باشد، دلالان را برای قیمت‌گذاری‌های غیرمنطقی ترغیب می‌کند. ولی از سویی دیگر داشتن و تجربه کردن را حق هر کسی از جمله خودم می‌دانم.»
در ساعات پایانی این هفته جمعه بازار تهران و در ادامه جست‌وجو میان خیل فروشندگان و خریداران، دریافتیم که حجم معاملات صورت گرفته چندان باب میل فروشندگان نبوده است. به نظر می‌رسد روند کاهشی قیمت خودرو که از اواخر خردادماه سال‌جاری آغاز شده و در طول تابستان نیز ادامه پیدا کرد موجب شده تا قیمت برخی خودروها مانند سمند LX که یک خودرو پرتقاضا به حساب می‌آید، نسبت به اوج قیمت آن در اردیبهشت ماه حدودا ۱۵ میلیون تومان کاهش داشته باشد. این کاهش قیمت، مصرف‌کننده واقعی را به این نتیجه رسانده که قیمت خودرو هنوز هم جا برای کاهش بیشتر دارد.
