اولین میز ملی لجستیک در منطقه آزاد ماکو

اولین نشست میز ملی لجستیک با حضور دکتر شهرام آدم­نژاد معاون حمل‌و‌نقل وزارت راه‌‌و‌شهرسازی، دکتر محمدرضا عبدالرحیمی معاون برنامه­ریزی، بودجه و سرمایه­گذاری شورای عالی مناطق آزاد، دکتر دودانگه رئیس کمیته بازرگانی و تجارت بین­الملل مجمع تشخیص مصلحت نظام، مهندس صفری‌مقدم دبیر ستاد لجستیک کشور، دکتر مصطفی آیتی معاون مدیرکل دفتر نظارت بر ترانزیت گمرک جمهوری اسلامی ایران و دکتر نصیری قائم‌مقام رئیس سازمان منطقه آزاد ماکو، روز 17 و 18 تیرماه سال‌جاری در منطقه آزاد ماکو برگزار شد. هدف از برپایی اولین میز ملی لجستیک علاوه بر شناساندن ظرفیت­های لجستیکی کشور، بررسی چالش­های مراکز و شرکت­های لجستیکی منطقه و بحث و تبادل‌نظر کارشناسان این حوزه به منظور ارایه راهکارهایی در جهت ارتقای بهره­وری این بخش است که مقرر شد این نشست­ها هر ماه در یکی از مناطق آزاد کشور برگزار شود.

ضرورت همگرایی و هم­افزایی در لجستیک

دکتر شهرام آدم­نژاد معاون حمل‌و‌نقل وزارت راه‌و‌شهرسازی: آنچه امروزه امنیت اقتصادی و اجتماعی کشورها را بیش از هر عامل دیگری تضمین می­کند، داشتن نقش و سهم در تجارت بین­الملل و در زنجیره‌های تأمین جهانی است و لجستیک مهم‌ترین محور این استراتژی است. با توجه به این موضوع مهم تشکیل ستاد لجستیک مراکز کشور در سال 97 و تصویب سند آمایش مراکز لجستیک بستری شد تا به هماهنگی و همگرایی بازیگران اصلی لجستیک کشور چه در بخش دولتی و چه بخش خصوصی توجه بیشتری بشود. مؤسسه PWC در مطالعه­ای که به پیش­بینی وضعیت لجستیک در جهان در سال 2030 پرداخته به مسیر توسعه کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور اشاره کرده است. بر این اساس صدها خبره و فعال لجستیک در جهان الزاماتی را برای این کشورها عنوان کرده­اند تا بتوانند تا سال 2030 به شکوفایی در این صنعت دست یابند. لزوم تسهیل مقررات و تجارت با سایر کشورها، تسهیل ورود شرکت‌های بزرگ چند ملیتی و جذب سرمایه­گذاری­ خارجی، توجه به ایجاد زیرساخت­های لجستیک و توجه به تکنولوژی­ها و روش­های روز از جمله این موارد است. از این‌رو کشورهای مختلف اروپایی و آسیایی با شناخت اهمیت لجستیک در توسعه اقتصادی، تلاش و رقابت خود را در این زمینه افزایش داده­اند. بر اساس گزارش ITF کشورهای OECD به‌طور متوسط 1 تا 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را صرف توسعه زیرساخت­های داخلی مرتبط با لجستیک کریدورهای بین­المللی می‌کنند و به ترتیب 5/1، 6/2 و 1/1 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به‌صورت سالانه در زیرساخت­های لجستیک سرمایه­گذاری می­کنند. این در حالی است که بر اساس گزارش کمیسیون اروپا، سرمایه­گذاری در بخش لجستیک یک کشور بین 3 تا 8 برابر هزینه سرمایه­گذاری، روی تولید ناخالص داخلی تأثیر دارد. بنابراین حجم سرمایه­گذاری و این تأثیر فوق­العاده خود حاکی از اهمیت لجستیک برای کشورهای توسعه‌یافته و اقتصادهای نوظهور دارد. از جمله پتانسیل­های اصلی اقتصادی ایران به دلیل برخورداری کشور از موقعیت ژئوپلیتیک ویژه در منطقه، لجستیک و ایفای نقش در تجارت و زنجیره تأمین است که با توجه به تغییر و قدرت­های برتر اقتصادی جهان طی چند دهه­ آتی، پیش­بینی می­شود این موقعیت تقویت شود. بر همین اساس، مناطق آزاد می­توانند سهم قابل‌توجهی از بازار لجستیک بین­المللی را به خود اختصاص دهند. در نهایت مناطق آزاد می­توانند نقش­های متعددی را در زمینه لجستیک کشور ایفا کرده و در صورت حفظ هماهنگی و یکپارچگی با سایر بازیگران لجستیک در جهت رفع بسیاری از موانع پیش روی صنعت لجستیک گام بردارند. از جمله مهم‌ترین این نقش­ها می­توان به سرعت بخشیدن به فرآیندها و امور عملیاتی در کریدورهای ترانزیتی، ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط لحظه­ای بین سایر مناطق آزاد دیگر، کاهش هزینه و زمان عبور کالای ترانزیتی، تسهیل حضور شرکت­های چند ملیتی و توانمند ارایه خدمات لجستیک، ارایه خدمات ارزش‌افزوده به صاحبان کالا و امکان ترانشیپ بارهای بین­المللی و انتقال بخشی از زنجیره­های تأمین تولید، توزیع و فروش منابع بزرگ بین­المللی به داخل کشور اشاره کرد. امید است با همکاری همه مسئولان مرتبط در ایجاد نظام منسجم لجستیک کشور، علاوه بر افزایش ظرفیت تولید و اشتغال که با ساماندهی و نظام‌بخشی به زنجیره تأمین داخلی کشور آغاز می­شود شاهد همگرایی و هم­افزایی اقتصاد ایران در سطح منطقه­ای و بین­المللی باشیم.

سهم 12 درصدی لجستیک در تولید ناخالص ملی

دکتر محمدرضا عبدالرحیمی معاون برنامه­ریزی، بودجه و سرمایه­گذاری شورای‌عالی مناطق آزاد: امیدوارم اولین نشست میز ملی لجستیک دستاوردهای نوینی را برای اقتصاد ملی کشور به همراه داشته باشد. از مناطق آزاد ماکو به دلیل پیشگام شدن در مقوله­ راهبردی زنجیره تأمین و مدیریت لجستیک که بخش مهم زنجیره­ تأمین را با افزودن ارزش­های زمان و مکان و ارتقای بهره­وری زنجیره­ تأمین تشکیل می‌دهد قدردانی می­کنم. البته اقتضای جغرافیایی و اکونومیک اقتصادی منطقه­ آزاد ماکو ایجاب می­کند یکی از مبادلات تجاری آزاد مقوله لجستیک باشد. بی‌تردید اهمیت صنعت لجستیک در نظام اقتصادی و اجتماعی امروز را با نگاهی به سهم 12درصدی آن از تولید ناخالص جهانی می­توان دریافت. یعنی اگر درآمد ناخالص یا GDP کشور ما حدود 80هزار میلیارد دلار باشد باید 12درصد آن در جهت مدیریت لجستیک هزینه شود. از سوی دیگر سهم صنعت لجستیک از قیمت تمام‌شده­ کالا بالغ بر 25درصد است که آن هم یک اهمیت بسیار استراتژیک برای تولید کالا در جهان محسوب می­شود. بنابراین با توجه به این اعداد اهمیت لجستیک در اقتصاد کشورها به وضوح مشاهده می­شود. حمل‌و‌نقل به‌عنوان استراتژیکی­ترین بخش­های اقتصادی و انبارداری، یکپارچه­سازی فعالیت­های تجاری، امور گمرکی و مبادلات مرزی و سیستم­های توزیع داخلی و خارجی در واقع از فعالیت­های مهم این صنعت است که سهم قابل‌توجهی حدود ده‌هزار میلیارد دلاری در سطح جهان دارد و انگیزه بسیار مهمی برای هر کسی است که امروزه به دنبال توسعه اقتصادی باشد. اهمیت صنعت لجستیک امروزه به حدی افزایش یافته که از آن به‌عنوان یکی از مؤلفه­های توسعه اقتصادی و توسعه‌یافتگی کشورها یاد می­شود. البته عناصر حیاتی هر کسب‌و‌کاری توجه به مدیریت آن صنعت است. در این میان بهره­گیری از مزیت­های جغرافیایی، اقتصادی و انسانی در نقاط مختلف دنیا برای دست­یابی به محصول و خدمات برخوردار از مزیت­های رقابتی به حدی در حال گسترش است که تولید یک محصول در واقع حاصل همکاری مشترک چند بنگاه و در سطح وسیع‌تر چند کشور خواهد بود. بر همین اساس است که زنجیره­های تأمین جهانی و منطقه­ای بین کشورها به‌طور فزاینده­ای شکل گرفته و صادرات و واردات را به شدت به هم گره زده است. با نگاهی به وضعیت پراکنده لجستیک و فراتر از آن مدیریت زنجیره تأمین در کشور متوجه می­شویم که متأسفانه طی سال­های گذشته از مزیت­ها و ارزش­های قابل‌توجه این صنعت در کشور غفلت شده است و صرفاً دل خود را به درآمدهای ناچیز ترانزیت و عبور کالا از کشور خوش کرده­ایم. البته با توجه به اقدامات و سرمایه­گذاری­هایی که کشورهای همسایه و به روایتی رقبای بالفعل ما انجام داده‌اند اگر هر چه زودتر عقب‌افتادگی خود را جبران نکنیم به‌زودی فاصله بیشتری از آنها خواهیم گرفت. با تدبیر نظام توسعه ملی و مجموعه متولیان دولتی در همکاری و تعامل با بخش خصوصی برای بهره­گیری از ظرفیت­ها و پتانسیل­های شبکه­ حمل‌و‌نقل در مدهای مختلف آن و قرار گرفتن کشور در تلاقی با سایر کشورهای عضو آسه‌آن و کشورهای اتحادیه همکاری جنوب آسیا با کشورهای آسیای میانه و اتحادیه اروپا، به نظر می­رسد ظرفیت­های اقتصادی فراوانی را هم پیش روی زنجیره­ تأمین در کشور ما قرار می­دهد و هم مدیریت لجستیک می‌تواند از تبادل بین­المللی این گروه‌های اقتصادی که حجم آن به هزاران میلیارد دلار در سال می­رسد بهره لازم را ببرد. خوشبختانه سال گذشته استقلال مراکز لجستیک توسط وزارت راه‌و‌شهرسازی شکل گرفت و طرح آمایش ملی لجستیک آماده و حدود چهل شهر و قطب لجستیکی کشور شناسایی و معرفی شده است. هم اکنون تعداد 10 مرکز لجستیک مرزی داریم که منطقه آزاد ماکو هم یکی از آنهاست و چهار پارک لجستیک و چهارده دهکده لجستیک در این نقشه آمایش وجود دارد. امیدواریم با این ظرفیت­ها بتوانیم نقش‌آفرینی خوبی داشته باشیم چرا که طبق آمار جهانی 32 رتبه جایگاه لجستیک کشور ایران ارتقا داشته است. البته رتبه ایران در جایگاه 64 جهانی قرار دارد.