آشنايي با موزه‌هاي راه‌آهن

صنعت حمل و نقل آنلاین: موزه بر پايه‌ي تعريف “ايکوم” (شوراي بين‌المللي موزه‌ها) به معناي مکان گردآوري، نگه‌داري، مطالعه، بررسي و به نمايش گذاشتن داشته‌هاي فرهنگي يا طبيعي، براي آموزش، پژوهش و شناخت ارزش اين مجموعه‌ها و لذت بردن از آن‌هاست.  بر اساس داستانهاي اساطيري باستان، خدايان يونان براي ادامه حيات انسان هنرها و فن ها به وي آموختند.در گذر زمان انسان با شنا در چشمه اي به نام فراموشي همه داشته هاي خود را از ياد برد.از پيوند زئوس خداي خدايان با منموسين که در زبان يوناني به معناي بازخاطرآوري است 9 دختر به وجود آمد .اين الهه ها با نام موز يا فرشتگان الهام بخش علم و ادبيات و هنر و موسيقي و حجاري بودند در محلي به نام موزيوم يا موزيون زندگي مي کردند.بدين جهت در تاريخ خدايان يونان و همچنين در تاريخ هنر و ادبيات جهان موز هاي 9 گانه اساطير يونان اهميت و مقامي خاص دارند.بعد ها اين اسم روي ديگر معابد که به عنوان ادبيات،علوم و هنر ساخته مي شدند به نام 9 دختر خداي خدايان نيز گذارده شد.توضيح فوق منشاء پيدايش لغت موزه را روشن مي سازد. امروزه موزه مکاني است براي نگه‌داري اموال ارزشمند تاريخي و هنري که از آن همه‌ي افراد يک ملت است. تقسيم بندي‌هاي گوناگوني براي موزه‌ها وجود دارد: (موزه‌هاي تاريخي، موزه‌هاي تخصصي، موزه‌هاي علمي، موزه‌هاي فني وصنعتي،  موزه‌هاي هنري) موزه‌هاي راه‌آهن را مي‌توان جزء موزه‌هاي فني صنعتي دسته بندي نمود و به صور مختلف در فضاي باز يا بصورت مسقف و بسته يا تركيبي از فضاهاي باز و بسته وجود دارند. موزه‌هاي راه‌آهن از نظر موضوع نمايش نيز مختلف هستند برخي موزه‌ها فقط در زمينه يك موضوع خاص هستند بطور مثال موزه لكوموتيو بخار و برخي ديگر عرصه‌هاي مختلف فعاليت راه‌آهن را براي مثال انواع خطوط و ادوات آن، ماشين آلات و تجهيزات نگهداري خطوط، تجهيزات علائمي و ارتباطي، ناوگان ريلي اعم از انواع لكوموتيوها و واگن‌ها و غيره را براي شناخت و آگاهي بازديدكنندگان از پيشينه و فعاليت‌هاي جاري و حتي آينده پيش روي راه‌آهن به نمايش مي‌گذارند.

از لحاظ مکان برخي موزه هاي راه‌آهن در ايستگاه‌هاي قديمي راه‌آهن و برخي در ساختمان‌هاي مدرن و جديد وي‍ژه که بدين منظور طراحي شده قرار دارند.

موزه‌هاي راه‌آهن از لحاظ ساختاري نيز انواع مختلفي دارند برخي به صورت مستقل هستند تالارها و فضاهاي نمايشگاهي آن صرفاً در خصوص موضوعات راه‌آهن و صنعت ريلي است.برخي بصورت تركيبي و به عنوان بخشي از موزه‌هاي بزرگتر با نام‌هاي مختلف مثل موزه حمل و نقل يا ترابري كه در آن ساير حالات حمل و نقل از جمله جاده‌اي، دريايي و هوايي علاوه بر ريلي نيز به نمايش گذاشته شده است برخي جزئي از موزه هاي علوم و فنون هستند مثل  موزه  ملي علوم و فنون لئوناردو داوينچي در ميلان ايتاليا يا موزه علم و صنعت انگلستان كه موزه ملي راه آهن انگلستان بخشي از آن را تشكيل داده است. در ادامه ضمن بررسي امكانات و تجهيزات به نمايش گذاشته شده در سري مقلات آشنايي با موزه هاي راه آهن  با ساختار و تشكيلات اين موزه ها نيز بيشتر آشنا خواهيد شد.

موزه ملي راه‌آهن  بريتانيا

موزه ملي راه‌آهن  بريتانيا در يورك انگلستان واقع شده است و بخشي از مجموعه موزه ملي علم و صنعت بريتانيا را تشکيل داده است و تاريخ حمل و نقل ريلي و تاثيرات اجتماعي آن در بريتانيا را روايت مي کند.. اين موزه جوايز متعددي  بدست آوره است از جمله  در سال 2001 ميلادي جايزه سالانه موزه هاي اروپا  را بدست آورد.

اين موزه در سال ۱۹۷۵ تاسيس شد.کلکسيون ملي راه آهن بريتانيا بيش از 100 لکوموتيو و  حدود 300 قلم ازساير وسائط نقليه ريلي که همگي در بريتانيا  ساخته و يا  در راه آهن بريتانيا مورد بهره برداري قرار گرفته را دست دارد . بخشي از اين کلکسيون مرتباً براي نمايش به موزه‌هاي ديگر راه‌آهن منتقل مي‌شوند. در فضاي بيش از 8  هکتاري موزه  صدها و هزارها  شي  و سوابق  اجتماعي، فني، هنري و تاريخي جذاب ديگر  در سه سالن بزرگ  دپو نيروي کشش اسبق  در نزديکي ايستگاه راه آهن يورک به نمايش گذاشته شده اند و بزرگترين موزه از نوع خود  در بريتانيا است . در طول سال مالي 2014 ميلادي  727000  نفر از اين موزه بازديد کرده اند (موزه راه آهن فرانسه  بزرگترين موزه  جهان از لحاظ  سطح فضاي نمايش سر پوشيده در قياس با موزه ملي راه آهن بريتانيا بازديد کننده بسيار کمتري داشته است)..

موزه داراي بخش هاي تخصصي متعددي است  از جمله:

بخش آموزش موزه،

تيم آموزشي موزه ملي راه‌آهن فرصت‌هاي آموزشي بي‌نظيري را براي گروه‌هاي بازديدکننده از پيش‌دبستاني، دبستاني، دبيرستاني، پيشا‌هنگي تا آموزش عالي و دانشگاهي فراهم مي‌آورد. موزه ملي راه‌آهن براي برگزاري برنامه هاي مطالعاتي و دستيابي به اهداف تعيين شده در برنامه آموزش ملي کاملاً مجهز مي‌باشد.

براي مثال در سالن اصلي موزه بخشي به نمايش تكنولوژي لكوموتيو بخار اختصاص داده شده است چندين مدل نمايشي براي توضيح تكنولوژي بخار وجود دارد كه جزئيات آن با برچسب‌هايي مشخص شده و نقشه‌هاي آن روي پوسترها كشيده شده است به منظور درک بهتر از روش عملکرد لکوموتيوهاي بخار با برش هاي عرضي از مقاطع لکوموتيو الرمان و برداشت هشت تن از صفحه‌هاي فولادي  پوشاننده  قسمت هاي داخلي، سيستم عملکرد لکوموتيو بطور کاملي در معرض ديد بازديد کنندگان قرار گرفته است..

بخش تحقيقات، کتابخانه و  آرشيو

بخش جستجو و تحقيقات کتابخانه شامل گروهي از افراد داوطلب هستتند که در صورت درخواست متقاضي با دريافت مبلغي که براي توسعه و بهبود مجموعه کتابخانه مورد استفاده قرار مي گيرد. مطالب تحقيقاتي  مورد نياز متقاضي را جستجو و در اختيار قرار مي دهند.

مجموعه آرشيو عمدتاً تشکيل شده است از مواد فني در رابطه با توسعه لکوموتيوها و وسايط نقليه ريلي و شامل مشخصات فني، گزارشات، مکاتبات و نقشه‌هاي فني مي‌گردد.  در کتابخانه و آرشيو  موزه  مي توان پاسخ پرسش هاي مربوط به موضوعات راه آهن را بدست آورد. بيشتر در مورد مجموعه هاي موزه اطلاعات کسب نمود و  مجلات روز مربوط به راه آهن را مطالعه نمود.

بخش همکاري  و حمايت هاي داوطلبانه :

موزه به همکاري و حمايت داوطلبان جوانان و افراد مسن به منظور حفظ نگهداري و مراقبت از مجموعه هاي خود براي نسل حال حاضر و نسل هاي آيند متکي است.حمايت ها شامل کمک هاي مالي ، همکاري هاي داوطلبانه و  اهدا اقلام مي گردد.

کلکسيون ها و مجموعه هاي موزه :

مجموعه‌هاي موزه يورک شامل 100 لکوموتيو و تقريباً 200 مورد ديگر از ناوگان ريلي است که داستان راه‌آهن را از اوايل سده 19 تا به امروز حکايت مي کند. نمايشگاه دائمي موزه شامل “کاخ‌هاي روي چرخ” واگن‌هاي سلطنتي که به دوران قبل از ويکتوريا باز مي‌گردد و بازديدکنندگان شانس تماشاي اطاق خواب‌ها، سالن‌هاي پذيرايي مجلل را دارند که واقعاً کاخ‌هايي به روي چرخ مي‌باشند.

نمونه هاي از واگن هاي اوليه از جمله  نمونه اي از واگن ابتدايي كه در ادين‌بورا اسكاتلند ساخته شده و توسط يك اسب به روي ريل كشيده مي شد. اين سرويس در سال 1863 در شمال‌غرب يورك شروع به كار كرد و در سال 1914 ميلادي  لكوموتيو بخار جايگزين اسب كشنده واگن شد. وجود جاي راننده در دو سوي واگن امكان بستن اسب به دو سوي واگن را مهيا مي‌ساخت به جاي اينكه واگن را در روي خط سر و ته کنند  فقط با جابجا کردن اسب مسير حرکت را تغيير مي دادند يا نمونه واگن شبيه‌سازي شده از واگن اوليه مسافري راه‌آهن سال  1828 ميلادي که طراحي آن بسيار شبيه به دليجان‌هاي مسافري است. تنها وسيله حمل و نقل عمومي كه در آن زمان وجود داشت اين واگن در مسير ليورپول منچستر اولين مسير لكوموتيو بخار كار مي‌كرده است. يا نمونه واگن هاي لوکس با تخت خواب در واقع اين واگن، از نوع واگن درجه يك مسافري است كه در سال 1913 ساخته شده است. اين و اگن در كنار ساير لكوموتيوها در بخشي از سالن اصلي به نحوي قرارگرفته كه بازتابي از ايستگاه راه‌آهن را به نمايش مي‌گذارد.

مجموعه لکوموتيوها و ناوگان ريلي

مجموعه شامل بيش از يکصد لکوموتيو از سال 1813 تا به امروز مي‌شود. واگن‌هاي حمل کالاها از طريق ريل را ترسيم مي‌کنند و واگن‌هاي مسافري نشانگر حمل مسافر در تمامي کلاس‌ها هستند.

مجموعه ساعت‌هاي راه‌آهن

تهيه جداول زمان‌بندي و رعايت زمان اساس حرکت روان راه‌آهن است. ساعت‌هاي سکوهاي ايستگاه، ساعت‌هاي ديواري دفاتر، ساعت‌هاي جيبي مامورين قطار و ساعت‌هاي هديه بخشي از اين مجموعه را تشکيل مي‌دهند.

مجموعه بليط، کارت‌هاي عبور و برچسب‌ها

انجام هر سفر با راه‌آهن نيازمند داشتن نوعي بليط است اين مجموعه كارت‌هاي عبور طلايي تا بليط‌هاي کارتي ساده را در بر مي‌گيرد برچسب‌هاي چمدان‌ها و واگن‌ها که مسير حرکت کالاها را ترسيم مي‌کنند نيز در اين مجموعه قرار گرفته‌اند.

 

مجموعه مدل‌هاي راه‌آهن

موزه مدل‌هايي كه از لحاظ کيفيت مهندسي در سطح بالايي قرار داشته و همچنين از لحاظ تاريخي با اهميت مي‌باشند را جمع‌آوري مي نمايد و مجموعه جامعي از قطارهاي اسباب بازي را براي فروش در اختيار دارد.

 

مجموعه علائم و ارتباطات

اين بخش از موزه تجهيزات علائمي از قبيل اهرم‌ها، تجهيزات تلگراف، تيرهاي علائم و جرثقيل‌هاي دروازه‌اي را در بر مي‌گيرد.

مجموعه وسائط نقليه جاده‌اي ـ ريلي

راه‌آهن‌ها خدمات حمل و نقل درب به درب را ارايه مي‌کردند به همين منظور اين بخش از مجموعه موزه شامل گاري‌هاي اسب‌کش، وانت‌هاي تحويل کالا و اتوبوس‌ها و همچنين کاميون‌هاي موتوري اوليه مي‌شود.

 

مجموعه سکه‌ها و مدال‌هاي راه‌آهن

در اين مجموعه سکه‌هاي رومي که در حين ساخت راه‌آهن از زير خاک پيدا شده‌اند تا ژتون‌هاي اوليه‌اي که توسط خدمه راه‌آهن مورد استفاده قرار مي‌گرفته‌است و همچنين سکه‌هاي ياد بود، مدال‌هاي كه به پاس امداد‌‌رساني و ارايه کمک‌هاي اوليه و يک عمر خدمت صادقانه در راه‌آهن اهدا شده‌اند به نمايش گذاشته شده است.

 

مجموعه ظروف هتل داري و پذيرايي

اين مجموعه شامل تقريباً 6000 قلم کارد و چنگال، ظروف سفالين و نقره‌اي از جمله سرويس‌هاي سرو غذا مربوط به هتل بزرگ ميدلند متعلق به ابتداي سده بيستم و مجموعه‌اي از فنجان‌هاي کاغذي اوايل دهه 1980 مي‌گردد.

مجموعه ابزارهاي صنعت راه‌آهن

ابزارهايي از قبيل آچارها، چکش‌ها و ماشين ابزارهايي که در کارگاه‌هاي راه‌آهن مورد استفاده قرار مي‌گيرند و همچنين سوت‌ها و پانچ‌هاي بليط که توسط مامورين کنترل بليط و روساي قطار بکار برده مي‌شوند بخشي از اين مجموعه را تشکيل مي‌دهند.

مجموعه ترابري ريلي ـ دريايي

راه‌آهن‌ها عملکرد خود را با تدارک خدمات کشتي‌گذاره (ferry services) توسعه دادند. موزه مجموعه کاملي از مدل کشتي‌ها، زنگ‌ها ، پلاک‌ها و ساير مصنوعاتي که نمايشگر عملکرد ترابري دريايي راه‌آهن است را دارا مي‌باشد.

مجموعه پوسترها، اعلاميه و آگهي‌ها

از زمان پيدايش تکنيک چاپ رنگي در شروع قرن بيستم، گالري از پوسترهاي راه‌آهن توسط هنرمندان گرافيک نسل‌هاي مختلف فراهم شده است.

مجموعه عکس

مجموعه عکس موزه تشکيل شده است از 4/1 ميليون تصوير كه از دهه 1850 تا به امروز گرفته شده‌اند عکس‌ها توسط عکاسان رسمي شرکت و اشخاص علاقمند برداشته شده و تغييرات اجتماعي و فناوري که با توجه به تاثيرات حضور راه‌آهن پيش‌بيني شده بود را به نمايش مي‌گذارند.

مجموعه تصاوير

مجموعه تصاوير تشکيل شده است از نقاشي‌ها، مواد چاپي و حکاکي‌ها که رشد صنعت راه‌آهن را از 1825 به بعد نمايش مي‌دهند.‌آثاري از اسپنسرگور، استن هوپ فورس، ابراهام سولومان و ساير هنرمندان شناخته شده در اين مجموعه وجود دارد.

مجموعه نقشه‌هاي فني

مجموعه آرشيو شامل يک ميليون نقشه فني از لکوموتيوها، واگن‌ها و ساير وسائط نقليه ريلي مي‌گردد. اکثر اين نقشه‌ها از راه‌آهن بريتانيا، اسلاف آن و توليدکنندگان خصوصي فراهم گشته است. تاريخ اين نقشه‌ها از سال 1820 تا به امروز مي‌باشد.

 

كارگاه موزه جهت بازسازي لكو موتيو و وسايط نقليه ريلي

موزه کارگاهي مجهز براي باز سازي و نگهداري اقلام دارد و باز ديدکنند گان مي توانند از راهرو باريكي که  در بالاي كارگاه  تعبيه شده عملياتي كه در اين كارگاه به روي وسائط نقليه ريلي جهت  بازسازي و نگهداري آنها انجام مي‌شود را مشاهده كنند.

فروشگاه موزه:

فروشگاه  موزه اجناس متنوعي اعم از کتاب ، کارت پستال، فيلم هاي ويديو، تابلو، نشان وپلاک،ظروف سفالين، اسباب بازي هاي متنوع، تي شرت  و مدل و ماکت هاي مختلف مرتبط  با راه آهن  را براي تهيه يادگاري  بازديد از موزه  فراهم نموده است.