عبور کشتی‌ها از میان تلاطم امواج تحریم‌های آمریکا

پس از این‌که رئیس‌جمهور آمریکا خروج این کشور را از توافقنامه برجام اعلام کرد، وزیر امور خارجه کانادا اظهار داشت که کشورش برای حفظ نظم جهانی چندجانبه تلاش می‌کند و کانادا به روشنی به آمریکایی‌ها گفته است که خروج آمریکا از برجام یک اشتباه بود. وی همچنین خواستار «تقویت خودمختاری اقتصادی اروپا از طریق ایجاد کانال‌های پرداخت مالی مستقل از ایالات متحده و یک صندوق مالی اروپا جدا از سوئیفت شد تا امکان حفظ توافقنامه به‌وجود آید. وزیر امور خارجه آلمان نیز تاکید کرد که “ایالات متحده چیزی بیشتر از ترامپ است” و”اختلاف جاری در دو سوی آتلانتیک فرصتی تاریخی برای بازتعریف نقش اتحادیه اروپا ایجاد کرده است”.

رئیس‌جمهور آمریکا 18 اردیبهشت 1397 خروج این کشور از توافقنامه برنامه جامع اقدام مشترک را اعلام داشت و اعمال دور اول تحریم‌ها را از ششم اوت 2018 میلادی در مورد ایران اعلام کرد که مربوط به این موارد می‌شد: خرید یا اکتساب اسکناس‌های دلار آمریکا، تجارت طلا یا فلزات گرانبها، تأمین یا نقل و انتقال گرافیت، فلزات خام و نیمه‌ساخته مانند آلومینیوم و فولاد و صادرات یا نرم‌افزار برای یکپارچه‌سازی فرآیندهای صنعتی، خرید یا فروش یا نگهداری حساب‌ها و وجوه عمده‌ای که در خارج بر پایه ریال ایران نگهداری می‌شوند، خرید، پذیره‌نویسی یا تسهیل معاملات دیون و تحریم‌های بخش خودروسازی.

دور بعدی تحریم‌ها از تاریخ پنجم نوامبر 2018 برقرار شد. با تهدیدهای آمریکا برای تحریم‌های جدید شرکت‌های بزرگی همانند بوئینگ آمریکا، جنرال الکتریک، شرکت دانمارکی مرسک بزرگ‌ترین‌ شرکت کشتیرانی جهان، شرکت توتال فرانسه، شرکت Reliance Industries هند، شرکت زیمنس آلمان، شرکت ساراس ایتالیا، شرکت بیمه لویدز انگلیس، پالایشگاه کپسای اسپانیا، دی‌زد بانک آلمان دومین بانک بزرگ این کشور، شرکت پی.جی.ان.آی.جی لهستان و شرکت‌ ان.‌جی فرانسه از ایران خارج شدند. از زمان خروج ایالات متحده از توافقنامه تقریبا صد شرکت خارجی از خاتمه فعالیت خود در ایران خبر داده‌اند. تصمیم آمریکا برای خروج از توافقنامه و بازگشت تحریم‌ها با مخالفت شدید اروپایی‌ها و سایر کشورها مواجه شد. اتحادیه اروپا اعلام کرد که با به روز کردن “قانون انسداد” از شرکت‌های اروپایی که به همکاری تجاری با ایران ادامه می‌دهند، در مقابل تحریم‌های واشنگتن حمایت خواهد کرد. همچنین قرار شد که اروپا بسته اقتصادی تازه‌ای برای جبران خسارت ناشی از خروج ایالات متحده از توافقنامه ارائه دهد.

کمیسیون اروپا طی بیانیه مطبوعاتی که منتشر شد، اعلام کرد روند تجدید قانون انسداد را آغاز کرده تا شرکت‌های اروپایی فعال در ایران را از تحریم‌های آمریکا محافظت کند. این اقدام اتحادیه اروپا مانع از آن می‌شود که شرکت‌های اروپایی با روند تحریم‌های آمریکا همکاری کنند و هیچ حکم قانونی که مجازات آمریکارا به اجرا درمی‌آورد به رسمیت نمی‌شناسد. این مقررات اولین بار در سال 1996 میلادی زمانی‌که ایالات متحده تلاش می‌کرد شرکت‌های خارجی را به دلیل تجارت با کوبا مجازات کند تصویب شد، اما هیچ‌گاه به طور رسمی به مرحله اجرا درنیامد. مقامات اتحادیه اروپا می‌گویند که این مقررات مسدودکننده را احیا کرده‌اند تا بر تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای وضع مجدد تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران پس از یک بازه زمانی 90 و 180 روزه که شامل تحریم‌های نفتی و داد و ستد با بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران می‌شود، غلبه کنند. کمیسیون اروپا تصمیم داشت که این تمهیدات را پیش از 15 مرداد 1397 هجری شمسی و پیش از آغاز دور نخست اعمال مجدد تحریم‌های ایالات متحده، اجرایی کند. در بیانیه کمیسیون اروپا به حمایت قاطع سران اتحادیه اروپا از پیشنهادهای «ژان کلود یونکر» رئیس این کمیسیون و «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اشاره شده است.