دکتر علیرضا افتخار دادخواه در تازهترین یادداشت تحلیلی خود در چهارصدمین شماره ماهنامه صنعت حمل و نقل به شکلی جامع به چالشهای هوانوردی ایران میپردازد که بهواسطه تحریمهای اقتصادی با مشکلات جدی روبرو شده است. نویسنده تأکید میکند که تحریمها نهتنها دسترسی ایران به قطعات یدکی و تجهیزات هوانوردی را محدود کردهاند، بلکه ناگزیر موجب شدهاند که در داخل کشور به ابتکارات و راهکارهای خودکفایی روی آورده شود. این رویکرد، هرچند که در برخی موارد ضروری بوده، اما به نظر میرسد که ایمنی هوانوردی را بهطور جدی به خطر انداخته است.
استانداردهای بینالمللی و نادیدهگرفتن آنها در ایران
دادخواه با اشاره به استانداردها و شیوهنامههای بینالمللی که توسط سازمانهایی نظیر ایکائو و آژانسهای هوانوردی اروپایی و آمریکایی وضع شدهاند، به این نکته میپردازد که هرگونه تغییر و نوآوری در سیستمهای هوانوردی باید بر اساس دستورالعملهای سازندگان اصلی صورت گیرد. او میگوید که در ایران، به دلیل تحریمها و کمبود قطعات، برخی از هلیکوپترهای قدیمی بازسازی و تغییراتی در آنها اعمال شده که این تغییرات با اصول ایمنی بینالمللی همخوانی ندارند و میتوانند باعث وقوع حوادث ناگوار شوند.
حادثه سقوط هلیکوپتر بل ۲۱۲: نمونهای از خطرات موجود
نویسنده به طور خاص به حادثه سقوط هلیکوپتر بل ۲۱۲ که منجر به فوت رئیسجمهور مرحوم، سید ابراهیم رئیس الساداتی شد، اشاره میکند. او این حادثه را نمونهای از خطرات ناشی از عدم رعایت اصول ایمنی در نگهداری و تعمیرات هلیکوپترها میداند. دادخواه به تفصیل وضعیت ناوگان هلیکوپتری ایران را تشریح میکند و به تاریخچه ورود هلیکوپترهای غربی و شرقی به ایران و مشکلات موجود در نگهداری و تعمیر آنها میپردازد.
ناوگان هلیکوپتری ایران: از تاریخچه تا مشکلات فعلی
در بخشی از مقاله، نویسنده به تلاشهای ایران برای ساخت هلیکوپترهای داخلی مانند “شاهد ۲۷۸” اشاره میکند. هرچند که این هلیکوپتر بر اساس مهندسی معکوس از مدلهای آمریکایی ساخته شده، اما همچنان به واردات برخی قطعات وابسته است که به دلیل تحریمها، تولید انبوه آن را غیرعملی و غیرمنطقی میکند. او همچنین به انتقاد از استفاده مداوم از هلیکوپترهای قدیمی میپردازد و بیان میکند که سیاستهای نظامی و تحریمها موجب شدهاند که این ناوگان قدیمی همچنان در خدمت باقی بماند.
لزوم توجه به مقررات بینالمللی و ایمنی هوانوردی
نویسنده توصیه میکند که ایران باید به مقررات بینالمللی هوانوردی احترام بگذارد و اگر نمیتواند شرایط ایمنی را مطابق با استانداردهای بینالمللی فراهم کند، بهتر است که از انجام پروازهای نظامی و غیرنظامی خودداری کند تا از وقوع سوانح و تلفات بیشتر جلوگیری شود. او تأکید میکند که بهجای گریز از نقد و تلاش برای خودکفایی در شرایط نامناسب، بهتر است به جان انسانها و اهمیت حفظ ایمنی توجه شود.